Marilynne Robinson || Home

#Reading Women

Home is de derde Robinson’ roman die zich afspeelt in het kleine drop Gilead. Zij keert terug naar de familie Boughton, een groot gezin met vader-predikant Boughton in de hoofdrol. In Home is hij oud geworden, hij preekt al lang niet meer. Twee van zijn kinderen keren terug naar huis: Glory en Jack.

Glory is de jongste. Ze is na een scheiding naar huis teruggekeerd om voor haar vader te zorgen. Jack is het zwarte schaap van de familie. Wanneer hij voor de deur staat, ziet Glory een oude, vermoeide man. Armoede en alcohol hebben hun tol geëist. Hoewel zowel Boughton als Glory blij zijn dat Jack is teruggekeerd, veroorzaakt zijn aanwezigheid ook de nodige spanningen.

Jack is altijd het buitenbeentje geweest, hij paste nooit helemaal in het gezin, hij slaagde er altijd in om foute dingen te doen. Hoewel Robinson niet veel loslaat over zijn, is het aan alle kanten duidelijk dat hij nog steeds een buitenbeentje is. Zijn leven is niet eenvoudig geweest, hij weet zelf als beste dat hij zelf verantwoordelijk is voor alles dat niet goed gelopen is. Inclusief de relatie met de vrouw die hij elke dag schrijft.

Glory heeft daarentegen altijd gewoon haar best gedaan. Ze is lerares en haar enige fout is dat ze zich heeft laten misleiden door een bedrieger. Ze probeert nu haar leven weer op orde te krijgen. Ze is om alle goede redenen teruggekeerd naar huis, ze realiseert zich echter verdomd goed dat ze het risico loopt dat ze nooit meer weg zal gaan. En of dat goed voor haar zal zijn?

Boughton, Jack en Glory proberen met elkaar samen te leven in het ouderlijk huis. Het is echter overduidelijk dat er teveel gebeurd. Doen alsof er niets aan de hand is, is niet aan de orde. Jack en Glory, die nogal wat jaren schelen, hebben in het verleden nooit veel met elkaar te maken gehad. Ze proberen nu langzaam maar zeker het contact te herstellen. Heel voorzichtig, heel langzaam aan. Boughton en Jack slaan voortdurend de plank mis. Ze slagen er niet in om op het juiste moment het juiste te zeggen. Ondanks hun liefde voor elkaar worstelen ze in hun onderlinge communicatie. En falen zo goed als altijd.

Boughton en Jack, bijgestaan door familievriend Ames, proberen de Bijbel te laten spreken. Jack blijkt zijn bijbel en zijn hymnes te kennen. Nu ben ik zelf niet Bijbels, veel van hun gesprekken gingen dan ook langs mij heen. Ik waardeerde de archaïsche toon van de bijbelteksten niet echt, ik snapte niet altijd wat ze ermee duidelijk wilden maken. Een betere kennis van de Bijbel is wel zo handig wanneer je Robinson leest.

Ik was onder de indruk van de manier waarop Robinson de voorzichtige interactie tussen Glory en Jack weerspiegelde in haar schrijfstijl. Het lijkt wel alsof er over elk woord lang is nagedacht, niets is aan het toeval overgelaten. Elk woord is het resultaat van een voorzichtig denkproces. De voorzichtige afstandelijk aandoende taal brengt extra diepte, extra betekenis.  De afstandelijke derde persoon die het dichtst tegen Glory aan leunt, versterkt het effect. Het geheel weerspiegelt op perfecte manier de interactie tussen drie mensen die wanhopig proberen het contact te herstellen maar die nooit dapper genoeg zijn om een stapje verder te gaan.

Glory en Jack worstelen met hun gevoelens voor elkaar. Ze doen o zo hun best om de ander niet te kwetsen. En slagen daar steeds net niet in. Naar het einde toe wordt pijnlijk duidelijk dat al hun goede bedoelingen niet kunnen voorkomen dat Jack nog steeds buiten de boot valt. Hoe graag ze het ook wil, Glory kan hem niet helpen. Zij moet accepteren dat ze hem waarschijnlijk voor eeuwig zal verliezen. Hun liefde voor elkaar betekent dat ze elkaar los moeten laten, hun eigen leven moeten laten leiden.

Tegen het einde van de roman, ondanks alle afstand die Robinson in haar taal stopt, voelde ik de pijn van Glory en Jack in een aantal verbluffend mooie passages. In Robinson’s woorden sprak de pijn van een broer en zuster die elkaar uit liefde laten gaan. Ik was tot tranen toe geroerd.