The Book of Memory is zo'n compacte roman die op wonderbaarlijke wijze meerdere thema's probleemloos verbindt. Thema 1: het lot van negroïde albino's; thema 2: het lot van homo's en lesbiennes; thema 3: het leven in de gevangenis; thema 4: van kolonialisme naar onafhankelijkheid en thema 5: geloof in geesten en duivels in de moderne maatschappij. En dat allemaal in Zimbabwe. Gappah verbindt alles op logische en soepele wijze en slaagt er bovendien in met weinig woorden haar personages scherp neer te zetten. Ik vermoed dat zij net als veel van haar generatiegenoten profijt heeft van deze tijd waarin beelden een grote rol spelen. Of het nu gaat om de fotoreportage van albino's elders in Afrika, tv-series over gevangenissen of clichés over typische Britten: ze zitten in ons hoofd en Gappah benut deze beelden effectief voor haar personages.
Hoofdpersoon Memory zit in de gevangenis voor een moord die zij niet heeft begaan. Het slachtoffer is de man die haar ooit (gelooft zij) heeft gekocht van haar ouders, met als resultaat dat ze haar armoedige buurt verlaat en haar leven drastisch verandert. Dankzij Lloyd kan Memory wel naar een goede school en universiteit en komt ze niets meer tekort, behalve haar familie dan. Memory mist haar ouders en haar zusje en snapt niet waarom ze verkocht is. De enige verklaring die zij kan vinden is haar gebrek aan pigment. Pas aan het einde van de roman blijkt dat Memomy het bij het verkeerde eind had. Of ze de gevangenis ooit mag verlaten, laat Gappah in het midden.
Memory is de ik-persoon, zij vertelt haar verhaal aan een journaliste terwijl ze in afwachting is van een mogelijk nieuw proces. Dit biedt Gappah de kans om Memory te laten ingaan, bewust en onbewust, op de vijf eerder genoemde thema's. Het contrast tussen oude gewoontes en moderne tijd is een constante factor in Memory's verhaal. Al is het maar dat zij als moderne mens in Londen kon spelen met haar witte huid en haar, in Zimbabwe is haar gebrek aan kleur alleen maar een last. Soms kwam ik met een schok weer tot de constatering dat The Book of Memory niet speelt in de jaren vijftig maar recent. Ik heb eigenlijk maar één minpuntje: Gappah strooit veel met woorden uit de moedertaal van Memory, en tja die spreek ik niet. Hele zinnen begreep ik dus niet. Een detail in een voor de rest prachtige roman met een ontroerende hoofdpersoon.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten