Lang is Here We Are niet (nog geen 200 pagina’s), wel dik genoeg om meegezogen te worden in de wereld van variété, begin jaren zestig in Brighton. De tijd dat mensen een avond met een variëteit aan optredens nog spannend en geweldig vonden. In die tijd traden Ronnie, Evie en Jack op in het theater aan de pier. Een alwetend verteller kijkt jaren later terug.
Het mooie aan Here We Are de alwetend verteller. Zijn (of haar?) manier van vertellen, bijna spreektaal-achtig, maakt dat je het idee krijgt dat je met iemand in een café zit die een boeiend verhaal vertelt. Dat boeiende verhaal concentreert zich eerst op Jack maar verandert halverwege subtiel: Evie en haar relatie met beide mannen krijgt vanaf dat moment alle aandacht.
Jack, begin jaren zestig, is een ouderwets type artiest: hij praat de show bij elkaar praat maar treedt zelf ook zelf op. In Nederland zou ik niet zo snel een voorbeeld weten, in Groot Brittannië pakte de immens populaire Sir Bruce Forsyth deze rol tot op hoge leeftijd op. Jack heeft net als Sir Bruce indertijd de tijdsgeest goed in de smiezen: hij accepteert een rol in een soap, in de jaren die volgen blijkt hij een uitmuntend acteur en producer.
Ronnie en Evie zijn een stel, privé en persoonlijk. Hij is de goochelaar, zij zijn assistente. Ronnie heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog als evacué gewoond bij een ouder stel, hij bleek goochelaar en leerde Ronnie de eerste kneepjes van het vak. Jack, een oude bekende uit het leger, biedt hem een kans om op te treden in Brighton. Daar verandert Ronnie langzaam maar zeker van goochelaar in illusionist. Een voorloper van Hans Klok of David Copperfield zullen we maar zeggen. Aan het einde van het seizoen doet Ronnie iedereen versteld staan met de ultieme truc. Hoe, dat moet je vooral zelf ontdekken.
Uiteindelijk draait het in Here We Are minder om Ronnie, Evie en Jack als wel om de wereld die Swift schetst. Een wereld die nog steeds de naweeën van de Tweede Wereldoorlog voelt maar die ook aan de vooravond staat van verandering. Het leven in de theaters van Brighton zoals Swift dat nu schets overleefde de jaren zestig niet. In welgekozen woorden treft Swift de sfeer van een land waar de middenklasse eindelijk meer mogelijkheden heeft, waar de mensen getekend zijn door de harde jaren die eraan vooraf gegaan zijn. Ronnie, Evie en Jack hebben elk hun eigen tik gehad in de oorlog, ze gaan er elk op eigen wijze mee om.
Here We Are draait ook om de relatie tussen drie mensen, of liever gezegd, de relatie die één vrouw heeft met twee mannen. Evie is jarenlang door haar moeder gedrild: succes in het theater staat op het spel. Jack of Ronnie blijkt uiteindelijk ook een keuze tussen een leven als assistente of als succesvolle producente. Of Evie haar keuze bewust maakt, is de vraag: ze laat zich leiden door de omstandigheden en handelt bijna instinctief. In de roman leren we haar kennen als jonge en als oude vrouw. Al terugkijkend op haar leven krijg je al snel het idee dat ze nooit het achterste van haar tong laat zien, dat ze ooit duidelijk haar mening zal geven.
Swift schetst een beeld van twee werelden die achter ons liggen: die tijd begin jaren zestig toen optimisme overheerste en een jaar of veertig en zo’n veertig jaar later toen het optimisme voor een deel gerechtvaardigd was maar waar teleurstelling en verdriet ook zijn intrede heeft gedaan. De toon van de verteller maakt dat je als lezer meegenomen wordt. Je komt om maar even een vreselijk woord te gebruiken in ‘de flow’. Bij het sluiten van de roman keer je bruut terug naar de werkelijkheid.
Ik heb genoten van Here We Are. Het is zo’n roman die laat zien dat er geen groot arsenaal aan drama of ingewikkelde opbouw nodig is om te overtuigen. Swift overtuigt juist in subtiliteit, in het gevoel dat je aan de lippen hangt van een groot verteller.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten