Greenwood heeft veel lof gekregen voor zijn roman Greenwood. Een roman waarin hij het verhaal van een familie koppelt aan het lot van ‘de boom’. Hoewel ik de roman met veel plezier gelezen heb, ben ik toch kritischer. Misschien waren mijn verwachtingen wel te hoog gespannen.
De structuur van Greenwood is gebaseerd op de jaarringen van een boom. Christie start met de buitenste, die in dit geval in de toekomst speelt, werkt toe naar en eindigt met de binnenste, ruim anderhalve eeuw eerder. Zo gaat hij van 2038 naar 2008 naar 1974 naar 1934 naar 1908 en weer terug. Hoofdpersoon in 2038 is Jake Greenwood, een gids op één van de weinige plekken ter wereld waar nog bomen groeien. Zij blijkt een afstammelinge van de machtige Greenwoodfamilie, ooit verantwoordelijk voor de kap van heel veel bomen.
De structuur met de jaarringen maakt twee dingen mogelijk voor Christie: hij laat zien hoe de familie Greenwood ontstaan en gevaren is. Hij laat ook zien hoe het de bossen in al die tijd gegaan is. Groei en ondergang van familie en boom blijken nauw aan elkaar verbonden. Jake, de gids afgestudeerd op bomen, blijkt een afstammelinge van kapitalisten en activisten.
Christie laat zien hoe de mens met natuur en in dit geval bomen omgaat. De bomen worden gezien als een kapitalistisch hulpmiddel, uitermate geschikt om geld mee te verdienen. Dus kapt de voorvader van Jake het ene oerbos na het andere en heeft hij het adagio ‘bomen groeien wel weer opnieuw’. Ruim na zijn dood blijkt dit niet het geval, de ene boom na de andere sneuvelt nu aan een mysterieuze ziekte. De aarde vervuilt en wordt steeds ongezonde, de maatschappij bestaat uit ’have’s en have-not’s’.
Willow Greenwood had kunnen profiteren van de rijkdom die haar vader heeft vergaard met de bomenkap, zij wijdt haar leven echter aan het tegenwerken van haar vader en consorten. Zij is een activiste die vecht om bomen te behouden. Familie is voor haar ondergeschikt aan hun lot. Dat die familie anders in elkaar zit dan zij denkt, is de tweede verhaallijn van Christie. In elke jaarring onthult hij weer details over haar familie en ontdekken wij langzaam maar zeker van wie Willow en Jake nu echt afstammen. Weggevertje: de roman start met het dagboek van Willow’s moeder.
Christie maakt wat mij betreft de tegenstellingen wel erg zwart-wit, zijn personages wel erg stereotypisch. Slechts een enkele keer nadert hij de diepte in een personage waardoor deze transformeert in iets meer dan een voorbeeld van. Dat gebeurt vooral in de hoofdstukken die gaan over Willow’s zoon Liam en de hoofdstukken die gaan over haar oom Everett. Met name 1934 / The Dust benaderen het niveau waarover de recensenten laaiend enthousiast zijn. Greenwood beschrijft in die jaarring het leven in het midden van Amerika en Canada, geteisterd door droogte en enorme stofwolken. Die beschrijvingen raken aan perfectie. Everett en de vrouw die hem onderdak verleent, Temple, zijn mensen van vlees en bloed. De oorzaak van de droogte, misbruik van de grond, past prima binnen het grote thema.
Een tweede probleem is dat Christie duidelijk een pleidooi houdt om goed voor onze bomen te zorgen maar tegelijkertijd ook een spannend verhaal wil vertellen. Ik vroeg me af en toe af in de hoofdstukken waarin Christie beschrijft hoe Willow in de familie Greenwood belandt, of Christie niet een keuze had moeten maken. Het Willow-verhaal alleen was voldoende geweest voor een volledig uitgewerkte roman, waarin het bomenpleidooi recht overeind had kunnen blijven.
Greenwood is een roman geworden waarin Christie twee grote
thema’s heeft geprobeerd te proppen. Ik snap echter ook wel dat recensenten
enthousiast zijn over de familiesaga die hij vertelt. Die is zeker
indrukwekkend. Dat ik zo eigenwijs ben om te denken dat he nog indrukwekkender
had gekund, ligt vast aan mij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten