Ik vrees dat de jury van de Booker Prize dit jaar het slachtoffer geworden is van sociaal wenselijk gedrag. Niet zo heel vreemd in een tijd waarin sociale misstanden terecht aan de kaak gesteld worden, waarin het niet meer geaccepteerd wordt dat mensen op basis van geslacht, geaardheid, huidskleur, opvoeding gediscrimineerd worden. Het resultaat: een longlist en later een shortlist die de jury nooit op het verwijt zal komen te staan dat ze geen rekening hebben gehouden met maatschappelijke gevoeligheden. Alleen zo jammer dat het literaire element, toch wel zo handig voor een prestigieuze literaire prijs, lichtelijk onderbelicht is gebleven.
Er was ook nog sprake van een ander interessant fenomeen: opeens bleken auteurs ouder dan veertig jaar verdacht. De jury legde de grote hoeveelheid debuutromans uit door te stellen dat deze schrijvers nog jong waren, nog vernieuwend, nog vers en fruitig. En dat zij daarom betere romans zouden leveren dan de gevestigde orde. Welk een druk wordt zo gelegd op de schouders van die arme nieuwelingen: zij moeten in de voetsporen van literaire reuzen treden die al sinds vele jaren topkwaliteit leveren. Ga er maar aan staan.
De longlist en shortlist zijn absoluut divers: mannen en vrouwen afkomstig van meerdere continenten met een scala aan onderwerpen die wederom bijdragen aan de diversiteit. Zelfs aan vertegenwoordigers uit het establishment geboren vóór 1980 is gedacht. Met een enkele uitzondering slaagt echter geen van de auteurs erin om in hun romans inhoud, structuur en taal tot een uitzonderlijk literair geheel samen te brengen.
Ik moet bekennen dat ik van geen enkele roman op de shortlist echt blij geworden ben. Je weet wel, dat je een boek dicht slaat en dan helemaal blij denkt ‘wat een fantastisch boek! Wat fijn dat ik er zoveel uren lezend mee heb mogen doorbrengen’. Iets gaat er niet goed wanneer je bij een shortlist-boek vooral denkt ‘mwah, aardig maar ik heb in dit genre beter gelezen’.
Geen winnaars dus in de groep van de shortlist. Wel twee mensen die wat mij betreft op de shortlist hadden moeten staan: Hilary Mantel en C Pam Zhang. Van de eerste zou ik nog kunnen zeggen dat wellicht deel drie toch net wat minder is dan deel twee. De laatste had ik de Booker gegund. Ze is jong, van Chinees-Amerikaanse afkomst, verwerkt voldoende discriminatie op basis van ras, vrouw-zijn en geaardheid in haar roman en vooral: wat schrijft ze goed en intrigerend! In How Much of These Hills is Gold komen inderdaad inhoud, structuur en taal samen tot één geheel.
En tja, een jury die vooral de maatschappelijke discussie probeert te gerieven en daardoor literaire kwaliteit niet herkent moet zich misschien afvragen of zij wel de jury had mogen zijn van de Booker Prize. Er zijn dit jaar heel wat boeken verschenen die een terechte plek op de lijst hadden kunnen krijgen. Boeken waaraan de jury zich maatschappelijk geen buil had kunnen vallen maar die de lezers wel heel wat meer leesgenot hadden verschaft. Ik zal vanavond niet op het puntje van mijn stoel zitten om te horen wie de winnaar is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten