LONGLIST
Het verhaal zou bekend kunnen zijn: Lizzie Borden vermoordt haar vader en stiefmoeder met een bijl. Een brute moord die 19e eeuws Amerika schokt; bij gebrek aan bewijs wordt Lizzie vrij gesproken. Schmidt heeft een intrigerende versie van het verhaal geschreven waarin de vraag ‘nature of nurture’ voor mij centraal stond.
Meerdere mensen voeren het woord: Lizzie zelf maar ook haar zus Emma, meid Bridget en moordenaar Benjamin. Door de verschillende perspectieven slaagt Schmidt erin niet zozeer twijfel te zaaien over de vraag of Lizzie de moorden daadwerkelijk gepleegd heeft als wel over haar motief. Is zij een psychopate die de moord op haar ouders als het logisch resultaat ziet van het onrecht dat haar is aangedaan? Of is zij het product van een kille vader, een te beschermende zus en een stiefmoeder die haar door en door haar heeft verwend? Schmidt slaagt erin haar lezer op zijn minst over die vraag te laten nadenken.
Ik vond de introductie van Benjamin, een persoon die historisch geen rol speelt in het verhaal, briljant. Benjamin, hoewel ook het product van een bepaald niet gelukkig gezin, is het prototype psychopaat. De man heeft echt geen idee dat geweld niet het antwoord is op welk probleem dan ook. Hij slaat met evenveel gemak mensen om niets in elkaar als dat hij ze vermoordt. Zijn personage vormt een mooie parallel met Lizzie en introduceert tegelijkertijd de mogelijkheid dat iemand anders de Bordens heeft vermoord.
Lizzie Borden wordt door Schmidt niet neergezet als een aardig meisje. Of ze nu van nature een monster is of zo gemaakt door de omstandigheden, in See What I Have Done ligt de nadruk op haar gebrek aan empathie, het feit dat ze het doodnormaal vindt dat haar familie voor haar rent. Vooral het perspectief van Bridget, zelf afkomstig uit een liefdevol nest en vol heimwee naar ouderlijk huis, laat zien hoe Lizzie manipuleert en de wereld naar haar hand probeert te zetten. Bridget maakt echter ook duidelijk dat pa en ma Borden bepaald geen aardige, attente mensen zijn.
De roman heeft een haastige bijna opgefokte stijl die recht doet aan de moord en de twijfel over de daadwerkelijke moordenaar. Schmidt slaagt er bovendien ook in de 19e eeuw voel- en ruikbaar te maken. Zo ruik je bijna de bedorven schapenbouillon die ervoor zorgt dat iedereen voedselvergiftiging krijgt, de geur van de lijken die in huis opgebaard liggen, proef je met Lizzie het bloed dat overal ligt en dat zij als een roofdier op likt.
See What I Have Done is geen whodunnit. Niet alleen dat het verhaal bekend is, het ging Schmidt niet om de oplossing maar om de psychologie achter de moorden. Vooral de manier waarop Lizzie met de moorden omgaat is uitermate intrigerend. Een aanrader deze roman.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten