Michel Faber || The Book of Strange New Things

Eigenlijk valt The Book of Strange New Things ondanks de omvang, 470 pagina's, kort samen te vatten: predikant vertrekt naar verre planeet om daar de christelijke boodschap te verkondigen en zieltjes te winnen. Tot zijn stomme verbazing wordt hij met open armen ontvangen door een grote groep inwoners van planeet Oasis. Zij kennen het woord Gods al en staan te springen om meer te leren. Predikant Peter besluit een groot deel van zijn tijd in hun dorp door te brengen en raakt al snel gecharmeerd van hun rustige levensstijl. Ondertussen breken op moeder Aarde moeilijke tijden aan: bedrijven gaan failliet, voorraden raken op, steden veranderen in oorlogszones waarin nauwelijks nog te leven valt. Bea, de echtgenote van Peter, zit hier middenin en wordt steeds wanhopiger. Zij vraagt om zijn steun, zelfs is het maar digitaal, en krijgt die niet omdat haar echtgenoot te zeer onder de indruk is van de 'Oasans'. Of Peter gehoor geeft aan haar steeds emotionelere smeekbeden laat ik hier in het midden, ik wil niet alles verklappen voor toekomstige lezers. Wat veel belangrijker is in The Book of Strange New Things is dat Faber mij als lezer voortdurend vragen laat stellen. En op het moment dat ik een antwoord denk te hebben, gebeurt er weer iets waardoor ik weer verder ga denken. Zo lijkt het pagina's lang of de Oasians een ideaal volk zijn: ze respecteren hun planeet en elkaar, gaan als goede rentmeesters om met hun grondstoffen en gewassen (een zeer beperkt aantal overigens, er groeien op Oasis wel twee soorten plantjes) en leven een leven waarin zaken als macht of ambitie niet lijken voor te komen. Op 2/3 van de roman blijkt echter dat de man die Peter ooit met open armen verwelkomde, Jesus Lover One, niet bereid is te werken met de aangepaste bijbels van Peter. Omdat de Oasans moeite hebben met bepaalde klanken, heeft Peter teksten zo herschreven dat de Oasians ze makkelijker kunnen uitspreken. Jesus Lover One wil er echter niet van weten en blijft de voorkeur geven aan de 'echte' versie, the Book of Strange New Things. Hij heeft geen behoefte aan verandering. Tegen het einde van de roman ontdekt Peter dat de Oasans niet kunnen genezen van wonden: een kleine wond op de hand van Jesus Lover Five is dan uitgegroeid tot een open zwerende massa, amputatie van haar hand is de enige optie. Hij realiseert zich dat de levensstijl van de Oasans voor een belangrijk deel te wijten is aan hun angst voor wonden en daarmee de dood. Of het nu de Oasans, de mensen die op de planeet wonen en werken of Peter en zijn echtgenote zijn, Faber zorgt er keer op keer voor, dat zijn lezers blijven nadenken over wat er nu eigenlijk gebeurt. Ik vroeg mij vanaf het moment dat Peter door de Oasans blij ontvangen wordt af 'wat zit hier achter?'. Ik vermoed dat Faber hier ook een slim spel speelde met bestaande vooroordelen over buitenaardse wezens. Zeker voor een fan van Star Trek en Doctor Who is dat een valkuil. In dat geval ook nog eens, omdat de Oasans zo'n vreemd uiterlijk hebben (hun gezicht lijkt op een soort walnoot waarin geen ogen, mond of neus te bekennen zijn) dat ik hen automatisch het gezicht gaf van The Ood, aliens uit Doctor Who die van het ene op het andere moment zeer moordlustig werden. Faber speelt dus met zijn lezer en daardoor krijgt zijn roman vele lagen: wat is er aan de hand met de Oasans, wat wil UCIS met Oasis, waarom kunnen de werknemers van UCIS hun vreemde werkomgeving zonder familie of vrienden aan, hoe gaat het aflopen tussen Peter en Bea, wat gaat Peter uberhaupt doen, heeft Faber een oordeel over godsdienst of juist niet? Eén ding is in ieder geval duidelijk: tegen het einde van de roman realiseert prediker Peter zich dat bijbelcitaten niet altijd helpen. Het heeft weinig zin om je echtgenote digitaal te voorzien van stichtelijke teksten terwijl om haar heen de hel is losgebarsten. En toch eindigt Faber vervolgens met een bijbelcitaat uit het evangelie van Mattheus, met een dubbele laag natuurlijk: "I am with you always, even unto the end of the world". Ik laat voor deze lekker in het midden waarom Peter aan dit citaat denkt, lees The Book of Strange New Things vooral zelf. Het is meer dan de moeite waard.