Karen Joy Fowler || We Are All Completely Beside Ourselves

Een overijverige bibliothecaresse had de clou van het boek al weggeven in haar beschrijving. Het vervelende is dat ik over dit boek eigenlijk ook niets kan zeggen zonder die clou weg te geven. Dus voor iedereen die pas rond pagina 60 pas de waarheid wil weten over Fern: lees nu niet verder!

Voor alle anderen: We Are All Completely Beside Ourselves is de geschiedenis van de zusjes Rosemary en Fern, de één een menselijke baby, de ander een chimpansee. Rosemary's vader en moeder behandelen Fern als een mens en hopen dat haar opvoeding belangrijke inzichten biedt in de ontwikkeling van chimpansees. Vader, als psycholoog verbonden aan een universiteit, hoopt dat Fern van Rosemary leert. Hij lijkt niet te zien dat andersom ook het geval is: Rosemary vertoont namelijk typisch chimpansee-gedrag en houdt haar hele leven moeite om met mensen om te gaan.

Fowler begint het boek op het moment dat Rosemary studeert. Een voorval met een medestudente triggert herinneringen. Op 5-jarige leeftijd logeert Rosemary een tijdje bij haar opa en oma. Bij terugkeer blijkt haar zusje Fern weg te zijn, Rosemary snapt niet waarom en verdringt haar verdriet door vanaf dat moment over Fern te zwijgen. Het wordt pas vele pagina's later duidelijk dat Fern een chimpansee is en nog veel meer pagina's later pas dat het experiment mislukt is. Fern's gedrag werd gevaarlijk, ze kon niet meer bij de familie wonen. Elk familielid verwerkt dit verlies op eigen manier: depressie, nooit meer erover praten of militante dierenactivist worden - broer Lowell, om die reden gezocht door de FBI. Door Lowell ontdekt Rosemary dat Fern niet op een chimpansee-vriendelijke boerderij woont, maar al jaren met een klein groepje chimpansees in een lab. Daar zijn experimenten op haar uitgevoerd en is ze slecht behandeld door mensen en de chimpansees. Waar Lowell heeft geprobeerd haar te bevrijden, kiest Rosemary voor een pragmatischere oplossing waardoor ze voor Fern kan zorgen.

We Are All Completely Beside Ourselves is een aanklacht tegen experimenten met dieren. Het is tegelijkertijd een boek over de band tussen familieleden, miscommunicatie en het verdriet dat een scheiding veroorzaakt. Fern is voor Rosemary geen chimpansee, zij is haar zus. Waar het hele experiment is opgezet om te kijken of Fern kan leren praten, blinken haar familieleden uit in niet met elkaar praten. In de eerste instantie om niet te hoeven praten over wat er met Fern is gebeurd, later omdat niet praten makkelijker blijkt.
We Are All Completely Beside Ourselves is een ontroerend verhaal over een meisje dat door een uit de hand gelopen experiment nooit haar plek in de wereld weet te vinden en die haar zus Fern mist. Het boek is bovendien knap opgebouwd. Fowler begint in het midden van het verhaal en gaat steeds voorwaarts en achterwaarts in de tijd. Op die manier worden de gebeurtenissen en de waarheid stap voor stap onthuld. Ik weet echter niet of ik We Are All Completely Beside Ourselves goed genoeg vind voor de Booker-nominatie. Het opzienbarende van het boek zit niet zozeer in de bijzondere schrijfstijl of structuur als wel in de duidelijke afkeur voor dierenexperimenten. Ik vraag me sterk af of in dit geval politieke correctheid de doorslaggevende reden is geweest voor de nominatie. 

http://karenjoyfowler.com/books/we-are-all-completely-beside-ourselves/

http://www.themanbookerprize.com/man-booker-prize-2014