Kamila Shamsie ||Home Fire

Shortlist

Toen ik Home Fire las, had ik wel ergens opgevangen dat de roman losjes gebaseerd was op een Grieks drama, Antigone. Een drama dat ik nota bene onlangs in operavorm nog had gezien. Gelukkig was ik dat tijdens het lezen vergeten en kon ik mij laten verrassen door Shamsie. Dat gun ik mijn lezers ook, dus probeer ik – hoewel dat lastig is  - zo min mogelijk over de inhoud te onthullen.

Home Fire gaat over twee gezinnen, alle twee Pakistaans-Brits: een gezin zonder ouders waarin de twee jongsten, een tweeling, zijn opgevoed door hun oudere zus Isma. De roman start wanneer deze zus eindelijk haar leven weer oppakt en in de Verenigde Staten promotieonderzoek gaat doen; jongere zus Aneeka blijft in Engeland achter, jongere broer Parvaiz is niet langer in beeld. Hij heeft een persoonlijke keuze gemaakt waardoor hij zijn zussen in de steek heeft gelaten. Het blijft lang onduidelijk wat die keuze was en hoe hij daarmee het voorbeeld van zijn vader, een terrorist die zich heeft aangesloten bij Al-Queda, volgt.

Het andere gezin is dat van de politicus Karamat Lone die in zijn persoonlijk leven de Islam heeft afgezworen en keuzes maakt die niet persé ten goede komen van zijn Pakistaans-Britse landgenoten. Zijn zoon Eamonn heeft een sabbatical en brengt die door in de VS waar hij toevallig Isma ontmoet. De twee worden vrienden. De vraag of de vriendschap kan uitgroeien tot meer blijft hangen. Totdat Eamonn terugkeert naar Engeland en daar Aneeka ontmoet. Tegen alle verwachtingen in krijgen de twee een relatie. Een geheime relatie, Aneeka wil – zegt zij – niet belast worden door wat de familie en buitenwereld vinden van hun niet meteen logische verbintenis.

De keuzes van de vaders bepalen het leven van hun kinderen. Imsa, Aneeka en Parvaiz zullen altijd moeten opboksen tegen het feit dat hun vader een terrorist was, waardoor ook zij altijd onder een vergrootglas liggen bij de autoriteiten. De keuzes die zij maken in Home Fire vloeien voort uit hun persoonlijke pogingen om om te gaan met de nalatenschap van hun vader. Eamonn blijft de zoon van een politicus die ingrijpende keuzes heeft gemaakt om carrière te maken en die in het proces vergeten is dat hij ook nog vader is. Een vader die aan alle kanten uitstraalt dat zijn zoon maatschappelijk nog net niet mislukt maar zeker ook niet geslaagd is.

Home Fire is een roman met vele lagen, opgedeeld in meerdere delen waarin met uitzondering van Eamonn iedereen aan het woord komt. Op die manier laat Shamsie zien hoe menselijke keuzes de leven van hun naasten beïnvloeden. En hoe gewetenloos ‘het systeem’ omgaat met individuen. Of het nu de Britse staat is die jonge kinderen nadraagt dat hun vader in hun ogen een fout heeft gemaakt. Of extreme moslims die jonge kinderen onder valse voorwendselen verleiden om met hun zaak mee te vechten. Of de politicus is die het leed van één gezin ondergeschikt maakt aan zijn politiek belang.

Home Fire laat zien dat er geen ene waarheid is, Shamsie laat zien dat de kinderen elk op hun eigen wijze hun leven proberen te leiden zonder daar een oordeel aan te koppelen. Shamsie is wel duidelijk in haar afkeer van politiek ten koste van persoonlijke levens, van extreme islam ten koste van persoonlijke levens maar ook daar laat zij zien dat er geen één enkele waarheid is. Parvaiz is geen doortrapte terrorist, hij is een naïef joch dat niet in de gaten heeft hoe hij stap voor stap een wrede wereld ingetrokken werd. Door Shamsie had ik alleen maar medelijden met hem; ik deel waarschijnlijk haar afschuw voor zijn meedogenloze verleider. 

Shamsie heeft haar roman vakkundig geconstrueerd. Zij onthult beetje voor beetje de feiten en bouwt daarmee de spanning steeds meer op, culminerend in een explosief einde dat de waanzin van religieuze en politieke belangen feilloos blootlegt. Het leven van Eamonn en Aneeka wordt letterlijk op gruwelijke manier ondergeschikt gemaakt aan die belangen. Ik zat gelukkig thuis op de bank want er ontsnapte mij een keiharde kreet van afgrijzen bij het lezen van de wat vervolgens de laatste pagina bleek. Ik bleef in volledige shock achter.

Wil je weten waarom ik in shock was? Lees deze roman vooral. Ik was al onder de indruk van Shamsie, na Home Fire ben ik dat alleen nog maar meer.