Man Booker Long List 2017
Laat ik vooropstellen dat Ali Smith als geen andere weet te betoveren met taal en beelden, Autumn kent daarvan weer vele schone voorbeelden. Ik moet echter toegeven dat ik niet geheel weet wat ik nu met Autumn aan moet. Ik geloof dat ik begrijp waar het boek over gaat, maar heel zeker weet ik het niet.
In Autumn neemt Smith ons mee langs meerdere verhaallijnen die allemaal op de een of andere manier aan elkaar gekoppeld zijn. In de eerste plaats de dromen die 101-jarige Daniel Gluck heeft terwijl hij in een coma ligt. Magisch-realistisch met elementen uit de herkenbare Britse geschiedenis. Tenminste voor hen die nog een beeld hebben bij de jaren 60 met de koude oorlog aan de ene kant en het hippietijdperk aan de andere kan, en die zich vaag kunnen herinneren dat er iets was met ene Christine Keeler en de geheime dienst. Ik kan me zomaar voorstellen dat voor hen die niet weten welk schandaal veroorzaakt werd door Keeler de passages geen tweede laag toevoegen.
De tweede verhaallijn betreft Elizabeth Demand, het vroegere buurmeisje van Gluck. Zij bezoekt hem elke dag, leest hem voor en denkt terug aan de tijd dat zij als jong meisje hele gesprekken met hem voerde. Haar liefde voor een inmiddels vergeten schilder Pauline Boty, jong gestorven, uit de Beatnik-periode is daar ontstaan. De zoektocht naar informatie over Boty krijgt steeds meer het karakter van een zoektocht naar Demands eigen leven.
De derde verhaallijn is, vermoed ik, Groot Brittannië na de Brexit. Smith geeft voorbeelden van bureaucratie, van achterdocht jegens mensen die afwijken van de norm die duidelijk maken dat zij het graag anders had gezien. Buurman Gluck, van Duits-Joodse afkomst, ooit gevlucht naar het Verenigd Koninkrijk laat zien waarom het land zich niet zou moeten afsluiten van de rest van de wereld.
Op een of andere manier komen de verhaallijnen niet lekker bij elkaar. Met name de geforceerd aandoende hoofdstukken over de moeizame aanvraag van een paspoort, de mysterieuze hekken die opeens langs de kust verrijzen, lijken er met de haren bijgesleept. De twee werelden van Elizabeth en Gluck vloeien steeds mooier in elkaar over, de realiteit schuurt. Het zou kunnen dat dit juist de bedoeling was van Smith, dan nog kan ik me voorstellen dat iemand met het schrijftalent van Smith die realiteit anders had kunnen laten schuren.
Autumn bevat wonderbaarlijk mooi geschreven proza, de vriendschap tussen Elizabeth en Gluck komt prachtig uit de verf, de verwijzingen via Keeler en Boty naar een tijd waarin de koude oorlog het land wantrouwig maakte werken. Dat had wellicht voldoende boodschap kunnen zijn aan haar landgenoten. Ik houd gemengde gevoelens over aan Autumn, misschien dat ik de roman over een tijdje nog eens moet lezen om te zien of ik dan wel helemaal snap wat Smith beoogt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten