Chang-Rae Lee || My Year Abroad

Chang-Rae Lee verweeft twee verhaallijnen en verbindt door één enkel personage, Tiller, de levens van twee mensen die zijn leven drastisch op de kop zetten: ondernemer / oplichter Pong en Val, de weduwe van een crimineel. De verhaallijn van Val begint die waar die van Pong ophoudt, Tiller neemt ons mee in hun en daarmee zijn verhaal.

Structuur is belangrijk in My year Abroad. Tiller is de verteller die vanuit het heden terugkijkt op een recente periode in het verleden. Gedurende de gehele romans wisselen hoofdstukken uit het verleden en het heden elkaar af. Tiller is degene die bepaalt wat wanneer en hoe vertelt wordt. Hij is degene die zijn stempel op het verhaal drukt; het perspectief van Val en Pong leren wij nooit kennen.

De twee verhaallijnen geven wel een steeds beter beeld van de persoon Tiller. Veranderingen in zijn leven leiden logischerwijs tot een soortement bewustwordingsproces, een groei naar volwassenheid. Op het moment dat hij met zijn roman start is hij nog steeds een prille twintiger, zijn reis met Pong start wanneer hij enkele jaren jonger is. Sommige van zijn belevenissen kunnen worden verklaard uit jeugdige naïviteit en optimisme, andere lijken toch steeds meer een relatie tot zijn jeugd en zijn karakter te hebben.

Tiller’s moeder is ooit spoorloos verdwenen, zijn vader doet zijn best maar slaagt er niet in om een innige, warme relatie met zijn zoon te bewerkstelligen. Voor Tiller is het de gewoonste zaak ter wereld dat zijn vader en hij weten dat ze van elkaar houden maar dat zeker niet laten zien. Afstand bewaren is het hoofdkenmerk van hun relatie. Tiller’s vader kenmerkt zich door middelmatigheid, hij is nergens echt goed in, heeft zich neergelegd bij het feit dat hij een degelijke baan bij een degelijk bedrijf heeft. Hij wijkt daarmee af van de vader’s van Tiller’s klasgenoten: succesvol, rijk en barstend van zelfvertrouwen. En dan ontmoet Tiller Pong.

Nu kun je als verstandige lezer meteen vraagtekens zetten bij Pong. Waarom zou een succesvolle zakenman in vredesnaam een puber op sleeptouw nemen die hij nauwelijks kent? Hoe haalt hij het in zijn hoofd een jonge knul mee te nemen op een wereldreis zonder even bij diens vader te checken wat die daar van vindt? Onbezonnen en lichtzinnig en tja, natuurlijk ook wel intrigerend. Pong is zo iemand die uitstraalt dat hij alles maar dan ook echt alles uit zijn leven wil halen en wie zou daar nu niet graag in mee gaan? Het kost Pong in ieder geval weinig moeite om Tiller ervan te overtuigen dat hij mee moet op de zakenreis.

Wat Pong precies verkoopt doet er niet zo toe, dat Pong een opportunist is die elke situatie optimaal probeert te benutten, wordt steeds duidelijker. Net zo als het ook steeds duidelijker wordt dat Tiller veel te naïef is om door te hebben wat er gebeurt en hoe hij bespeeld wordt. In eerste instantie misschien niet eens bewust maar later doelbewust als pion in een gemeen spelletje dat oplichter Pong speelt met een slachtoffer. Het is maar de vraag of Pong zich realiseert hoe zeer hij het leven van Tiller op het spel zet.

Aan het begin van de roman woont Tiller samen met Val en haar zoontje Victor. Pong is definitief uit Tiller’s leven verdwenen en het lijkt er sterk op dat het niet helemaal goed afgelopen is met hem. Tiller blijkt voor de tweede keer in korte tijd een impulsieve stap gezet te hebben die zijn leven enorm beïnvloedt. Hij is niet met hangende pootjes teruggekeerd naar zijn ouderlijk huis, op de terugweg heeft hij weduwe Val ontmoet en heeft hij maar besloten  met haar mee te gaan. Niet teveel over nadenken en gewoon intrekken bij een weduwe die net in een getuigenbeschermingsprogramma is geplaatst omdat ze haar criminele echtgenoot heeft aangegeven bij de politie.

Tiller woont met Val en haar zoontje in een klein dorp. Waar zijn leven met Pong een en al actie, drank en luxe was, dompelt hij zich nu samen met Val onder in rust en gezapigheid in een klein, onbeduidend dorp ergens in Amerika. In de maanden die volgen blijkt echter wel dat Tiller geleerd heeft van wat hem is overkomen en dat hij langzaam maar zeker verandert in een weldenkende, impulsen vermijdende volwassene.

De twee verhaallijnen begeven zich al slingerend naar het einde van de roman. Lee doseert de informatie die hij geeft goed en bouwt de spanning vakkundig op. Naarmate de roman vordert wordt steeds duidelijker dat het nog niet zo vanzelfsprekend was dat Tiller gezond en wel in Amerika is teruggekeerd. Het wordt ook steeds duidelijk dat het leven in een beschermingsprogramma van grote invloed is op je leven, dat naïviteit en onbezonnenheid dan tot het verleden moeten behoren. En dat Tiller in dit geval degene wordt met een stevige dosis verantwoordelijkheidsgevoel.

My Year Abroad is een intrigerende roman. Hoofdpersoon Tiller neemt lezers mee op een reis naar volwassenheid, een reis die hij zelf waarschijnlijk van zijn leven nooit voorzien had. Het is aan de ene kant beangstigend hoe snel hij zich laat beïnvloeden, aan de andere kant bespeur ik toch ook wat jaloezie bij mij zelf ‘hoe fijn met het zijn om nog zo naïef zonder nadenken in een situatie te springen …’.