zondag 28 februari 2021

Catherine Lacey ||Pew

Pew is een allegorische roman. Zo eentje waarin de hoofdpersoon symbool staat voor een gegeven en alles wat er om hem / haar heen gebeurt een diepere betekenis heeft. Ik moet eerlijk zeggen dat ik meestal niet zo dol ben op allegorische romans, ze willen nog wel eens erg gefocust zijn. In het geval van Pew raakte ik op het eind ook nog eens het spoor volledig bijster.

Pew is een hem/haar of moet ik hun zeggen? Iemand die slapend gevonden wordt in de kerkbank* en opgenomen wordt door een godsvruchtig gezin. Pew lijkt te horen en begrijpen wat er wordt gezegd maar laat niets los. Zijn/haar kleding verraadt niet of hij een man of vrouw is. Hij/zij lijkt er minder aan te tillen dan zijn/haar omgeving die er zich steeds drukker om maakt. 

*Kerkbank in het Engels = pew

Pew spreekt niet, Lacey neemt ons echter wel mee in zijn / haar gedachten. Eén van de redenen dat Pew slapend aangetroffen is, blijkt geheugenverlies. In de loop van de korte roman volgt een beperkt aantal hints naar wat er met hem / haar gebeurd kan zijn. Helemaal zeker wordt dit echter nooit.

Pew is opgenomen door een gezin; de gehele gemeenschap is op zoek naar ene antwoord op de vraag wie hij / zij is. Beginnend met het zijn / haar geslacht.  Waar de kerkelijke gemeenschap in eerste instantie oordeelt dat Pew een medemens is en niet beoordeeld moet worden op zaken als geslacht en huidskleur, kruipt in de loop van de roman steeds meer wantrouwen en argwaan in hun bejegening van Pew. 

Zo wordt op een gegeven ogenblik duidelijk dat Pew geen nazaat is van een witte Amerikaanse familie. De Latijns-Amerikaanse hulp spreekt hem aan in het Spaans, Pew moet verplicht kennis maken met een jonge vluchteling van Aziatische afkomst, op een gegeven ogenblik wordt hij / zij overgedragen van de oorspronkelijke familie aan een Zwarte dominee. De witte gemeenschap weet zich geen raad met Pew, ziet hem / haar niet als één van hen.

Pew arriveert de week voordat een belangrijk festival plaatsvindt in het dorp waar hij slapend aangetroffen is. Lacey start op zondag en beschrijft wat er met Pew gebeurt in de dagen in aanloop naar het festival.  Indien ik het goed begrijp, is het festival een soort massale schuldbelijdenis die tegen het hysterische aanschurkt. Het is een belangrijk moment in het leven van de kerkgemeenschap, het lijkt vooral het moment waarop ‘schuld’ kan worden vergeven en vooral vergeten. Pew wordt verplicht om deel te nemen en krijgt door wat er gebeurt een openbaring. Eentje die ik helaas niet begrijp.

Ik vermoed dat Lacey met Pew probeert duidelijk te maken dat slechts weinig mensen in staat zijn tot daadwerkelijke mensenliefde, ongeacht de persoon. In de roman komt slechts een beperkt aantal mensen voor tegen wie Pew daadwerkelijk iets zegt. Niet veel maar toch. Dit zijn stuk voor stuk mensen die niet oordelen, die niet geïnteresseerd zijn in zijn / haar geslacht of huidskleur maar in de mens achter Pew.  Oppervlakkige met de mond beleden naastenliefde blijkt heel wat normaler. 

Ik dacht eerst dat de geslachtloosheid van Pew verwees naar daadwerkelijke geslachtloosheid, daadwerkelijke mensen die zonder duidelijk geslacht door het leven gaan. Ik begin echter te vermoeden dat Lacey het breder trekt. Door consequent in haar roman ‘hen/hun’ te gebruiken, staat Pew symbool voor een grotere groep die de weg kwijt is. Een recente beweging wordt zo wel heel handig gekoppeld aan een hogere allegorische vergelijking. Zucht. 

Op de laatste pagina van de roman krijgt Pew een openbaring. In eerste instantie vermoedde ik dat hij / zij in een soortgelijke bijeenkomst zijn / haar geheugen kwijt is geraakt. Een sekte-achtige herinnering speelt op in Pews hoofd, wat daarna gebeurt vat ik niet. Korte samenvatting: Pew raakt dieper in de wereld maar weet niet waar hij  / zij is, weet alleen dat hij / zij volledig weg is, dat alles onzeker is behalve de lucht. Misschien dat iemand me kan uitleggen wat Lacey me duidelijk probeert te maken. Ik ben er na meerdere keren lezen nog steeds niet achter.

Oftewel, houd je van allegorische romans die tegen het einde in tongen lijkt te spreken, dan is Pew wat voor jou. Mijn pakkie-an bleek het niet. 






zondag 21 februari 2021

Rye Curtis || Kingdomtide

Ik weet niet meer in welk lijstje Kingdomtide opdook maar ik ben blij dat ik het gekocht en gelezen heb. Het gegeven is vrij simpel: oude dame overleeft een vliegtuigongeluk en probeert in ruig bergachtig terrein haar weg terug te vinden, één boswachter blijft overtuigd dat ze nog leeft en probeert haar te vinden. De wereld achter dit gegeven is veel gecompliceerder. 

Cloris Waldrip is een godsvruchtige 72-jarige uit een klein Texaans dorp wanneer zij en haar echtgenoot Mr Waldrip verongelukken tijdens een zeldzame, korte vakantie. Hij overleeft het ongeluk niet, Cloris wel. Dat zij na een toch van enkele maanden ook terugkeert naar de bewoonde wereld is van het begin af aan duidelijk: Cloris vertelt namelijk haar eigen verhaal zo’n twintig jaar nadat het gebeurde. Tijdens haar terugblikt, onthult zij niet alleen hoe ze gevaren is maar ook uit welke onverwachte hoek zij hulp gekregen heeft. Haar tocht terug naar de beschaving maakt dat zij op een andere manier naar haar leven gaat kijken, zich vragen gaat stellen over zaken die ze altijd als vanzelfsprekend heeft aangenomen. 

Debra Lewis is de boswachter die gelooft dat Cloris nog leeft. Zij blijft zoeken totdat ze echt betwijfelt of Cloris nog leeft. Cloris doet iets met Debra. Wij leren haar aan het begin van de roman kennen als een vrouw die haar verdriet om haar scheiding wegdrinkt. Zij start en eindigt haar dag met Merlot, ik vermoed dat ze dagelijks meerdere flessen naar binnen werkt. De zoektocht naar Cloris maakt dat ook zij gaat stilstaan bij haar eigen situatie. De komst van inspecteur Bloor, weduwnaar, die besluit dat het belangrijker is om Debra te versieren dan Cloris te zoeken helpt behoorlijk mee. 

Ik hoefde mijn ogen maar te sluiten en ik zag Cloris zo voor me: degelijke kleding, watergolfje met zo’n heerlijk Texaans accent. Dat laatste incorporeert Curtis door haar van die uitdrukkingen in de mond te leggen als ‘I am mighty thirsty’. Ik hoorde het haar gewoon zeggen. Wat dat betreft maakt Curtis waarschijnlijk slim gebruik van beelden die zijn lezers in hun hoofd hebben. Vanaf het begin had Debra voor mij een treffende gelijkenis met Francis McDormand in Fargo. Of Three Billboards. Dat laatste had waarschijnlijk ook te maken met de eenzame omgeving waarin Debra woont. Middenin in een natuurgebied, Bitterroot National Forest in Montana, een andere boswachter als enige naaste buur. De bewoonde wereld niet meteen naast de deur. 

Waar Cloris altijd omsingeld was door keurige, godsvruchtige mensen in haar Texaanse gemeenschap trekt Bitterroot wat meer de zonderlingen. Zo gelooft collega-boswachter Claude dat er een geest vertoeft in hun naaste omgeving en heeft Bloor aardig wat rare tics. De schoonheid van de natuur contrasteert heftig met de ietwat zonderlinge mensen die er af en toe letterlijk weggevlucht zijn. Dat laatste geldt helemaal voor Cloris’ onverwachte hulp. Over wie ik helemaal niets ga loslaten, dat mag je zelf ontdekken. 

Curtis voert je mee in de werelden van Cloris en Debra, twee totaal verschillende vrouwen die op een bepaalde manier een enorm raakvlak hebben. Het vliegtuigongeluk verandert hun beider levens volledig. Lees Kingdomtide vooral zelf en overtuig je! 





zondag 14 februari 2021

Lucy Atkins || Magpie Lane

Magpie Lane is één van die romans die waarschijnlijk gekwalificeerd zou worden als ‘literaire thriller’ maar waarvan je tijdens het lezen alleen maar denkt ‘wat goed!’. De roman grijpt je van het begin af aan bij je kladden, ik  benutte elk moment om even door te lezen. Vanaf het begin is duidelijk dat er iets vreemds gaande is in Magpie Lane, Oxford.

Wanneer 8-jarige Felicity verdwijnt, verhoort de politie haar ‘nanny’ Dee uitvoerig. Die verhoren benut Atkins om Dee te laten terugkijken. Op het recente verleden waarin ze verantwoordelijk was voor Felicity maar gaandeweg steeds verder terug.  De geheimen waarop in eerste instantie via tussenzinnetjes wordt geduid worden langzaam maar zeker onthuld. Eén ding wordt in ieder geval duidelijk: Dee lijkt weliswaar de perfecte professionele nanny, onder de façade schuilt een diep ongelukkig mens. 

Felicity is ook diep ongelukkig. Haar vader is na de dood van haar moeder vrij snel hertrouwt. Een nieuwe baby is al op komst. Dus praat Felicity alleen maar tegen haar vader en sluit ze zich af van de buitenwereld. Stiefmoeder Mariah voelt zich buitengesloten en is radeloos maar heeft geen flauw idee wat ze met haar bonusdochter aan moet.  Vader Nick heeft net een prestigieuze functie geaccepteerd op een van Oxford’s meest gerenommeerde Colleges. Hij hoort liever van Felicity’s school dat het vanzelf wel weer goed komt met zijn dochter dan van Dee dat het alleen maar slechter met haar gaat.

Wat Magpie Lane boven de gemiddelde thriller uittilt is de enorme clash die de ambitieuze Nick veroorzaakt in de conservatieve wereld van het College. Dat die wereld wel wat frisse wind kan gebruiken is aan alle kanten duidelijk, of Nick de persoon is om het te doen waag ik en met mij aardig wat mensen in de roman te betwijfelen. Hij dendert als een olifant door de porseleinkast en veroorzaakt alleen maar fricties. Het feit dat zijn Mariah totaal geen besef heeft van traditie helpt niet. Zo moderniseert zij het statige monument waarin ze verplicht wonen en vernielt eeuwenoude onderdelen. Alleen het oude Willliam Morris- behang ontkomt aan haar modernisering. 

Magpie Lane laat ook zien wat er gebeurt wanneer ouders hun eigen ambitie voorop plaatsen. Nu moet ik eerlijk zeggen dat dit wellicht wat makkelijk scoren is voor Atkins. Nick wordt wel heel erg neergezet als te ambitieus, te gericht op zijn eigen carrière. En dan vooral gezien door de ogen van Dee. Het zou in deze sterker geweest zijn indien Atkins meer perspectieven geboden had dan alleen dat van Dee. Ja, Nick is absoluut een goudhaantje, het type nieuwe directeur dat iedereen vreest omdat hij ongeacht wat hij aantreft veranderingen wil maar toch. Iets meer vanuit de man zelf was toch wel zo fijn geweest. Toch maakt ook dit element, het belang van het kind dat niet voor zichzelf kan opkomen, dat Magpie Lane met kop en schouder boven de gemiddelde thriller uitsteekt. 

Ik zal zeker niet onthullen of Felicity ooit terugkomt, laat staan wat er in de nacht van de verdwijning gebeurd is. Ik beperk me tot de vermelding dat de uiteindelijke ontknoping een moreel dilemma onthult: hoe dien je het belang van een jong kind? 




zondag 7 februari 2021

Lily King || Writers & Lovers

 Ik moet bekennen dat ik met wat argwaan aan deze roman begon. Om één of andere reden klikt het niet zo vaak meer tussen mij en romans van dertigers over dertigers. Teveel beslommeringen over niets, vanuit een vaak behoorlijk luxe positie. Binnen een paar pagina’s was duidelijk dat Writers & Lovers voor mij de uitzondering op de regel was. Ik was al snel in de ban van hoofdpersoon Casey en haar pogingen om het schrijven van haar eerste roman te combineren met keihard werken om brood op de plank te krijgen. 

Casey is een dertiger die op liefdesvlak al aardig wat heeft meegemaakt en bereid is geweest voor haar laatste liefde te verkassen naar Barcelona. Casey is helaas voor haar minder handig geweest wanneer het gaat om haar financiën. Het Amerikaanse systeem van leningen heeft gemaakt dat ze torenhoge schulden heeft bij schuldeisers die weinig begrip hebben voor het feit dat een beginnend schrijver nu bepaald geen hoog inkomen heeft. Die schuldeisers hebben ook geen boodschap aan het feit dat Casey’s moeder onlangs onverwacht overleden is, dat haar familie nu niet meteen haar steunpilaar is. Haar broer heeft haar weliswaar aan woonruimte geholpen maar vaderlief laat het mooi afweten. 

Ik denk dat Casey’s oprechte rouw voor mij doorslaggevend was. King laat trefzeker zien hoe rauw verdriet voelt, hoe elke herinnering aan de overleden persoon pijn doet. King beschrijft een jonge vrouw die al de nodige tikken gehad heeft en die nu, door de dood van haar moeder, murw is. En toch moet dat geld verdient, moet die roman geschreven. Het feit dat Casey teruggekeerd is naar Cambridge, Massachusetts, naar de plek waar veel in min of meerdere mate succesvolle schrijvers zich hebben verzameld, helpt niet meteen. Haar vrienden worstelen of zelf met de vraag hoe die roman af te ronden of snappen niet waarom ze de moeite doen. Zoals haar huisbaas het zo mooi zegt ‘I just find it extraordinary that you think you have something to say’. Moet je toch van goede huize komen om daarna weer fris en fruitig verder te schrijven. 

De roman heet niet voor niets Writers & Lovers. Het zal geen verbazing wekken dat een mogelijk nieuwe liefde gevonden gaat worden onder de vele schrijvers in Cambridge. Casey heeft zelfs de keuze: ervaren succesvol gepubliceerde weduwnaar Oscar, vader van twee kleine zoontjes, of Silas, haar mannelijke evenbeeld: worstelend met pijn uit het verleden, nog geen gepubliceerde roman op zijn naam. Een moeilijke keuze: ogenblikkelijke aantrekkingskracht versus zekerheid, stabiliteit en een kant-en-klaar gezin. 

Heeft King een roman geschreven die je stijl achterover doet slaan door prachtige zinnen en fraaie formuleringen? Nou nee, ik vrees dat die beperkt blijven tot de quotes van gerenommeerde auteurs.  Ook qua structuur verrast King niet helemaal. De roman is redelijk recht toe recht aan met af en toe uitstapjes naar het verleden om iets uit te leggen. De charme van Writers & Lovers zit vooral in de persoon van Casey en de wereld waarin zij leeft. King slaagt er meesterlijk in om het ambitieuze restaurant waarin zij noodgedwongen werkt neer te zetten. Met enkele pennenstreken schetst zij de collega’s en de verhoudingen in het restaurant, geen overbodig woord voor nodig, uitermate herkenbaar. 

Datzelfde geldt voor de schrijverswereld: de onderlinge jaloezie, de poeha van de gevestigde orde, de pretenties en de valse loftuitingen of steunbetuigingen. Oscar die ondanks meerdere goed ontvangen romans jaloers is op de schrijfster die uitgenodigd wordt om een kerk vol lezers toe te spreken terwijl hij maar een zaaltje in een boekhandel krijgt. Propvol weliswaar maar toch. Ik snapte wel waarom hij niet meteen de eerste persoon was aan wie een zenuwachtige Casey haar roman gaf om te lezen. 

Writers&Lovers volgt een herkenbaar proces: onzekere persoon, gaat door een moeilijke periode, komt gelukkig alles te boven en blijkt eigenlijk altijd al gewoon talentvol, geliefd, etc. King is er gelukkig in geslaagd om van Casey een innemend persoon te maken. Zij grijpt je bij je kladden en je snapt helemaal waarom haar vrienden voor haar staan en haar helpen waar ze maar kunnen. Writers&Lovers is zo’n roman met voldoende diepgang die je na afloop een goed gevoel bezorgt, precies wat je nodig hebt in de donkere weken van januari.