Tara June Winch pakt haar onderwerp grondig aan: ze laat haar lezers op niet mis te verstane wijze kennis maken met de gruwelijke wijze waarop Aboriginals in Australië vanaf het eerste begin behandeld zijn door de mensen die hun land van hen stalen. The Yield is een boek geworden dat geen ruimte laat om te ontsnappen aan het racisme en het daaraan gekoppelde gedrag. Of het daarmee een literair meesterwerk geworden is? Nee, niet echt.
The Yield zet drie perspectieven in. Dat van August, een jonge vrouw die terugkeert naar haar geboortegrond voor de begrafenis van haar opa. Het woordenboek dat die opa, Albert Gondiwindi aan het schrijven is en brieven, memoires van de predikant die de missiepost heeft gebouwd waar August is opgegroeid, Prosperous House.
August is verhuisd naar Engeland, daar verdient ze de kost met allerlei baantjes in de bediening. Echt succesvol is ze niet, ze lijkt bovendien een eetprobleem te hebben. Haar terugkeer en daaraan gekoppeld de ontdekking dat haar oude huis moet wijken voor een tinfabriek maken dat August geconfronteerd wordt met zaken uit het verleden en deze niet meer kan negeren. De dood van haar vader, haar moeder in de gevangenis , haar zus spoorloos verdwenen, het komt allemaal keihard terug. Voor het eerst sinds tijden keert bovendien het besef terug wie ze is, dat ze een Gondiwindi is. Nadat ze eerst lijkt weg te zakken in depressie, begint een wanhopige zoektocht naar haar opa’s woordenboek; voor haar de manier om haar afkomst te erkennen en haar geboortegrond te redden. Op dat moment krijgt de roman een bijna Amerikaans ‘eenling tegen ... (vult u maar in) ’ karakter te krijgen.
Winch wisselt de hoofdstukken August af met woordenboek en memoires. Dat woordenboek gaat verder dan alleen een omschrijving van woorden. Opa vertaalt maar duidt bovendien met voorbeelden. Die voorbeelden werpen een blik op Gondiwindi- gewoontes en leefstijl, de voorbeelden gaan ook in op de misstanden waarmee ook de Gondiwindie-Aboriginals geconfronteerd zijn. Het feit bijvoorbeeld dat hij op jonge leeftijd verbannen werd naar een kostschool, lynchings, de bittere armoede. Confronterend.
Ook de memoires van de predikant gaan uitvoerig in op de vele misstanden: het geld en goederen die nooit aankomen, de vele verkrachtingen, de lynchpartijen. Ze tonen ook het onvermogen van een enkeling om er iets tegen te doen. De predikant probeert maar faalt; hij negeert de grootste misstanden in de hoop dat hij daarmee de rest kan redden. Daar staat tegenover dat hij als predikant, als missionaris alle Aboriginals in een hok duwt. Zijn missie wordt hun tehuis, hun eigen wijze van leven moeten ze opgeven. Ook hij heeft moeite om te accepteren dat hun manier van leven klopt.
De manier waarop Winch haar roman heeft opgebouwd maakt dat die traag op gang komt. Pas tegen 2/3e, op het moment dat August vechtlust begint te vertonen, komt de roman op gang. De onderbrekingen met memoires en woordenboek gecombineerd met de lethargische houding van August halen het tempo er letterlijk uit. De continue stroom van misstanden maakt het er niet makkelijker op. Het was schokkend om te lezen hoe Aboriginals behandeld zijn, wat dit betekent voor hun leven ook nu nog en hoe het ook nog steeds speelt.
The Yield is het type roman dat grote waarde heeft om de misstanden die de auteur laat zien. Dat de roman geen grote literaire waarde heeft, mede omdat de auteur zoveel van die misstanden wil laten zien, doet niet af aan de waarde die The Yield heeft. Het is een monument voor een volk dat nog steeds vecht om een plek binnen, of juist buiten, de maatschappij op te eisen.
The Yield gaat in op het feit dat Aboriginals hun grond kunnen terug eisen wanneer ze daadwerkelijk kunnen aangeven dat die ooit van hun was. Met gebruiksvoorwerpen, een nog levende taal of een begraafplaats. The Yield laat ook zien dat dit recht vaak spaak loopt op de grote economische belangen van bijvoorbeeld mijnen. Een bezoek aan een museum in Adelaide heeft mij duidelijk gemaakt dat er niet één Aboriginal-volk is maar er een grote verscheidenheid in volkeren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten