Kristin Hannah || The Four Winds

Dorothea Lange - Woman of the High Plains Texas

Book of the Month heeft The Four Winds uitgekozen tot boek van het jaar 2021. Voor degenen die dit net als ik niet wisten: het Amerikaanse Book of the Month is een soort abonnement op vijf gebonden boeken elke maand, waarbij de keuze geloof ik niet meteen op het literaire genre valt. Ik snap dus wel waarom abonnees op Book deze roman hebben uitverkoren. Niet om de literaire kwaliteit maar om de o zo Amerikaanse boodschap.

Kristin Hannah heeft zich laten inspireren door een foto van Dorothea Lange. We gaan dus terug naar de jaren dertig van de vorige eeuw, de depressie die in de Verenigde Staten nog verergerd werd door droogte. Gebrek aan regen zorgde er voor dat landbouwgrond na jaren van uitputtende monocultuur, letterlijk veranderde in stof. Gedurende vele jaren groeide niets meer in die staten, werden land en mensen geteisterd door vreselijke stofstormen. Zo ook de familie van Elsa Martinelli, een boerengezin op de Great Plains van Texas.

Elsa’s huwelijk met Rafe is een moetje. De knappe zoon van Italiaanse emigranten die zijn toekomst vergooit door een te lange onaantrekkelijke oudere vrouw te verleiden. Desondanks is hun huwelijk redelijk gelukkig en voelt Elsa zich thuis in haar nieuwe gezin. Lees vooral de roman als je wilt weten waarom Elsa in haar eigen familie het lelijke eendje was.  Dan starten de depressie en de droogte. De Texas Pan Handle verandert in een stofbak, letterlijk. Gezinnen krijgen het steeds zwaarder om rond te komen. Californië is het beloofde land.

Elsa probeert zo lang mogelijk te voorkomen dat haar gezin zich aansluit bij de enorme stoet ontheemden. Op het moment dat blijkt dat zoontje Ant zal sterven aan stoflongen indien ze niet ogenblikkelijk vertrekken uit wat inmiddels de Dust Bowl genoemd wordt is de keuze eenvoudig: Elsa en haar kinderen Loreda en Ant verlaten Texas op weg naar Californië. Rafe is dan inmiddels al met de noorderzon vertrokken.

Wat volgt is een bepaald op de emotie inspelend relaas over de ontberingen die de Martinellis doorstaan. Eerst onderweg, daarna in Californië. Het beloofde land blijkt vooral een oord met te weinig werk, geen huisvesting, geen voorzieningen. Onrecht, wanhoop en verontwaardiging lijden er uiteindelijk toe dat Elsa zich aansluit bij een groep communisten die vecht voor vakbonden en betere rechten voor de thuisloze arbeiders. Zij laat op het juiste moment haar kracht zien, helaas met persoonlijk drama als gevolgd. De bijpassende pontificale in volume toenemende muziek horen we waarschijnlijk allemaal als vanzelf in ons hoofd.

The Four Winds is uw typische Amerikaanse roman over iemand die ondanks tegenslagen toch overwint. In dit geval gelardeerd met nogal zwart-witte beelden van de verschillende groepen. De werkgevers zijn natuurlijk allemaal slecht, de bewoners van Californië helpen de thuislozen alleen wanneer ze zelf nog niet zo lang in het paradijs wonen, de thuislozen onderling komen zoveel mogelijk voor elkaar op, de vrouwen zijn elkaars beste vriendinnen. Het is dat Hannah af en toe nog verwijst naar vuil, belabberdere arbeidsvoorwaarden, onhygiënische situaties en dieven, anders had je toch echt gedacht dat Elsa en haar gezin al in dat paradijs beland waren.

Natuurlijk lees je deze roman in 2022 en maak je in je gedachten meteen de overstap naar de huidige emigrantenproblematiek, klimaatverandering, vervuiling, oorlogsvluchtelingen en dergelijke. Misschien dat Hannah dat ook wel gewild heeft maar als puntje bij paaltje komt is haar roman een nieuwe versie van het Amerikaanse cliché dat iedereen kan slagen indien je maar hard genoeg probeert. Ik snap best dat de lezers van Book of the Month deze roman nomineerden als boek van het jaar. De roman leest lekker weg, maar daar blijft het dan ook wel bij. Een leuk tussendoortje met een ietwat serieuze boodschap, meer niet.