C Pam Zhang || How Much of These Hills is gold

 

Longlist 2020

Bij de bekendmaking van de Longlist gaf de jury gekozen te hebben voor debutromans, omdat de toon en de ideeën nog zo oorspronkelijk waren, zo helder en fris. Voor How Much of These Hills is Gold gaat dat absoluut op. C Pam Zhang heeft absoluut een oorspronkelijke roman geschreven.

Hoofdpersonen in haar roman zijn Lucy en Sam, twee Chinese meisjes die net wees geworden zijn. Ergens in de 19e eeuw, ergens in het nog wilde westen van Amerika. Ze groeien op in een gezin dat van goudvondst naar goudvondst trekt om uiteindelijk in een mijnwerkersdorp te belanden. Na de dood van hun vader ontvluchten beide meisjes dat dorp en beginnen een zoektocht.

Een fysieke zoektocht naar een plek die zij thuis kunnen noemen maar ook een symbolische. Lucy staat in de roman voor realisme, voor een toekomst waarin het dagelijks leven geen harde strijd is, waar ze naar school kan gaan en kan leren, voor een poging om ondanks hun uiterlijke kenmerken op te gaan in de maatschappij. Sam is degene die hangt aan haar verleden, die haar eigen pad kiest, leert van wat ze om zich heen ziet, zich niet conformeert. Aan het einde van de roman zal blijken welke weg het meeste heeft opgeleverd. Of toch niet.

Lucy en Sam zijn geboren en getogen in Amerika, spreken nauwelijks Chinees. Toch speelt die afkomst een grote rol in hun leven. In de eerste plaats omdat hun ouders wel elementen uit het leven in China meegeven aan de meisjes. Zo doorkruist een tijger meerdere malen het pad van het tweetal. Hij is mythisch en tegelijkertijd bijna tastbaar aanwezig. Ook begrafenisrituelen, de geur van het parfum in de dekenkist van hun moeder, zij voeren terug op China. 

In de tweede plaats omdat Lucy en Sam er Chinees uitzien en daardoor dus te maken krijgen met discriminatie. Chinezen waren nog net geen slaven maar het scheelde niet veel. Ze werkten tegen hongerloontjes aan spoorlijnen, in de mijnen en werden alom als minderwaardig beschouwd. In de roman spat de discriminatie, de onrechtvaardige behandeling van Chinezen van de pagina’s af. Wat te denken bijvoorbeeld van de woning die de ouders voor veel geld van de mijn mogen huren: het kippenhok. 

C Pam Zhang kiest voor het perspectief van één persoon, Lucy. We zien het leven door haar ogen. Sam komt nooit aan het woord, wij zien haar worsteling met haar vrouw zijn, of liever gezegd haar wens om man te zijn, alleen door de ogen van Lucy. Wat wij over haar denken, komt volledig uit de koker van Lucy. Slechts op één moment brengt Zhang daar verandering in. Dan spreekt één hoofdstuk lang de geest van Ba, de vader. Door zijn perspectief verandert onze kijk op zijn huwelijk, zijn relatie tot Ma, de keuzes die zij samen gemaakt hebben. 

C Pam Zhang laat de barre omgeving waarin Lucy en Sam verblijven een grote rol spelen. Het droge landschap, de verzengende hitte of juist de aanhoudende reden, de wind die voortdurend waait, het goudgekleurde gras dat gaat tot waar het oog reikt, ze vormen een bijna zinnelijk element in de roman. Voor Lucy en Sam is hun omgeving niet de plek waar je toevallig vertoeft, het is een integraal onderdeel van hun leven, van hun persoonlijkheid, van hun zijn. De omgeving is hun thuis op meerdere manieren.

Vanaf het eerste moment springt het taalgebruik van C Pam Zhang in het oog. Poëtisch, met een verfijnd oog voor detail, lyrisch. Het maakt dat je de af en toe wat houterige constructie van de roman, de net wat te strakke scheiding van de werelden van Lucy en Sam op de koop toeneemt. Op het moment dat je zou kunnen denken ‘hm, hier hamert Zhang wel erg op waar beide meiden voor staan’,  valt vooral de prachtige woordkeuze, de zinsconstructie, die wijze waarop taalgebruik de zinnelijkheid van de buitenwereld versterkt op. 

Ik heb genoten van How Much of These Hills is Gold. Het is wat mij betreft een debutroman die terecht door de Booker jury is genomineerd. Waarom de roman de shortlist niet gehaald heeft, is mij dan weer een raadsel. Die had How Much zeker verdiend.