Booker Prize Longlist 2020
Such a Fun Age is één van de vele debuutromans op de Booker Longlist in 2020. Volgens The Guardian is het een ‘firecracker debut’, The Times heeft het over een ‘new literary star’ en mij bekriupt het gevoel dat ik na het lezen van Sally Rooney ook had: ik word oud.
Hoofdpersoon in Such a Fun Age is Emira, een 25-jarige die haar leeftijd waarschijnlijk helemaal niet zo leuk vindt. Emira is omringd door familie en vrienden die precies weten wat ze willen en hoe ze daar gaan komen, die gepassioneerd kunnen zijn over zaken. Emira vindt eigenlijk alles wel best en niets echt leuk. Dat baart haar zorgen. Zo fijn is het tenslotte niet dat je als 25-jarige twee parttime baantjes hebt: eentje als typiste en eentje als babysitter. Let wel, babysitter, niet nanny. Een groot verschil: de laatste komt namelijk met een vast inkomen en een ziektekostenverzekering.
Emira wordt terwijl ze uit is gebeld door de ouders van haar babysitkind. Of ze hen alstublieft te hulp wil schieten door hun dochter even mee te nemen naar een winkel? In die winkel gaat men ervan uit dat Emira de kleine Briar gekidnapt heeft. Logisch toch wanneer een donkere jonge vrouw gekleed in een sexy jurkje een klein, wit meisje bij zich heeft ... !? Alles komt goed maar het incident verandert Emira’s leven.
Niet omdat Emira werk maakt van de valse beschuldiging en deze activistisch inzet om onrecht tegen zwarte mensen aan te kaarten. Dat past niet bij haar, het is teveel gedoe. Ze wil het incident het liefst zo snel mogelijk vergeten. Wel omdat de jonge witte man die alles gefilmd heeft uiteindelijk haar vriendje wordt. Een vriendje dat ooit het eerste vriendje was van Briar’s moeder. En ze zijn bepaald niet vriendschappelijk uit elkaar gegaan.
Dus, tot nu toe hebben we Emira: twijfelend, weifelend, geen plan, geen fatsoenlijke baan, huurt een rotkamertje dat eigenlijk ook nog te duur voor haar is. Daar voegen we aan toe: vriendje Kelly en werkgeefster Alix. Kelly is wat we nu ‘woke’ noemen. Zo goed als al zijn vrienden hebben een donkere huidskleur, Alix is de enige witte vriendin die hij ooit gehad heeft. Hij heeft een goede baan en zijn bedoelingen met Emira lijken goed. Haar vriendinnen wantrouwen echter zijn mate van ‘woke’, en niet helemaal onterecht.
Alix is een soortement influencer. Zij heeft ooit ontdekt dat ze door goede brieven te schrijven, firma’s producten kan ontfutselen. Op basis van deze gave bouwt ze aan een carrière als consultant, als expert, als ‘u zegt het maar’. Ze is de suburbs van Philadelphia ontvlucht, naar New York verhuist en noodgedwongen daar weer vertrokken. Op basis van het gedeelde inkomen van haarzelf en haar echtgenoot is thuisstad Philadelphia namelijk de betere, betaalbare optie. Met pijn in het hart laat Alix haar vriendinnen en de stad achter en werpt zich op het schrijven van een boek gebaseerd op haar brieven. Hoe ik het draai of keer, ik mag Alix niet. Ze is een nitwit die carrière heft gemaakt op basis van een schijnwereld en is te oppervlakkig voor woorden. Ze blijkt bovendien de boel behoorlijk te manipuleren.
Alix en haar vriendinnen zijn dertigers en veertigers. Ze zijn al moeder, hebben het enigszins gemaakt. Die vriendinnen ondersteunen haar, ook wanneer ze Emira een stevige loer draait (die ik natuurlijk niet verklap). Vriendin Tamara, een zwarte vrouw, bejegent Emira op een manier die bij mij de haren overeind deden komen. Zwaar betuttelend, bevoogdend: ‘luister nu maar naar mij, doe wat ik je zeg, en jij - sterke zwarte vrouw - gaat het maken’. Dat Emira wellicht haar eigen keuzes kan maken gaat er bij deze Tamara niet in. Toegegeven, Emira wekt natuurlijk helaas ook niet de indruk dat ze precies weet wat ze wil.
Emira’s vriendinnen staan nog aan het begin van hun leven, zij hebben dat ietwat beter op orde dan Emira. Zij steunen haar echter door dik en dun, helpen haar om de juiste beslissingen te nemen. Schromen niet om haar af en toe de waarheid te vertellen. En omdat ze nog jong zijn, gaan ze natuurlijk elk weekend grof uit en worden heerlijk dronken. Hun taalgebruik is spits en scherp, om van te genieten. Om heel eerlijk te zijn: ik had graag meer van Emira en haar vriendinnen en minder van de rest gehad.
Wat er in Such a Fun Age gebeurt, is eigenlijk niet zo relevant. Het gaat vooral om de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Alix die haar drukke oudste dochter verwaarloost, misbruik maakt van Emira, haar een vriendschap probeert op te dringen. Haar vriendinnen die zich superieur voelen ten opzichte van een jonge vrouw die haar leven nog voor zich heeft, die niet schromen om vals te spelen indien dat zogenaamd de toekomst van Emira ten goede komt. Wat ik jammer vind, is dat ook dit aspect eigenlijk onvoldoende uit de verf komt. Het blijft nu allemaal net wat op de vlakte. Misschien dat dit mijn grootste bezwaar tegen Such a Fun Age is: Kiley Read probeert teveel in één niet al te lijvige roman te proppen met als resultaat dat ze nergens echte diepgang bereikt.
Kiley Reid zet de scheidslijn tussen zwart-wit scherp neer zonder te overdrijven. Ze schetst een generatiekloof tussen mensen in verschillende fasen in hun leven. Haar hoofdpersonen zijn geen van allen perfect. Alix leeft in een soort schijnwereld waarin de realiteit minder er toe doet dan de schone schijn, Emira is een laatbloeier die haar weg nog moet zien te vinden. En tja, ik merkte dat ik te vaak bij mijzelf dacht ‘waar zijn jullie nou toch mee bezig? Doe normaal en doe iets’. Over generatiekloof gesproken. Reid is er vooral in geslaagd mij de hoofdpersonen niet interessant genoeg te doen vinden.
Ik herken dat Kiley Reid een roman heeft geschreven die op subtiele wijze de kloof tussen zwart en wit benadrukt, de kloof tussen zogenaamd geslaagde vrouwen en hun potentiële opvolgers. Maar om nu te zeggen dat ik de roman verslonden heb en met heel veel plezier gelezen ….
Geen opmerkingen:
Een reactie posten