Sunjeev Sahota >> The Year of the Runaways

Ondanks alle geweld en onderdrukking is The Year of the Runaways een boek over hoop: op een nieuwe, betere toekomst voor jezelf en je familie in een ver land. The Year is ook een boek over alle ontberingen die zogenaamde gelukszoekers ondergaan voordat ze hun eigen land verlaten, tijdens de reis en vooral nadat ze eenmaal in het beloofde land zijn aangekomen - Groot Brittannië in dit geval; of het nu gaat om de verkoop van je nier, het aangaan van een wurglening of het tijdelijk trouwen met een onbekende vrouw. Deze roman zou eigenlijk verplichte literatuur moeten zijn voor iedereen die oordeelt dat economische vluchtelingen maar thuis moeten blijven, in India in dit geval. Voor twee van de drie hoofdpersonen geldt dat in ieder geval niet. De een, Tochi, wordt tijdens relletjes levend verbrand omdat hij toevallig uit de verkeerde, lage kaste komt; de ander, Avtar, wordt ontslagen omdat de zoon van de baas nu eenmaal niet ontslagen kan worden. En tja, wat doe je dan als er echt nergens werk te bekennen is. Voor nummer 3, Randeep, ligt het toch wat anders: hij komt uit een gegoed milieu en verknalt zijn eigen toekomst wanneer hij het meisje waarop hij verliefd is aanrandt. 'Nee' was toch echt 'nee'. De roman volgt de jonge mannen op weg naar en in Engeland. Romantische beelden over India worden meteen de kop ingedrukt: corruptie, discriminatie en geweld zijn aan de orde van de dag. Niet dat het in GB veel beter is: de mannen moeten bedelen om werk, worden zwaar onderbetaald en uitgebuit en kunnen elk moment vervangen worden. Twee of zelfs drie baantjes zijn aan de orde van de dag. De tijdelijke echtgenote van Randeep, Narinder, is weliswaar in Engeland geboren maar heeft als vrouw in een conservatief Sikh gezin geen enkele kans op een eigen leven. Haar keuze om Randeep te helpen heeft uiteindelijk zware consequenties voor haar verdere leven. The Year is zeker geen makkelijke roman, de inhoud is confronterend en, zeker wanneer je zoals ik 's morgens in de trein leest, bepaald geen comfortabele ochtendlectuur. De vriendschap die zich met horten en stoten ontwikkelt tussen Avtar en Randeep is een positieve noot, de opoffering van Narinder en de vraagtekens die zij steeds meer zet bij de zogenaamd menslievende tempel die werkloze mannen niet toestaat in het tempelcomplex onderdak te zoeken, maken dat het geloof van de lezer in de mensheid niet meteen onderuit gaat.  Ik was bovendien erg blij dat de roman afsluit met een vooruitblik naar 10 jaar later. Of het grote succes de mannen dan eindelijk is komen aanwaaien verklap ik niet, wel dat ze niet meer noodgedwongen wonen in vieze volle huizen of uitgebuit worden. The Year is dus geen comfortabele roman, Sahota is gelukkig wel een begenadigd schrijver die zowel India als Groot Brittannië prachtig beschrijft en zijn vier hoofdpersonen geweldig neerzet. Je moet voor the Year af en toe alleen een sterke maag hebben.