zondag 21 augustus 2022

Percival Everett || The Trees

 

Booker Prize Longlist 2022

Ik onthul een beetje van de inhoud

Indien The Trees een filmscript ware geweest dan was The Trees begonnen als een combi van actie, humor en crime: moord in verdachte omstandigheden waarvoor hulp van MBI en FBI nodig is. Halverwege de roman neemt echter horror over: de MBI en FBI doen nog steeds dapper hun best om hun werk te doen maar worden daarin danig gestoord door toenemende aantallen semi-dode Afrikaans-en Chinees Amerikanen. En oh ja, had ik al gezegd dat de roman in Mississippi speelt en dat het eerste slachtoffer de zoon is van een man die ooit een jonge zwarte man heeft gelyncht omdat hij het waagde naar zijn dochter te kijken?

Eén ding moet je Everett in ieder geval nageven: hij schrijft uitermate beeldend. Hij schetst in enkele rake beschrijvingen de personages en je ziet ze gewoon voor je. Ik kreeg vooral beelden uit Amerikaanse films en series voor me: de stoere agenten van MBI en FBI  tegenover de blanke schlemieletjes uit Mississippi (ik vermoed dat iedereen er wel een beeld bij heeft). Taal, uitdrukkingen, alles past precies bij de doelgroep.

Everett trakteert ons niet op gelaagde personages met voortschrijdende karakterontwikkeling. Hij kiest heel bewust voor clichés om des te beter duidelijk te kunnen maken wat er speelt in Money, Mississippi. De blanke medemens in Money is racistisch en steekt niet onder stoelen of banken dat de Klu Klux Clan een prima instituut is. De sheriff is een sukkel, de patholoog vult bij elke moord op een Afrikaans-Amerikaanse dorpsgenoot automatisch ‘zelfmoord’’  in en vindt dat nog logisch ook.

Zij vinden het minder logisch dat, wanneer er twee lijken gevonden worden waarvan eentje gebalsemd blijkt en voortdurend verdwijnt, hulp in geroepen wordt van MBI en FBI. Dat die hulptroepen ook nog eens zwart zijn, is natuurlijk helemaal een affront. De racistische opmerkingen die zij naar hun hoofd krijgen, de onverholen haat en de dreigementen die geuit worden: helaas dagelijkse realiteit.

De Afrikaans-Amerikaanse personages ontkomen ook niet aan clichés, maar wel wat milder. Ik vermoed dat actiefilm-kijkers weten wat ik bedoel wanneer ik verwijs naar Halle Berry (de FBI), Danny Glover of Samuel L. Jackson (de MBI). En ach, die ruim 100-jarige afstammelinge van tot slaaf gemaakten die alles weet wat er in haar omgeving speelt zien we ook allemaal zo voor ons.   

In haar geval wijkt Everett echter behoorlijk af van het cliché. Mama Z blijkt namelijk in haar huis dossiers te bewaren van alle maar dan ook echt alle gelynchte Afrikaans-Amerikanen vanaf het moment dat haar eigen vader jaren geleden gelyncht werd. Een indrukwekkende lijst, helaas ook omdat voor bijna 100% geldt: nooit opgelost. De pagina’s lange lijst met namen die Everett opneemt in de roman is huiveringwekkend.

Ergens ontploft The Trees. Dan verandert de moord gepleegd uit (verlate) wraak in horror. Op steeds meer plekken worden moorden gepleegd, de aantallen Afrikaans- en Chinees Amerikaanse moordende semi-doden nemen met de pagina toe. Ik moet eerlijk bekennen dat Everett me toen een beetje kwijt raakte. Ik snap dat hij waarschijnlijk een allegorie voor ogen heeft maar horror is nu eenmaal niet mijn lievelingsgenre laat staan gecombineerd met een soortement zombies. Niet echt mijn pakkie-an. En dan wijkt Everett op het allerlaatst weer bewust af van de clichés: FBI en MBI lossen de zaak niet op, ook zij gaan ten onder.

Ondanks alles is de harde boodschap van The Trees duidelijk: racisme is fout en helaas nog alom aanwezig in de Verenigde Staten van Amerika. De roman speelt in Mississippi om voorliggende redenen maar had eerlijk gezegd in zo goed als elke Amerikaanse staat kunnen spelen. Ik houd het er maar op dat ik de combi van moord en humor met de onderliggende boodschap amusant en tegelijkertijd verontrustend vond, de komst van de semi-doden en hun bloederige wraakacties ging mij een ietsiepietsie te ver.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten