Marilynne Robinson || Lila

Marilynne Robinson heeft twee romans geschreven die zich afspelen in een klein Amerikaans dorp: Gilead waarin een oude dominee vertelt over zijn leven en zijn liefde voor zijn vrouw en kind én Lila, het levensverhaal van zijn veel jongere echtgenote. In mijn blog over Gilead gaf ik al aan onder de indruk te zijn van de gevoelige ingetogen schrijfstijl van Robinson; in Lila overtreft zij zichzelf. Waar Gilead af en toe gebukt ging onder een overdosis aan religie, is Lila vooral een persoonlijk relaas. Religie blijft in dit geval beperkt tot passages uit de bijbel. Robinson laat 180 pagina's lang Lila aan het woord. Zij beschrijft haar jeugd in de jaren 30: rondzwervend op zoek naar werk met de vrouw die haar ontvoerd had uit het huis waarin zij verwaarloosd dreigde op te groeien, haar pogingen om te aarden in de stad, haar toevallige ontmoeting met de dominee en de groeiende liefde tussen deze zo verschillende mensen. Lila is bovendien het relaas van een vrouw die zich langzaam maar zeker overgeeft aan haar nieuwe bestaan als echtgenote en moeder. Lila heeft nooit geleerd mensen te vertrouwen, in de roman zie je haar wantrouwen langzaam maar zeker afbrokkelen en vervangen worden door het besef dat er mensen zijn die ze wel  kan vertrouwen.
De wereld waarin Lila opgroeit speelt een belangrijke rol in de roman. Het is de wereld van de depressie in de jaren 30, van de grote droogte in agrarische gebieden, van de bittere armoe die mensen leden. De foto die Dorothea Lange maakte van seizoenarbeiders tijdens de depressie zou zo de foto van Lila kunnen zijn: geen verwachtingen, berustend, voortdurend van plek naar plek lopend op zoek naar werk. Robinson is er in geslaagd een aangrijpende en ingetogen roman te schrijven die treffend laat zien hoe meedogenloos armoede kan zijn; zij geeft de vrouw van de foto een levensverhaal. Lila kiest niet voor de dominee omdat hij haar grote liefde is, zij kiest voor hem omdat ze instinctief aanvoelt dat hij haar huis en haard kan bieden. Dat zij steeds meer van haar zachtaardige echtgenoot gaat houden is een onverwachte bonus. In Gilead vertelde de dominee hoeveel hij van Lila houdt, voor de lezer is dat vanaf het eerste begin duidelijk. Lila moet eerst haar eigen gevoelens leren vertrouwen voordat zij kan accepteren dat ook zij van haar dominee houdt. Omdat Lila geen belezen vrouw is, uit zij haar liefde in kleine woorden en gebaren, het maakt de roman wat mij betreft alleen maar mooier en intiemer. Lila is de roman van het kleine gebaar en de ingetogen teksten, ik heb er van genoten.