Cherie Jones || How the One-Armed Sister Sweeps Her House

 

Longlist 2021

In How the One-Armed Sister Sweeps Her House komen de levens van vijf mensen op desastreuze wijze samen. Arm en rijk, toerist en bewoner, op een klein stukje strand op Barbados in de jaren tachtig leven ze naast elkaar totdat het lot anders beschikt.

Het verhaal begint met Lala die hoogzwanger op zoek gaat naar hulp omdat de weeën begonnen zijn.  Ze kan niet vermoeden dat ze nu net aanklopt bij het huis waar haar echtgenoot Adan zojuist de eigenaar vermoord heeft. Adan vlucht met Lala, in het huis blijft echtgenote Mira bij het lijk achter. Omdat zij het masker van Adan’s gezicht heeft getrokken, vermoedt deze dat zij hem kan herkennen. Hij verschuilt zich daarom in een netwerk van tunnels langs het strand.

Adan is geen fijne vent. Hij mishandelt Lala, bedriegt haar openlijk met andere vrouwen. Hij is ook het type dat nergens verantwoordelijkheid voor neemt. Het zijn altijd de anderen die het gedaan hebben. Dus wanneer zijn pasgeboren dochter sterft nadat ze uit zijn armen gevallen is, is het natuurlijk de schuld van Lala die haar had moeten vasthouden. Lala blijft bij Adan, ondanks alles. Ze weet niet beter. Om haar heen ziet ze alleen maar vrouwen die op dergelijke manier door hun mannen behandeld worden. Echtgenoten en vaders; het is niet voor niets dat haar oma haar en haar moeder krampachtig uit de buurt van opa en vader heeft gehouden.

Mira lijkt het totale tegenovergestelde van Lala. Een welgestelde blanke vrouw die met haar rijke echtgenoot de vakantie op Barbados doorbrengt. Dat klopt maar ook zij komt uit een arm gezin op Barbados. Haar echtgenoot was haar kans om het eiland en de armoede te ontvluchten. Dat ze daarvoor een gezin moest ontwrichten was jammer maar helaas. Ze heeft er nooit spijt van gehad. Na de moord blijft ze moederziel alleen achter met twee bonuskinderen. Haar verdriet en rouw de eerste weken na zijn dood zijn dermate groot dat ze totaal verdwaasd in haar huis ronddwaalt. Het is maar de vraag hoe haar toekomst zal zijn.

Lala en Mira ontmoeten elkaar nooit. Ze wonen op een steenworp afstand van elkaar maar hun werelden liggen mijlenver uit elkaar. Toch lijken ze meer op elkaar dan je op het eerste gezicht denkt. Beide vrouwen zijn een product van hun opvoeding, beide vrouwen weten niet beter dan dat een man voor hen moet zorgen en dat ze daarom veel van hem moeten pikken. Beide vrouwen zijn het slachtoffer van een cultuur waarin de vrouw geen enkel recht heeft. Dat de één een betere man gescoord heeft dan de andere is nog het grootste verschil tussen hen.

Ook Lala had een betere man kunnen kiezen. Als jong meisje was ze smoorverliefd op Tone. Nadat hij opeens spoorloos uit haar leven verdween, valt ze enkele jaren later voor Adan. Toevalligerwijs een vriend van Tone met wie hij criminele activiteiten deelt. Tone is een mannelijke prostitué die met (oudere) toeristen tegen betaling het bed deelt. Sommige van deze dames komen al jaren terug naar Barbados speciaal voor hem. Voor Tone is het een manier om criminaliteit te mijden. Omdat hij in zijn jeugd tot twee keer toe in de gevangenis is terechtgekomen voor mishandeling lijkt een ‘normale’ baan geen optie. Een optie die hij overigens nooit heeft uitgeprobeerd, hij neemt het gewoon aan. 

De titel slaat op een parabel over tunnels op Barbados. Een keurig meisje mijdt ze, een minder keurig meisje loopt het risico dat een monster haar arm afbijt en dat ze daarna met één arm verder moet. Lala en Mira hebben zich beiden de vraag gesteld hoe keurig zij blijven. Wat is dan keurig?  En wat levert het je uiteindelijk op? Lala opteert voor een huwelijk maar eindigt met een crimineel die haar mishandelt, Mira kiest de relatie met een getrouwde man. Nadat zij getrouwd zijn, blijft hij haar liefdevol behandelen. 

Cherie Jones is geboren op Barbados. Ik vind het te ver gaan om te stellen dat haar roman typisch Barbadosiaans is. Mishandelende mannen en lijdzame vrouwen die door opvoeding en cultuur niet beter weten zijn van alle tijden en alle landen. Jones slaagt er zeker in om de omstandigheden te schetsen van deze vrouwen. Hun levens schrijnen, het doet pijn niet eens zozeer om te lezen dat ze mishandeld worden als wel om te lezen dat ze het accepteren. Jones' hoofdpersonen kennen geen eigen karakterontwikkeling, ze staan vooral voor een onrecht. Jones heeft  een zoveelste schrijn opgeleverd voor vrouwen die door hun eigen cultuur en hun eigen mensen in de steek zijn gelaten.