Ik moet bekennen dat ik met enige aarzeling aan de zoveelste roman over slavernij in de Verenigde Staten begon. Het was niet voor niets dat de roman zolang had liggen wachten. Die aarzeling was na enkele pagina’s al geheel verdwenen. Ta-Nehisi Coates blijkt één van die auteurs bij wie de pracht van de roman niet verloren gaat in de kracht van de boodschap.
Wat me meteen aansprak in The Water Dancer was de stilistische manier waarop hoofdpersoon Hiram de wereld indeelt: de Task en de Tasked (de tot slaaf gemaakten), Quality (de eigenaren van de tot slaaf gemaakten) en de Low (arme witte Amerikanen). Bijna overdreven gestileerd. Hiram zelf is om meerdere redenen een unicum: hij is de zoon van een Tasked en de plantage-eigenaar, hij is geboren met een talent, Conduction, om soortement buiten zijn lichaam te treden. Een talent dat hem vanuit zijn Afrikaanse kant is meegegeven.
De Hiram aan het begin van de roman snapt het allemaal nog niet zo helemaal. Hij is er daadwerkelijk van overtuigd dat zijn vader hem meer waardeert dan zijn ‘echte’ zoon, dat hij ooit het beheer van de plantage aan hem zal overdragen. Groot is dan ook de schok wanneer hij vooral geacht wordt voor zijn halfbroer Maynard te zorgen en erop te letten dat hij niet in zeven sloten tegelijk loopt. Dat blijkt een te moeilijke opgave. Maynard is in tegenstelling tot zijn halfbroer bepaald niet slim en loopt niet over van sociale gevoeligheid. Zijn hele houding vraagt om moeilijkheden.
Hiram gaat op zoek naar de mensen van de Underground. Lees vooral de roman wanneer je wilt weten hoe hij uiteindelijk bij de Underground belandt en steeds beter snapt hoe zijn talent werkt, welke rol de ‘water dancers’ spelen. Na een tijdje voor de Underground gewerkt te hebben in Philadelphia krijgt Hiram opdracht terug te keren naar de plantage waar hij geboren is, Lockless (een waarlijk prachtige ironische naam). Hij moet proberen om samen met een belangrijke figuur binnen de Underground informatie over de plantage aan zijn vader te ontfutselen; informatie die benut kan worden om de Underground in Virginia te steunen.
Virginia, waar eerst tabak voor enorme welvaart zorgde onder de Quality, is op haar retour. Jarenlange uitputting van de grond maakt dat de plantages steeds minder opleveren; steeds meer leden van Quality vertrekken en zoeken hun heil elders. De Tasked zien wat zij met de grond doen maar hebben geen mogelijkheid om hun eigenaren duidelijk te maken dat ze anders met hun land moeten omgaan. Voor de Tasked is de teloorgang van het land een tastbare dreiging: steeds meer van de Tasked worden verkocht.
Wat The Water Dancer meer maakt dan de zoveelste roman over slavernij met al zijn verschrikkingen is niet alleen het feit dat die verschrikkingen eigenlijk nauwelijks aan bod komen. Ze zijn er, dat blijkt uit alles, maar ze worden niet expliciet beschreven. The Water Dancer is daarnaast ook een ‘coming of age’ roman. De roman draait voor een belangrijk deel om het volwassen worden van Hiram. De volwassen Hiram snapt zijn talent en weet hoe hij het moet inzetten, de volwassen Hiram snapt de consequenties van woorden en daden, weet hoe hij met zijn geliefden moet omgaan.
Coates raakt daarnaast ook subtiele wijze de emoties van zijn lezers. De scene waarin hij beschrijft hoe Hiram Thema, de vrouw die hem in plaats van zijn moeder heeft opgevoed, verenigt met haar dochter bracht de tranen in mijn ogen. Het beeld was zo wonderbaarlijk mooi. Coates doet nergens aan effectbejag, hij raakte met deze scene aan oprechte emoties, de scene paste binnen de roman, paste binnen het volwassen worden van Hiram. Prachtig.
Binnen dat volwassen worden van Hiram ligt ook het besef besloten dat de witte Amerikanen die de Underground steunen, nog zo betrokken kunnen zijn bij en nog zo vastbesloten kunnen zijn de tot slaaf gemaakten te bevrijden. Zij zullen echter nooit weten wat het is om een tot slaaf gemaakte te zijn; hoe dat voelt, wat het met je persoonlijkheid doet en wat vrijheid echt is. De laatste zin van de roman zegt het heel mooi: “We are what we always were. Underground”.
Coates heeft mij overrompeld met zijn roman. Ik ben
eigenlijk blij dat ik lang gewacht heb met het lezen ervan, het betekende dat
ik nu dubbel genoot van The Water Dancer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten