Booker Prize Longlist 2020
The New Wilderness is niet de eerste roman ooit over een toekomst waarin de mensheid de wereld naar de knoppen geholpen heeft. Diane Cook had vele voorgangers. Toch is deze debutroman genomineerd voor de prestigieuze Booker Prize. Dat moet ergens op duiden.
In The New Wilderness zijn Bea en haar vriend Glen de inmiddels bijna onleefbare stad ontvlucht. Zij hebben een experiment opgestart om samen met een groep mensen in de natuur te overleven. Natuur die voor de rest van de mensheid verboden terrein is. Een beetje Natuurmonumenten maar dan op grote schaal. De groep van 20 mensen moet strikte regels opvolgen: niet te lang op één plek blijven, alle troep opruimen en mee nemen, de natuur niet verstoren. Een dik handboek moet ervoor zorgen dat geen enkel regeltje over het hoofd gezien wordt, ‘rangers’ houden de groep in de gaten.
Bea’s voornaamste reden om de stad te ontvluchten is de gezondheid van dochter Agnes. De vervuilde lucht maakte haar zieker en zieker, in de natuur keert haar gezondheid terug. Ze wordt sterker en sterker. De roman start echter met een miskraam: Bea’s tweede dochter redt het juist niet in de natuur. Bea bevalt moederziel alleen, laat het lijkje van haar dochter achter voor de roofdieren. Het is meteen duidelijk dat The New Wilderness niet uitgaat van een rooskleurige roze besef van leven in de natuur. Het is keihard.
In Cook’s roman zien we alles wat we in eerdere toekomstromans maar ook romans over groepen die geïsoleerd raken hebben gezien: machtsstrijdjes, de ontwikkeling van (wrede) overlevingsmechanismes, dictators maar ook ware leiders of trouwe meelopers, overlevers en zij die het niet redden. Cook zet wat dat betreft de toon meteen goed met de miskraam op pagina één. Daarna blijkt al snel dat de oorspronkelijke groep al aardig is uitgedund: ongelukken, ziektes, wilde dieren hebben al meerdere mensen het leven gekost.
Ook de willekeurige demonstraties van macht zijn niet nieuw. In dit geval zijn het de nukken en de grillen van de ‘rangers’, en hun bevelhebbers, waar de groep afhankelijk van is. Op het moment dat ze te lang op één plek gebleven zijn, komt ogenblikkelijk de straf: een lange voettocht naar een onbekende controlepost. Tijdens die wandeling komen er steeds meer aanwijzingen dat er iets speelt, wat is niet duidelijk. Met de komst van nieuwe mensen om de groep weer aan te vullen, volgt een ommekeer: er speelt iets in de wilde natuur, iets staat op het punt te veranderen.
Tot zover niets nieuws. Alleen om die reden zou ik de roman niet genomineerd hebben. Er zijn echter twee zaken die The New Wilderness bijzonder maken: de nuchterheid waarmee de dagelijkse realiteit wordt beschreven en de relatie tussen moeder Bea en dochter Agnes.
De beschrijving van de miskraam laat het al snel zien: in de wilde natuur is er geen tijd voor mooie ideeën en diepzinnige overpeinzingen. De dagelijkse realiteit gaat over overleven. Dus rouw je niet om de overleden mensen maar over de attributen die met hen verloren gaan: een scherp mes, een sterk touw. Het is ook volledig logisch dat je dieren niet meer ziet als de nobele bewoners van het wilde landschap maar vooral als de leveranciers van noodzakelijk vlees, huiden en pezen. Verwacht geen hoogdravende visie op de natuur bij Cook. In die natuur komt het aan op overleving. Cook is verrassend en verfrissend nuchter in deze.
Het mooiste aan haar roman is de relatie tussen Bea en Agnes. Bea heeft heel wat opgegeven voor haar dochter. Ze zou het zo weer doen, maar toch, feit blijft dat ze een vrij gemakkelijk leven heeft verruild voor ontberingen en afzien. Het leven in de stad kende zijn beperkingen maar was nog steeds makkelijker. Agnes blijkt te floreren in de natuur en hierdoor ontstaan eerste wrijvingen tussen moeder en dochter. Agnes realiseert zich niet waarom ze de stad achter zich gelaten hebben, ze ziet zichzelf als een echter dochter van de natuur. Enige mate van zelfoverschatting is haar niet vreemd. In de roman doen zich meerdere situaties voor waarin de moeder-dochterrelatie op de proef gesteld wordt. De manier waarop Cook die relatie neerzet ontroert en overtuigt.
The New Wilderness is een prima toekomstroman over een mensheid die nog veel moet leren. De beschrijving van de moeder-dochterrelatie is het hoogtepunt van de roman en maakt net het verschil. Of het voldoende is voor de nominatie laat staan een eventuele plek op de shortlist vraag ik me persoonlijk af.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten