Ozick is een schrijfster met een indrukwekkend oeuvre die volledig aan mijn aandacht is ontsnapt. In mijn favoriete boekhandel lag haar Antiquities, een blik op het internet was voldoende om een exemplaar aan te schaffen. Ik werd aangenaam verrast: Antiquities bleek een genot om te lezen.
In Antiquities kijkt Lloyd Wilkinson Petrie terug op de tijd die hij doorbracht op de Temple Academy for Boys, eerst als pupil later als lid van de Raad van Bestuur. Op zijn oude dag is hij samen met andere Raad van Bestuur-leden teruggekeerd naar de inmiddels opgeheven kostschool. Het gebouw behoort aan hen toe.
Waarom de mannen ervoor kiezen hun laatste dagen op de voormalige school door te brengen is niet geheel duidelijk. Misschien is het wel het feit dat dat ze geen van allen een thuis hebben. De mannen besluiten elk een terugblik op de school te schrijven over een voor hen belangrijk moment. Wilkinson Petrie kwijt zich al snel met hart en ziel aan deze taak. Het is maar de vraag of één van de anderen een letter op papier zet.
De terugblik bidet Ozick de kans om een vernietigend beeld te scheppen van een Patriciër. Een man die volledig buiten het leven staat, zichzelf ziet als een telg uit een vooraanstaande familie en geen idee heeft hoe men hem ziet. Hij staat voor een positie en stijl van leven die hij aan zijn familienaam te danken heeft, niet aan zijn eigen merites. Wilkinson Petrie zit zo verstrikt in zijn eigen opvattingen over wat goed en fout is, dat hij echt niet ziet hoe fout hij zij zelf is. Beginnend met zijn bijna nazistische ideeën over Joden, de tenenkrommende manier waarop hij mede-scholieren van Joodse afkomst beschrijft.
Wilkinson Petrie is weduwnaar, zijn zoon woont ver weg en maakt carrière in de filmwereld. Vader weigert te zien dat zoonlief met een man samenwoont, de lezer is niet al te verbaasd dat zoonlief op zijn beurt geen aanstalten maakt om zich over zijn oudere, kwakkelende vader te ontfermen. Jaren van vaderlijke verwaarlozing eisen hun tol. De vraag komt in je op of vaders zo streng is naar zijn zoon, omdat hij in zich jeugd zelf bepaald on-platonische gevoelens heeft gehad voor zijn overbuurjongen.
Die overbuurjongen is een mysterie. Ben-Zion Elefantin is geen doorsnee-scholier. Wanneer het lot de twee samenbrengt, neemt hij Wilkinson Petrie mee in het verhaal van zijn volk. Deze snapt niet wat hem verteld wordt. En om heel eerlijk te zijn, ik snapte het ook niet helemaal. Wilkinson Petrie doet een oprechte poging om Elefantin naderbij te komen, hij wil hem een archeologische vondst cadeau doen die voor hem heel waardevol is. Hij snapt niet dat die geste als beledigend opgevat kan worden.
Wat ik ongelooflijk knap vind aan Antiquities is het feit dat Ozick de benauwde, vooringenomen wereld van Wilkinson Petrie neersabelt en tegelijkertijd laat zien dat de man doodongelukkig is. Hij is eenzaam, niet in staat contact te leggen met mensen, niet meer van deze wereld. En het ergste is nog dat hij echt niet snapt waarom mensen zich van hem afkeren.
Ozick beschrijft dit alles ook nog eens in prachtig proza en volledig vanuit het perspectief van Wilkinson Petrie. Ozick beperkt zich tot die informatie waarvan wij denkt dat die nodig is. Het beperkte perspectief maakt juist dat Ozick hem zo genadeloos met al zijn fouten kan neerzetten: hij zegt het echt allemaal zelf. Haar structuur, met paragraven die steeds meer gaan rammelen, weerspiegelt het onvermijdelijke verval van haar hoofdpersoon.
Antiquities is zeker geen eenvoudige roman. Ik moest af en
toe fragmenten herlezen om te kijken of ik het wel snapte. Ik vermoed dat ik de
roman pas volledig snap na tweede of zelfs derde lezing. Desalniettemin: ik
snap nu waarom Ozick gezien wordt als een prominente Amerikaanse auteur, deze
roman maakt die positie volledig waar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten