maandag 30 juni 2014

Courtney Collins / The Burial

Jessie Hickman, de hoofdpersoon in The Burial, heeft echt bestaan. Zij was een struikrover/paardendief in Australië, vlak na de Eerste Wereldoorlog. In de roman beschrijft Collins een episode waarin Jessie op de vlucht is: zij heeft net haar echtgenoot vermoord en haar te vroeg geboren baby. Dat The Burial niet alleen een spannend boek is over een vrouw op de vlucht achtervolgd door haar minnaar, een politieagent en een grote groep opgewonden mannen blijkt al in hoofdstuk twee: haar dode baby vertelt vanuit zijn/haar graf (het geslacht wordt nooit duidelijk) trots het verhaal van zijn/haar moeder.
The Burial is zeker spannend, zeker tegen het einde las ik gespannen door, omdat ik wilde weten of Jessie gevangen zou worden. Haar achtervolging is echter niet het hoofdbestanddeel van het boek. The Burial is naast een echte achtervolging ook Jessie's speurtocht naar haarzelf. Parallel daaraan worden ook minnaar Jack Brown en politieagent Barlow geconfronteerd met hun eigen ik. Het onherbergzame landschap van het huidige Wollemi National Park speelt daarin een grote rol. Zeker Jessie ervaart tijdens haar vlucht een bijna fysieke band met het land.
Jessie heeft geen makkelijk leven gehad. Geen liefdevol gezin waarin ze is opgroeid, al op jonge leeftijd paarden stelen, gevangenis en dan een gedwongen huwelijk met de man die haar te werk stelt. Ze heeft nooit geleerd op andere mensen te vertrouwen, eerder het tegendeel: Jessie gaat er vooral vanuit dat mensen maar kort in haar leven zijn. De ommekeer komt wanneer ze op 2/3 van het boek een groep knullen ontmoet met wie ze op brutale wijze 100 stuks vee rooft en verkoopt. Om hen te redden is ze bereid haar eigen vrijheid en leven op te offeren. Jessie lijkt eindelijk in de gaten te hebben wie ze is en wat ze wil met haar leven.
The Burial speelt in de jaren twintig van de vorige eeuw, het contrast met 'the roaring twenties' in Europa en Amerika is enorm. Het platteland van Australië is ruig, onherbergzaam, hard en de mensen die er wonen volgen hun eigen wetten. De beschaving lijkt erg ver weg, ik moest mijzelf er voortdurend aan herinneren dat Jessie niet in 1820 maar in 1920 leefde. Dit contrast droeg voor mij absoluut bij aan de spanning in het boek. Dat tegen het einde het verhaal opeens een zeer onverwachte wending neemt ook. Of Jessie de achtervolging overleeft verklap ik niet. Ik zou zeggen lees het boek vooral zelf.

woensdag 25 juni 2014

Nathan Filer / The Shock of the Fall

 Als er één boek is dat makkelijk had kunnen ontaarden in melodrama was het dit wel: hoofdpersoon Matt ziet zijn oudere broer Simon voor zijn ogen vallen en overlijden, moeder is hierdoor zo van de kaart dat ze Matt jarenlang thuis les geeft. Op de middelbare school manifesteren de tekenen van schizofrenie zich bij Matt. Hij realiseert zich dat hij de rest van zijn leven heen en weer zal gaan tussen opname en thuis wonen. Hij realiseert zich ook dat het slikken van medicijnen betekent dat hij zich niet meer inbeeldt dat zijn broer nog in de buurt is. The Shock of the Fall is echter allesbehalve een melodrama. De vertelstijl is strak en nuchter, de opbouw met een groot aantal flashbacks vernuftig. Filer laat bovendien op de juiste momenten emoties en kleine liefdevolle handelingen zien. Zijn oma die Matt trouw elke week bezoekt, vriend Jacob die moet kiezen tussen een woning delen met Matt of zorgen voor zijn zieke moeder, de verpleeghulp die Matt helpt aan papier of toegang tot een computer. Kleine mooie gestes waarmee Filer de menselijke maat gedoseerd tot ons laat komen. Filer laat er ook geen misverstand over bestaan dat Matt niet perfect is. De eerste zin van het boek luidt 'I should say that I am not a nice person'. In de praktijk blijkt dat wel mee te vallen, Matt is vooral een jongeman die lijdt onder de dood van zijn broer en de ziekte die zich steeds duidelijker manifesteert. Hij blijkt omringd door mensen die net zo min perfect zijn, met hun eigen trauma's en frustraties maar met het hart op de goede plek. Zoals gezegd, een minder getalenteerde schrijver had hier een drama in drie bedrijven van gemaakt, Filer heeft zichzelf in de hand gehouden en zo een prachtig boek afgeleverd. Zeker lezen!

