Ik was volledig onder de indruk van Vlautin’s Don’t Skip Out on Me. Ik hoopte dat ik net zo onder de indruk zou zijn van The Night Always Comes. Dat viel tegen. Niet omdat de boodschap over onrecht niet van de pagina’s afspatte maar omdat de roman steeds meer op een boodschap over maatschappelijk onrecht begon te lijken.
Een soepel geschreven boodschap. Vlautin is één van die Amerikanen die vloeiend schrijft maar niet de indruk wekt dat hij lang nadenkt over de formulering van zijn zinnen. Ik geloof dat ik in zo’n tweehonderd pagina’s geen zin ben tegengekomen die de moeite van het herlezen waard was. Het zegt ook wel wat dat ik de roman in één middag uit kon lezen. Soepel en vloeiend dus.
Hoofdpersoon Lynette heeft twee baantjes en nog wat extra bijverdiensten en is nog steeds niet in staat om een huis te kopen of huren. Zeker niet in de buurt waar ze is opgegroeid, een deel van Portland waar ‘gentrification’ nieuwe inwoners trekt, de oude langzaam maar zeker naar mindere stadsdelen of ‘trailer camps’ jaagt. Lynette is erin geslaagd 80.000 dollar te sparen als aanbetaling op de ‘opknapper’ waar zij, haar moeder en haar broer wonen. Dan blijkt dat haar moeder niet bereid is de hypotheek te ondertekenen. Wat volgt is een steeds wanhopigere zoektocht naar geld om die eerste aanbetaling cash te voldoen.
Gedurende die zoektocht leren we wie Lynette’s echte vrienden zijn, wie vooral misbruik van haar hebben gemaakt. En om eerlijk te zijn, van wie zij misbruik heeft gemaakt. We komen erachter dat een trauma in Lynette’s jeugd haar heeft laten ontsporen. Een relatie met een daadwerkelijk goede man loopt mis, omdat Lynette hem liever laat gaan dan dat ze haar mentale problemen aanpakt. Aan het begin van de roman lijkt ze al vijf jaar vrij van depressie en woede. Het relaas van twee dagen en nachten laat zien hoe kwaad ze kan worden, wat ze wel niet doet om een oplossing te vinden voor haar problemen.
Lynette is zeker geen makkelijk mens. Het wordt echter al snel duidelijk dat haar moeder, haar vader en andere mensen er zeker aan hebben bijgedragen dat ze is ontspoort. Een Lynette opgegroeid in een gezin met liefhebbende ouders was waarschijnlijk uitgegroeid tot een redelijk evenwichtige volwassene, iemand die met dank aan steun uit haar omgeving haar leven op orde had. Die steun heeft Lynette slechts zeer beperkt gehad. De zorg voor haar oudere broer met een mentale leeftijd van drie jaar heeft haar zorgen over het leven alleen maar vergroot.
De zoektocht naar geld is schrijnend. Het is schokkend om te zien welke grenzen Lynette overschrijdt om haar doel te bereiken. Aan het einde van de roman heeft ze genoeg geld voor die aanbetaling maar is haar moeder nog steeds niet bereid haar aandeel in het huis te leveren. De passage die dan volgt, laat zien waarom voor mij de roman steeds meer op een boodschap begon te lijken. In de woorden van Lynette’s moeder gaat Vlautin tekeer tegen de zogenaamde Amerikaanse droom. Heel fijn voor de mensen die deze droom leven, wat minder voor degenen die het niet redden:
The people who are remembered are the ones taking. People arrive somewhere and try to get their piece. They don’t care who they hurt doing it, they really don’t , and I’m starting to understand why. Because it’s all bullshit. The land of the free and that whole crock of shit. It’s just men taking what they want and justifying it any way the need to so they can get up on the morning and take more and buy another speedboat and their third vacation home and their fifth rental property and then push people out of their homes so they can make more money ….
Geen fijne boodschap, niet waar? Vlautin laat de lezer gelukkig de keuze om zelf te besluiten of het met Lynette goed gaat aflopen. Ze verlaat haar geboortestad in haar nieuwe tweedehandsauto en gaat op zoek naar haar Amerikaanse droom met een kleine 100.000 dollar op zak. Hopen maar dat het goed komt met haar.
Vlautin’s boodschap komt keihard aan. Lynette staat model voor een grote groep Amerikanen die ondanks meerdere baantjes met moeite het hoofd boven water houdt. Te vaak het onderspit delft. De andere kant van de Amerikaanse droom wordt haarscherp beschreven door Vlautin, hij laat de lezer geen enkele illusie over hoe veel van zijn landgenoten leven, met dank aan de vaak meedogenloze mede-burgers die hun Amerikaanse droom wel hebben zien uitkomen. Het plaatje is meer dan helder. De roman helaas ondergeschikt aan de boodschap.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten