Kelleigh Greenberg-Jephcott || Swan Song

Women’s Prize for Fiction Longlist 2019

Ik stond bijna op het punt Swan Song dicht te slaan en naar de bieb terug te brengen. Ik zag er absoluut niet naar uit om nog honderden pagina’s vol roddel, ‘high society’ gedoetjes, wie is trendy of juist niet te lezen. Gelukkig heb ik volgehouden en werd ik beloond toen roddel veranderde in een schrijnende beschrijving van de ondergang van een man. Truman Capote op zijn kwetbaarst.

De kern van Swan Song is een nooit uitgebrachte roman van Capote. Een voorpublicatie van een hoofdstuk brengt zijn vriendenkring in rep en roer: hij onthult pijnlijke geheimen die zij in vertrouwen met hem gedeeld hebben. De grens tussen ontboezemingen tussen vrienden en literair materiaal blijkt voor Capote niet helder. Het hoofdstuk veroorzaakt een breuk tussen hem en twee van zijn beste vriendinnen, het komt nooit meer goed. Capote snapt het niet, hij wilde hen alleen maar helpen omdat de onthullingen de hypocrisie van hun echtgenoten duidelijk maakt.

Greenberg-Jephcott’s roman lijkt vele pagina’s lang op de roddelrubrieken uit bepaalde tijdschriften, qua schrijfstijl, toon en inhoud. Capote is vriendjes met de rijksten onder de rijken, we zien de wereld door hun ogen: vakanties op enorme jachten, alles binnen handbereik, designer kleding, sterreneten, drank en drugs. Het is ook de wereld waarin je verdomd voorzichtig moet zijn met wat je zegt en doet. Je echtgenoot kan zomaar van je afgepikt worden, je reputatie kan aan duigen zijn voordat je er erg in hebt. De vrouwen in deze wereld, de zwanen, hoeven niets van Capote te vrezen. Hij heeft de liefde van zijn leven, Jack, en zij iemand die zij kunnen vertrouwen. Hoe je met dat broze vertrouwen omgaat is de kern van de roman.

Je zou medelijden kunnen hebben met Capote’s zwanen: een publiek leven is bepaald niet eenvoudig. Aan de andere kant, niemand heeft Babe, Slim, Gloria, Marella, CZ, Jackie en Lee gedwongen om op zoek te gaan naar rijke en succesvolle mannen. Ze weten precies waar ze aan toe zijn, ze weten dat de rijkdom gepaard gaat met een andersoortig ongemak. Zij weten ook dat er een andere wet geldt voor hun echtgenoten. Wat te denken bijvoorbeeld van JFK die Jackie de omgang met een man verbiedt terwijl hij waarschijnlijk op hetzelfde moment het bed deelt met talloze andere vrouwen. Bepaald hypocriet.

De lezer wordt voorgesteld aan Capote op latere leeftijd. Alcohol en drugs hebben hun werk gedaan. Hij leidt aan hallucinaties, is de meerderheid van zijn vrienden kwijtgeraakt, en Jack. Het leven in de schijnwerpers is weliswaar spectaculair, het heeft ook zo zijn nadelen wanneer je verslavingsgevoelig bent. De zwanen lijken dit beter te snappen dan Capote. Hoewel ook zij grote hoeveelheden drugs en alcohol tot zich nemen, lijken zij de grens beter te onderscheiden. Het feit dat zijn moeder ongetrouwd was, dat zij bepaald geen goede moeder was, het lijken niet de enige redenen dat Capote ten onder gaat aan zijn verslaving. Van Slim en Gloria kan hetzelfde gezegd worden.

Na zijn grote succes organiseert Capote het feest onder de feesten. Iedereen vraagt zich af wie uitgenodigd is, hoe het zal zijn, welke beroemdheden gaan komen? Greenberg-Jephcott besteedt vele pagina’s aan de voorbereidingen en aan het feest zelf. Ik had zonder die pagina’s gekund. Ik snap dat ze het feest als voorbeeld gebruikt maar desondanks lijkt het alsof je de ene roddelpagina na de andere leest. Ik was wel gecharmeerd van het feit dat Greenberg-Jephcott snel en trefzeker van zwaan naar zwaan springt, de perspectiefwisselingen maken dat wij dichtbij de levens en gevoelens van vrouwen komen. Ik was ook onder de indruk van de hoofdstukken waarin de teloorgang van Capote minutieus beschreven wordt. Hij geeft toe aan zij verslaving, weet niet langer wat echt is of niet, praat met vrienden die al tijden geleden overleden zijn.

In de roman groeit Capote nooit op. Hoewel hij volwassen is, blijft hij een kind dat wanhopig verlangt naar de moeder die hem aandacht moet geven, naar mensen die hem aardig vinden. Niet in de gaten hebbende dat zijn zucht naar roem zijn echte vriendschappen in de weg staat. Hij offert die op in de hoop op een volgende beststeller. Hij is een door en door zielige man. Het is niet voor niets dat Greenberg-Jephcott hem consequent betiteld als ‘de jongen’. 

Wat ik vond van Swan Song? Er waren vele pagina’s waar ik weinig lol aan beleefde. Hoewel de pagina’s gevuld met roddel en achterklap goed geschreven zijn en een hoge mate van opgefoktheid uitstralen door taalgebruik en zinsopbouw vond ik de inhoud gewoon niet interessant. Het kon me echt niet schelen wie het met wie deed, wie werd gedumpt of wie de jackpot trok. Mijn voorkeur gaat echt uit naar die hoofdstukken waarin de zwanen aan bod zijn. De manier waarop zij zich verhouden tot Capote, tot elkaar, hun angsten en zorgen. En naar de hoofdstukken die Capote aan het einde van zijn leven laten zien, een man die zo laag gezonken is dat hij het zelf net meer in de gaten heeft.

Greenberg-Jephcott schrijft goed Ze raakt de sfeer van de overdreven roddeljournalistiek uit de jaren vijftig en zestig die opgewonden verslag doet van het leven van de rijken en beroemden  uitstekend. Zie ik de parallel met de te schrijven roman? Natuurlijk. Desondanks zou ik gewild hebben dat ze haar schrijftalent vooral had benut met veel meer hoofdstukken over niet de zwanen maar de echte vrouwen Babe, Slim, Glorie, Lee, Marella en CZ.