Siri Hustvedt || Memories of the Future

Siri Hustvedt heeft geen eenvoudige rechttoe rechtaan roman geschreven. In haar op een autobiografie lijkende roman kijkt zij begin zestiger terug naar haar leven als begin twintiger. Een dagboek en de notities voor de eerste roman die zij wilde schrijven, dienen als input. Wat volgt is een verhaal waarin de werkelijkheid, of liever gezegd, de waarheidsbeleving van het moment, voortdurend in twijfel wordt getrokken.

Hoofdpersoon Minnesota verhuist wanneer zij begin twintig is van het Amerikaanse platteland naar New York. Daar wil ze eerst een jaar aan haar roman schrijven en het leven beleven voordat ze haar studie voortzet. In haar dagboek legt ze wat er gebeurde vast. Niet geheel gestructureerd blijkt veertig jaar later. Pas op latere leeftijd vallen bij het lezen bepaalde kwartjes, kan ze gebeurtenissen beter plaatsen. Oordeelt ze met veertig jaar levenservaring. Ook over de hoofdstukken uit haar nooit afgeronde roman. Een roman waarin zij een prille aanzet doet om de rol van hoofdpersonen, hun functie in een verhaal kritisch te benaderen.

De conclusie die je na het lezen van Memories of the Future kunt trekken is dat perspectief tijd- en persoonsafhankelijk is. Stelligheid over gebeurtenissen die plaatsvonden is niet aan de orde: ook je eigen oordeel is persoonlijk en subjectief. Er is geen één waarheid. Voorbeelden uit de literatuur dienen om eea te illustreren. Was Sherlock Holmes met zijn zogenaamd doordachte conclusies inderdaad zo slim of was het Conan Doyle die hem voorzag van een context? Hustvedt stelt onze feiten over Doyle’s bewonderde held ter discussie.

Haar dagboeken en de concepten van haar eerste roman, die allemaal verwerkt zijn in Memories, confronteren Minnesota met haar eigen verleden en vooral met de kijk die zij op dat verleden had. Door met ervarenere ogen naar haar jongere ik te kijken en gebeurtenissen in een net andere context te plaatsen, leert ze veel over zichzelf. Leert ze bovendien dat alles draait om perspectief en context. Ook wanneer je zelf als begin zestiger terugkijkt op je eigen ik als begin twintiger.

Hustvedt wisselt vakkundig delen van het dagboek en van de roman af met hoofdstukken die in het nu spelen. De ik-figuur een actieve verteller die de lezer voortdurend prikkelt en waar mogelijk op andere sporen zet. Dit allemaal gelardeerd met trefzekere beschrijvingen van New York begin jaren 80, van vrouwen die steeds meer een plek gaan opeisen, van de Baronesse, een dichter uit de roerige jaren 20-30, wier werk geclaimd is door mannen. Minnesota weet zich omringd door sterke vrouwen die hun vrouwelijkheid elk op eigen wijze opeisen.

Hustvedt schrijft prachtig, haar zinnen lang en vakkundig geformuleerd, de roman op kunstige wijze gestructureerd. Toch merkte ik op een gegeven ogenblik dat ik er wat moe van werd. Er zijn wel heel personages die korter of langere tijd onderdeel uitmaken van het verhaal, de literaire verwijzingen wel heel erg ‘kijk mij toch eens veel weten over literatuur’. Het leek er een beetje op dat het verhaal met Hustvedt op de loop ging. Desondanks heb ik een goed gevoel aan de roman overgehouden. De manier waarop de rijpe vrouw terug kijkt op haar jeugdige ik, de manier waarop onze rol en functie in het leven voortdurend ter discussie worden gesteld. Je moet er wat moeite voor doen maar dan heb je ook wat.