Man Booker Prize Shortlist 2017
In Exit West ontmoeten werkelijkheid en droom elkaar. De werkelijkheid is de wereld waarin oorlog en geweld mensen op zoek doen gaan naar een nieuw thuis, de droom de mogelijkheid die wormgaten bieden om door een deur naar een andere plek op de wereld te stappen.
Hoofdpersonen Nadia en Saeed maken gebruik van zo’n deur om aan de burgeroorlog in hun stad te ontsnappen. Waar eerst – mede door de namen van de hoofdpersonen - de indruk wordt gewekt, dat Hamid verwijst naar een huidig conflict blijkt later in Exit West dat de lezer geacht wordt te denken aan een universeel conflict. Nadia en Saeed zijn het symbool voor vluchtelingen alom. Nadat zij door de deur gestapt zijn, ondergaan zij het lot van de gemiddelde vluchteling.
Wat de vluchtelingenproblematiek in Exit West anders maakt, is dat door de deuren de problematiek zich over de hele wereld verspreid. Het zijn niet alleen de toevallig dichtbij gelegen landen die er de meeste hinder van ondervinden. Zo stappen Nadia en Saaed via deuren naar Mykonos, Londen en Californië. De deuren veroorzaken een mondiale volksverhuizing die effect heeft op de gehele wereldmaatschappij. De deuren bieden ontsnapping aan geweld maar ook aan dagelijkse sleur, wereldbewoners leren ermee omgaan dat er zomaar iemand uit een ander land of werelddeel letterlijk hun woonkamer kan binnenstappen.
Ook op Nadia en Saeed, twee jonge geliefden, hebben de deuren effect. Hun vertrek uit hun geboortestad, hun omzwervingen, hun pogingen tot integratie wordt door hen anders verwerkt. Hamid laat door hen zien dat er geen één vluchteling is, geen één perfecte oplossing. Hamid beschrijft de liefdesrelatie op een inlevende en tegelijkertijd afstandelijke manier. Diezelfde schrijfwijze past hij ook toe op de beschrijving van het geweld waarmee Nadia en Saeed in toenemende mate geconfronteerd worden. Schijnbaar achteloze zinnen over iets dat wij dagelijks zien of gebruiken duiden op doordringende wijze het geweld van het conflict.
Ik was – zeker in het eerste deel van de roman – onder de indruk van de bijna achteloze wijze waarop Hamid de effecten van een gewelddadig conflict duidt. Ik vond het jammer dat deze schrijfstijl ergens halverwege de roman verwordt tot verslag leggen. De roman verliest dan gaandeweg aan energie en verandert bijna in een verslag. Pas tegen het einde hervindt Hamid zich. De combinatie van twee herkenbare hoofdpersonen met wie jij je kunt vereenzelvigen, de vondst van de deuren en de trefzekere schrijfstijl maken een bijzonder boek van Exit West, maar wel een bijzonder boek met wat mankementen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten