The Magician is Thomas Mann, de beroemde Duitse auteur. Hij heeft deze bijnaam gekregen van zijn kinderen omdat hij af en toe goocheltrucjes uithaalt. In The Magician neemt Toíbin ons mee in zijn leven. Of de man die hij beschrijft in het echt bestaan heeft, is maar de vraag. De feiten kloppen maar de gedachtes en emoties zijn vooral de invulling van Toíbin.
Er waren momenten waarop The Magician naar mijn smaak net iets teveel op een autobiografie begon te lijken. Dan overheersten pagina’s lang de beschrijvingen van politieke omstandigheden en het effect daarvan op de familie Mann. Op het moment dat ik dan net bij mijzelf begon te denken ‘hm, wordt wat saai’ verraste Toíbin me gelukkig weer op een prachtig geformuleerde gedachtegang van Mann.
Als Toíbin namelijk ergens goed in is, dan is het prachtig schrijven. Beschrijvingen van de omgeving, van de familie, van de ontwikkelingen in het leven van de familie Mann en vooral ook de gedachtes in het hoofd van Mann. De Nobelprijs-winnaar heeft in Toíbin de auteur gevonden die hem op ingenieuze wijze met zorgvuldig geformuleerde zinnen tot leven brengt. Toíbin neemt ons mee in het proces zoals zich dat in het hoofd van Mann had kunnen voltrekken wanneer hij bezig was met een roman. Zo ontvouwt zich de totstandkoming van de Toverberg, van Dood in Venetië, van Buddenbrooks.
De roman is lineair opgebouwd: van de prille jeugd tot de allerlaatste dagen van Mann. Feiten uit het leven van Mann komen allemaal aan de orde: persoonlijk en algemeen. Het is natuurlijk zo dat Mann, gebeuren aan het einde van de 19e eeuw, in roerige tijden geleefd heeft: Eerste Wereldoorlog, crisis in de jaren dertig gepaard gaand met opstand in het verslagen, arme Duitsland, de Tweede Wereldoorlog en daarna de jacht op communisten. Omdat Toíbin vertelt namens Mann is het zijn perspectief dat tot ons komt, dat van alle familieleden en vrienden komt altijd via de schrijver.
Het beeld dat Toíbin van Mann schetst is vooral dat van een man die nooit ergens vol voor gaat. Dat blijkt vooral wanneer hij zich zou kunnen uitspreken over de politieke situatie in zijn land. Waar broer Heinrich en de twee oudste kinderen fel tegen de Nazi’s ingaan, aarzelt Mann voortdurend over wat hij wel of niet kan zeggen. Altijd met rationele argumenten als rechtvaardiging: hij moet aan het lot van zijn uitgever denken, zijn schoonouders wonen nog in Duitsland … Pas laat in zijn leven ontdekt Mann, in de versie van Toíbin natuurlijk, hoe bevrijdend het is om zich wel uit te spreken.
In The Magician spreekt Mann zich in ieder geval nooit uit over zijn seksuele voorkeur. Waar zijn oudste kinderen demonstratief biseksueel zijn en huwelijken sluiten waarvan duidelijk is dat ze vooral bedoeld zijn als dekmantel, verstopt Mann zijn gevoelens voor mannen voortdurend. Ze komen pas naar voren op papier, in zijn romans. Er is geen enkele twijfel over het feit dat hij veel van zijn echtgenote houdt, diep in zijn hart verlangt Mann naar een man.
The Magician is een roman over een man die successen behaalt
als schrijver maar die door Toíbin prachtig wordt neergezet als een man met
twijfels. Twijfels over zijn geliefde Duitsland, over zijn schrijfkunsten, over
zijn kinderen met wie hij nooit een goede relatie opbouwt, over de liefde.
Twijfels die zo mooi opgeschreven zijn dat het een waar genot is om ze te
lezen. The Magician is voor mij vooral weer een voorbeeld van Toíbin’s kunnen,
van zijn talent om de prachtigste zinnen aan het papier toe te vertrouwen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten