Pas rond pagina 90 wordt duidelijk dat de charismatische genezer die is opgedoken in een klein Iers dorp een bepaald gewelddadige natuur heeft en dat hij wellicht niet is wie hij claimt te zijn. De man die tot dan toe vooral bekend is, omdat hij met zijn alternatieve geneeswijzen dorpsbewoners (en dan met name vrouwen) van hun klachten afhelpt, blijkt een voortvluchtige oorlogsmisdadiger die in de oorlog tussen Bosnië en Servië voor vele slachtoffers heeft gezorgd. Op basis van zijn beschrijving – een dichter met een prachtige bos haar – kan geconcludeerd worden dat O'Brien Radovan Karadžić beschrijft, één van de mensen die verantwoordelijk was voor duizenden doden in Srebenica en Sarajewo.
O'Brien plaatst haar verhaal niet in het oorlogsgebied zelf, sterker nog, in de gehele roman zet niemand ook maar een voet in het gebied, maar in een lieflijk Iers dorp. Dat dorp verwelkomt nieuwkomer Vlad en biedt hem de kans om in een voor hem vreemd land een praktijk op te bouwen. Hij wordt een graag geziene gast in het dorp.
Waar de roman eerst geen duidelijke hoofdpersoon heeft, geeft O'Brien op 1/3e van de roman die rol aan Fidelma, een getrouwde kinderloze vrouw. Zij is zwaar onder de indruk van Vlad en haalt hem over bij haar een kind te verwekken. De ijdele Vlad stemt daarin toe. Wanneer Fidelma enkele maanden zwanger is, wordt Vlad opgepakt. Het gruwelijkste deel van de roman volgt dan. Fidelma wordt op waarlijk beestachtige wijze verkracht door drie mannen die op zoek waren naar Vlad om wraak te nemen op hem . Zij overleeft de verkrachting ternauwernood.
Fidelma en de roman verplaatsen zich naar Londen, waar zij eerst rondzwerft en later opgenomen wordt in de wereld van vluchtelingen en illegale immigranten. Het contrast met haar eerdere, redelijk luxueuze wereld is op twee manieren wrang. Het welvarende Ierse dorp accepteert noch haar zwangerschap noch haar verkrachting en laat haar in de steek, in de wereld van vluchtelingen en immigranten met slecht betaalde baantjes en voortdurende vrees voor ontslag of deportatie wordt Fidelma opgenomen en ondersteund. Gelukkig is er af en toe ook iemand in deze wereld die niet aardig is, anders was het verhaal wel heel klef geworden.
O'Brien heeft door haar roman in Ierland te plaatsen onnadrukkelijk maar uitermate bewust gezorgd voor een aanscherping van haar boodschap: iedereen kan slachtoffer worden van een geweldconflict of een oorlogsmisdadiger. Juist doordat zij niet één van de daadwerkelijke slachtoffers van de genocide in Bosnië en Servië aan het woord heeft gelaten, heeft ze benadrukt hoe gruwelijk de situatie daar was. Het contrast tussen de bijna lyrische beschrijving van het dorp en de omringende natuur en de wandaden in Sarajewo en Srebenica versterkt de gruwel van wat daar gebeurd is. De minst overtuigende fragmenten in mijn ogen waren die waar O'Brien 'echte' vluchtelingen en oorlogsmisdadigers hun verhaal liet doen. Dan werd Little Red Chairs te beschrijvend, te journalistiek. De kracht van deze roman zit nu juist in het contrast tussen de lyrische beschrijvingen van het naieve dorp en de brute realiteit.
en
Heftig thema. Ik heb het boek in Nederlandse vertaling op mijn wensenlijst staan. Ik weet nu in ieder geval dat ik het niet als tussendoortje moet benaderen.
BeantwoordenVerwijderen