maandag 23 juni 2014

Emma Donoghue / Frog Music

Voordat ik aan de slag ging met mijn blog, heb ik eerst recensies opgezocht. Ik vroeg me namelijk af of het aan mij lag dat ik maar niet gegrepen werd door dit boek. Drie recenties spraken over levendige karakters, bruisend San Francisco, een spannend moordverhaal , sociaal onrecht en de ontdekkingsreis van stripteaseuse/hoer Blanche naar de mens Blanche. Zij waren laaiend enthousiast. Tijdens het lezen van recentie 4 voelde ik opluchting: ook de New York Times had zich tijdens het lezen afgevraagd waarom de karakters zo vlak bleven en waarom het verhaal zo rammelde. Vooral dat eerste zat mij dwars. De opbouw van Frog Music vind ik namelijk best prima: starten met een moord en dan via flashbacks kijken hoe dat zo gekomen is. Ik wilde ook best nog wel geloven dat een toevallige ontmoeting tussen twee vrouwen, Blanche en Jenny, de eerste tot denken heeft aangezet over haar leven en dat van haar kind maar toch. Het gaat allemaal wel heel snel en voor mij is het niet logisch dat Blanche, die zich tot dan toe drukker heeft gemaakt over haar jurken, inkomsten en minnaar, van de ene op de andere dag zich weer over haar kind ontfermt en ophoudt met haar optredens. Toegegeven, een modelmoeder is ze bepaald niet maar de omslag van oppervlakkig naar toegewijd gaat mij wat snel. Blanche en Jenny worden na hun eerste ontmoeting vrienden, hoewel ook daar geldt: tussen het tijdstip van hun ontmoeting en de moord op Jenny zit wel helemaal een maand en dan ook nog een maand waarin ze elkaar eigenlijk nauwelijks zien. Het zegt waarschijnlijk veel over Blanche, zij geeft zich meteen met hart en ziel aan de mensen die voor haar belangrijk zijn: haar minnaar, haar nieuwe beste vriendin en op het moment dat ze hem eindelijk in handen krijgt baby P'tit. Tegen het einde van het boek maakt dit dat ik eindelijk iets meer krijg met Blanche: de koppigheid waarmee ze vasthoudt aan haar baby. Best aardig deze roman, ik vond het geen meesterwerk maar ach, de moeite van het lezen waard al is het maar om het beeld van onrustig San Francisco.

dinsdag 17 juni 2014

Evie Wyld / All the Birds, Singing

In eerste instantie aarzelde ik: wat moest ik met een boek waarin op de eerste pagina al een schaap met doorgesneden keel voorkwam en het voornaamste personage bepaald niet aardig leek? In hoofdstuk twee kwam de omslag en toen werd ook meteen duidelijk dat Wyld een geraffineerde vertelstijl heeft gebruikt. Zij vertelt het levensverhaal van Jake in twee delen. Deel één (de oneven hoofdstukken) speelt zich af op een afgelegen, koud en somber Brits eiland en volgt tijd zoals we die kennen: van nu naar de toekomst. Deel twee (de even hoofdstukken) speelt zich af in warm en plakkerig Australië en gaat terug in de tijd. In hoofdstuk één ontmoeten we iemand die bewust afstand houdt van de mensen om haar heen. In hoofdstuk twee zien we Jake op een cruciaal moment in haar leven, waarschijnlijk het moment dat ze besluit Australië te ontvluchten. De vertelstijl blijkt vervolgens nog geraffineerder: vooruit in tijd accepteert Jake voorzichtig weer vriendschap, terug in tijd wordt duidelijk waarom ze gekozen heeft voor een geïsoleerd leven. Vooruit in tijd lijkt het erop dat ze langzaam maar zeker de juiste mensen vertrouwt, achteruit zie je haar keuzes maken waarvan je meteen weet dat ze fout gaan. Eén keuze in haar jeugd blijkt haar leven te domineren. Een gepeste, ongelukkige tiener wordt vreselijk gestraft voor iets dat ze niet bedoeld had. All the Birds, Singing is een spannend boek. Voor een deel omdat ik als lezer wil weten wat er met Jake gebeurt, in toekomst en verleden. En voor een deel omdat iets of iemand haar schapen doodt. Tegen het einde wordt de suggestie steeds groter dat Jake nachtmerries of zelfs hallucinaties heeft, het wordt dan ook steeds duidelijker dat daar wel eens een goede reden voor zou kunnen zijn. Aan het einde beloont Wyld haar lezers: we ontmoeten een ongelukkige 15-jarige en nemen afscheid van een jonge vrouw die eindelijk haar isolement weer durft te doorbreken. Hoe? Vooral All the Birds, Singing lezen!

vrijdag 13 juni 2014

Fatima Bhutto / The Shadow of the Crescent Moon




Drie broers op weg naar de moskee op de dag van het Suikerfeest. Vanaf het begin is het duidelijk dat er iets gaat gebeuren in Mir Ali, een stad aan de grens van Pakistan met Afghanistan. De drie hebben niet voor niets besloten elk naar een andere moskee te gaan. Alan Erum, de oudste, gaat eerst zaken afhandelen. Hij is de man die bewust gekozen heeft voor de toekomst, hij wil vooral zichzelf meenemen op de vaart der volkeren. Sikandar, de middelste, is minder ambitieus. Hij is arts geworden maar heeft niet de ambitie om een carrière te starten in een andere stad en ziekenhuis. Hayat, de jongste, is het kind van de gewapende strijd om onafhankelijkheid. Hij volgt zijn vader op die hem eigenlijk geen keuze gelaten heeft.
Er gaat een bom ontploffen. Het is duidelijk dat Hayat hierbij betrokken is, dat Sikandar zich afzijdig houdt en gaandeweg wordt ook duidelijk dat Aman iets van plan is. Bhutto schetst aan de hand van drie uur uit het leven van deze drie broers hoe het is om te leven in een plaats als Mir Ali waar onderdrukking en indoctrinatie door de regering, geweld door zowel Taliban als onafhankelijkheidsstrijders aan de orde van de dag is, met alle ontberingen en verschrikkingen van dien. En dat doet ze erg goed.
Op de voorlaatste pagina's wordt duidelijk wat Aman van plan is, Bhutto heeft de lezer flink op het verkeerde been gezet. Nog verrassender blijkt de keuze die Hayat gemaakt heeft: hij is de strijd moe en neemt een zeer onverwacht besluit. Zo onverwacht dat ik het niet echt accepteer. Het is een besluit dat misschien meer past bij de telg uit een belangrijke Pakistaanse politieke dynastie, Bhutto, dan bij de jongeman die altijd geleefd heeft voor zijn stad.


woensdag 4 juni 2014

Audrey Magee / The Undertaking

 The Undertaking speelt in de Tweede Wereldoorlog. Twee mensen die elkaar niet kennen trouwen zodat hij een paar weken met verlof mag en zij recht heeft op een weduwepensioen. Ze hebben geluk, ze worden verliefd. Dan moet hij weer terug, naar het front in Rusland. Vanaf dat moment gaat The Undertaking over het contrast tussen de ontberingen die hij lijdt aan het front en de luxe die steeds meer deel van haar leven wordt. Haar vader helpt een hoge Nazi en wordt daarvoor beloond: een duur, ruim appartement (geaccepteerd in de volle overtuiging dat de vorige bewoners, Joden, er geen recht op hadden), kleding, eten en status. Katharina accepteert alle luxe, naarmate de oorlog vordert neemt bij haar de twijfel toe: gaat Duitsland winnen? Is die zege alle opofferingen waard? Magee laat ondertussen haarfijn zien dat Jan de Soldaat zonder enig pardon wordt opgeofferd voor de Duitse zaak, terwijl hoge officieren en partijbonzen in Berlijn het goede leven leiden. Zelfs wanneer de oorlog hopeloos verloren blijkt, blijft het verschil tussen rangen en standen bestaan: antibiotica wordt bewaard voor de kinderen van hooggeplaatste nazi's, niet voor Katharina's zoon.
The Undertaking is ook een roman over met de troepen meelopen, geen eigen mening hebben. Katharina, haar echtgenoot Peter en haar vader gaan met de stroming mee. Ze doen wat nodig is om te overleven en voegen zich. Aan de wensen van de partij, van het leger en later de overwinnaars. Ze schikken zich naar hun omstandigheden.  In feite zijn ze heel normale mensen die doen wat heel veel normale mensen doen. De beschrijvingen van oorlog, honger, kou of angst zijn schrijnend, het gemak waarmee geloofd wordt in propaganda en de belofte van het enige echte Duitse volk in het Derde Rijk verontrustend. Geen helden in The Undertaking, alleen maar brave burgers die geloven in wat hun verteld wordt.

maandag 2 juni 2014

James Salter / All that is

Een vorige lezer van dit boek (bibliotheek) heeft het niet uitgelezen. 'Te saai'.  Ik kan me er iets bij voorstellen. 'All that is', is prachtig geschreven (elegant is het woord dat steeds in mijn hoofd opkomt) maar is afstandelijk. Ik kreeg op een gegeven ogenblik het gevoel dat je krijgt wanneer je Amerikanen ontmoet: vriendelijk en uitnodigend maar kom vooral niet te dichtbij. De afstandelijkheid neemt nog toe, omdat hoofdpersonage Philip Bowman op één uitzondering na beleefd en keurig is. Zijn vriendschappen en relaties worden als van een afstand beschreven, zaken als vuile luiers of zieke kinderen komen in zijn leven niet voor (ik lieg: de luiers worden twee keer genoemd maar dan voor zijn (schoon)moeder). Sommige critici loven de vele uitstapjes naar momenten in de levens van de mensen die Bowman omringen. Ik ben het met ze eens dat deze prachtig geschreven zijn en in hun compactheid de kern van iemand neerzetten. Hef effect van al die korte uitstapjes op mij was dat ze de afstandelijkheid vergrootten. Salter geeft veel en tegelijkertijd weinig. Bowman wordt aan de ene kant trefzeker neergezet, aan de andere kant blijft hij bijna een cliché van een bevoorrechte Amerikaan die na de Tweede Wereldoorlog een carrière kan opbouwen bij een uitgeverij en daardoor in staat is veel te reizen en veel mensen te ontmoeten. Enigszins beïnvloed door de huidige tijd waarin media zo'n grote rol spelen: ik zag tijdens het lezen steeds Don Draper uit Mad Men voor me: ook zo'n man met wie het allemaal goed lijkt te gaan maar op wie je nooit vat krijgt. Misschien is dat de reden dat de vorige lezer afhaakte: prachtig geschreven, mooie inkijkjes in het leven van individuen maar wie is Philip Bowman nu eigenlijk?