zondag 22 maart 2020

Deepa Anappara || Djinn Patrol on the Purple Line


Women’s Prize for Fiction Longlist 2020

Djinn Patrol begint luchtig, naarmate het boek vordert neemt de tragiek toe. Waar de verdwijning van een klasgenoot eerst nog een spel is, ervaart hoofdpersoon Raj, een negenjarige dondersteen, steeds meer dat de werkelijkheid keihard is. Samen met vrienden Pari en Faiz ondervindt hij aan den lijve dat het leven in zijn Indiase sloppenwijk slachtoffers maakt, op meerdere fronten.

Wanneer klasgenoot Bahadur verdwijnt, besluit Raj dat hij, omdat hij vaak naar Police Patrol kijkt, zelf op zoek zal gaan naar de jongen. Pari en Faiz mogen hem helpen; een vermakelijk geval van zelfoverschatting. De drie gaan inderdaad op zoek, Pari, de slimmerik van het drietal, neemt al snel de leiding. Raj is te snel afgeleid, te druk bezig met de symboliek van het speuren: geheime onderlinge tekens, de noodzakelijke speurhond. Hun speurtocht leidt hun ver van hun eigen wijk en levert een eerste vermoeden op: Bahadur is verkocht als slaaf.

Dan verdwijnen meer kinderen. In eerste instantie alleen van Hindoe-afkomst, daarna ook uit een moslimgezin. De sloppenwijk staat op stelten. De politie doet niets, dreigt alleen met sloop wanneer een ouder te veel vraagt. Het leven van Raj, zusje Runu en vrienden Pari en Faiz verandert compleet. Ze mogen niet meer alleen op straat, moeten verplicht thuis blijven en hun huiswerk maken. Een ramp voor Runu die met hardlopen haar toekomst wil verbeteren. Vooral vervelend voor Raj die geld wil verdienen op zondag, gewoon niet binnen kan zitten.

Djinn Patrol is opgedeeld in drie verhaallijnen: Raj en zijn vrienden, een hoofdstuk waarin de momenten net voordat de kinderen verdwijnen worden beschreven en verhalen van zwervers, van bedelaars over goede geesten die mensen in nood beschermen. De verhaallijnen samen bieden een complex geheel van een samenleving waarin traditie, bijgeloof, armoede en corruptie een grote rol spelen. Ze bieden Anappara bovendien de mogelijkheid om op subtiele wijze maatschappelijk onrecht in de Indiase samenleving te duiden. Ze verweeft het maatschappelijke onrecht in haar grote lijn en maakt het tot een integraal onderdeel van Djinn Patrol.

Meisjes die naar avondschool gaan maar als hoer gezien worden omdat ze alleen van en naar school lopen. Meisjes die geacht worden te helpen in het gezin, een rol die ze op jonge leeftijd als getrouwde vrouw in hun eigen gezin geacht worden voort te zetten. Sluimerende conflicten tussen Hindoes en Moslims, misbruikt voor politiek gewin. Corruptie in alle lagen van de maatschappij: van de wijkagenten tot hun hoogste bazen. De groeiende discrepantie tussen arm en rijk. Jai die net genoeg geld heeft om elke dag zijn toiletbezoek te kunnen betalen, de stinkendrijke dame die haar penthouse gebruikt voor feestjes om mensen te vriend te houden.

Anappara schetst een schrijnend beeld van de Indiase maatschappij. Des te schrijnender omdat ze tegelijkertijd de kleur en geur van India van het papier laat spatten. Al lezende ruik je bijna het eten dat in de vele stalletjes verkocht wordt, zie je kleurrijke kleding van de vrouwen, houd jij je adem in wanneer de stank in de sloppenwijk beschreven wordt waar de allerarmste mensen hun behoeften op straat doen en de riolering ontbreekt.  1,5 Meter afstand houden is geen optie: op straat krioelt het van de mensen, iedereen en alles loopt door elkaar heen. Er hangt al wekenlang zware smog in de straten, adem halen is een probleem, bijna iedereen kucht en hoest.

Anappara’s taalgebruik maakt Djinn Patrol uitzonderlijk. Haar boek is doorspekt met Indiase en  lokale woorden. Ik ben gelukkig niet behept met de behoefte om elk woord dat ik lees te willen kennen en begrijpen, zolang ik de strekking maar snap. Voor mij voelde Djinn Patrol als een reis naar een ongebruikelijke bestemming. Een plek waar je wanneer je er lijfelijk bent ook maar de helft snapt van wat gezegd wordt. Omdat de hoofdpersonen jong zijn of weinig opleiding hebben, zou het eerder vreemd geweest zijn indien ze keurig in Engels geconverseerd hadden. Dit is hun stem.

Ik heb genoten van Djinn Patrol. Raj en zijn familie en vrienden kwamen door Anappara tot leven. Ik leefde mee met de kinderen wiens hoop op een goede toekomst door de verdwijning van de andere kinderen afnam. Ik ervoer het onrecht dat in India nog op zoveel plekken aanwezig is. Juist de onopvallende wijze waarop Anappara de verhaallijn en maatschappelijk onrecht integreerde, maakt Djinn Patrol voor mij een speciale roman.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten