Man Booker Prize 2015: Mijn favoriet

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: mijn favoriet gaat niet winnen. Deze roman is namelijk door de jury niet op de longlist geplaatst. Na het lezen van de complete shortlist weet ik zeker dat Lila van Marilynne Robinson met kop en schouders boven haar shortlist-genoten uitsteekt. Lila is een prachtig geschreven roman waarin Robinson verhaalt hoe zwaar een jeugd vol geweld en onrust kan zijn. Juist door ook aandacht te besteden aan mooie dingen in het leven van Lila en haar toekomst als moeder / echtgenote, benadrukt Robinson subtiel hoe moeilijk het leven van haar hoofdpersoon is geweest. Helaas heeft de jury een aantal romans uitverkoren waarin die subtiliteit en balans volledig ontbreken. Het lijkt wel of de jury erin wil rammen, dat geweld en agressiviteit onderdeel van het leven zijn. Naast de overdosis aan geweld is mijn probleem met drie van de zes romans, dat de auteurs doorslaan in hun boodschap en niet de literaire middelen inzetten die een begenadigd auteur kan inzetten om boodschap en literaire kwaliteit te verweven. Seven Killings heeft de subtiliteit van een game met één en al geweld, de roman beukt alleen maar op de lezers in. In A Little Life leidt een opeenstapeling van misbruik en mishandeling tot een zwaar gevoel van hopeloosheid. Ik heb de roman meerdere malen weg moeten leggen, omdat het me teveel werd. In The Fishermen blijkt de situatie voor vier broers totaal hopeloos en ongeloofwaardig. Het kan zijn dat ik te weinig weet van de Nigeriaanse cultuur maar de auteur slaagt er niet in om dat gat te overbruggen. Ook The Year of the Runaways is een opeenstapeling van geweld, haat en misbruik waarvan je compleet moedeloos wordt.  Alleen A Spool of Blue Thread en Satin Island kun je lezen zonder bij jezelf te denken 'dit kan toch niet zo blijven doorgaan!'. Toch is mijn favoriet onder de shortlist-romans The Year of the Runaways. A Spool en Satin Island zijn aardig en vermakelijk maar niet van het kaliber waar de Booker voor staat. The Year of the Runaways bleef voor mij, ondanks alle gewelddadigheid en wreedheid overeind door de introductie van een menslievende en barmhartige hoofdpersoon, Narindar, de papieren echtgenote van Randeep. Zij offert haar eigen leven op om een jongeman een kans op een beter leven te bieden en maakt zo, dat in The Year de hoop overeind blijft. Blijft het nog steeds een heftige roman maar in ieder geval eentje waarin Sunjeev Sahota zijn boodschap weet over te brengen door geweld af te wisselen met barmhartigheid.

Ik realiseer mij dat ik niet volmondig voor The Year kies, maar meer kan ik er dit jaar niet van maken. Na vier boeken vol geweld was ik het zat, ik hoop dat de jury volgend jaar uit haar depressie is en gewoon weer voor mooie boeken kiest.