Shortlist 2017
In 4321 geeft Auster vier varianten op het leven van Archibald Ferguson, nazaat van een Joods-Russische immigrant die opgroeit in New York en haar voorsteden in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw. In de vier varianten laat Auster zien hoe een speling van het lot het leven van iemand kan beïnvloeden. Waar de geschiedenis van Amerika zich voltrekt zoals wij deze kennen, verandert het leven van Archie door factoren in zijn persoonlijke leven.
De veranderingen in het leven van Archie zijn groot voor hem, niet persé voor zijn lezer. Die wordt geconfronteerd met vier verhaallijnen die afwijken maar waarin een groot aantal elementen gelijk gebleven is. Dus is het steeds even opletten in welke verhaallijn de ouders van Archie scheiden en in welke niet, in welke verhaallijn Archie nu wel een relatie krijgt met zijn stiefnicht en in welke niet. Juist het subtiele detail maakt duidelijk dat de speling van het noodlot levens beïnvloedt maar niet altijd op opzienbarende wijze. En kabbelen die vier verhaallijnen zo’n 850 pagina’s rustig door.
Archie loopt in zijn jonge leven (de roman eindigt wanneer hij begin twintig is) tegen de dingen aan waar elke gemiddelde opgroeiende knul tegenaan loopt. Verwacht geen spektakel in deze roman, Auster beschrijft het dagelijkse leven in Amerika (maar dan vier keer). Om Archie heen verandert de wereld wel drastisch. Die veranderende wereld met politieke moorden, rassenonrusten, gewelddadig neergeslagen studentenprotesten wordt door Auster tot in detail beschreven. Het laat bovendien zien dat een toevallige ontmoeting, een voorval kan leiden tot een persoonlijke keuze om al dan niet actief betrokken te worden in deze veranderende, roerige wereld.
De gedachte achter 4321 is interessant, de uitwerking is wat mij betreft wat minder geslaagd. Ik houd nu eenmaal niet van romans waarin geschiedenis tot op hoog detailniveau uit de doeken gedaan wordt, dit in de wetenschap dat er veel lezers zijn die dit juist wel waarderen. Omdat Archie geen opzienbarend leven leidt, komen in elke variant dezelfde alledaagse zaken terug. Zeker wanneer Archie nog jong is, niet altijd even interessant. Pas op het moment dat Archie ouder wordt, voor belangrijke beslissingen over zijn leven staat en bewuster door dat leven gaat, ontstijgt de roman het kabbelende karakter. Dan slaat ook Auster’s schrijftalent optimaal toe: zinsconstructies, woordkeuze, metaforen, ze laten allemaal zien hoe een groot schrijver taal gebruikt om (filosofische) gedachten van een twijfelende jongeman te verwoorden.
Ik heb zo mijn twijfels over deze Auster. 805 pagina’s die mij niet van begin tot einde boeien zorgen voor een arbeidsintensieve leesexercitie, ik kan me zo maar voorstellen dat wat snoeiwerk, zeker in de hoofdstukken over de jonge Archie’s, had bijgedragen aan mijn leesgenot.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten