zondag 29 maart 2020

Stacey Halls || The Familiars

Engeland, begin 17e eeuw. In Lancashire woedt een heksenjacht. Eentje die vooral gevoed lijkt door politiek gewin: de koning haat heksen, laat ik even in zijn goede boeken komen door ook wat heksen tevoorschijn te toveren. Indien in die tijd ook een griepachtig virus had rondgewaard dat het ene slachtoffer na het ander vergde, dan waren de schuldigen al snel duidelijk geweest: heksen.

The Familiars maakt twee zaken duidelijk: de minderwaardige positie van vrouwen en de angst voor het onbekende. De vrouwen die van hekserij beschuldigd worden, zijn vroedvrouwen en ‘kruidenvrouwen’. Hun kennis van het lichaam en de kruiden die mensen kunnen genezen, wordt hun nu fataal. Een enkele beschuldiging volstaat. Voor Roger Nowell, de rechter, voldoende reden om hen als heks te laten veroordelen.

Fleetwood Shuttleworth is 17 jaar en zwanger. Zij leeft in vreze van haar zoveelste miskraam, ze is erachter gekomen dat ze een bevalling waarschijnlijk niet gaat overleven. Aan het begin van de roman treffen we haar ziek, zwak en misselijk aan. Echtgenoot Richard trekt zich steeds meer terug, hij lijkt vooral geïnteresseerd in een erfgenaam niet zozeer in zijn echtgenote.  Dan krijgt Fleetwood in het bos hulp van een jonge vrouw, Alice Gray. Zij blijkt een vroedvrouw. Fleetwood neemt haar in dienst, de kruiden die Alice haar geeft helpen al snel. Dan blijkt ook Alice een mogelijke heks.

The Familiars geeft een nuchtere inkijk in het leven van een uitgehuwelijkte vrouw. Fleetwood en Richard zijn toevallig nog verliefd, het gemak waarmee hij tijdens haar zwangerschappen al op zoek gaat naar mogelijke vervangers laat zien dat het geluk van de echtgenote niet voorop staat. Die erfgenaam moet geproduceerd, dat telt. Het huwelijk is een zakelijke aangelegenheid,  lever je de afgesproken waar niet dan heb jij een probleem. Echtgenotes zijn vervangbaar. Ze hebben mooi te wezen, kinderen te produceren en hun mond te houden.

Dat laatste doet Fleetwood steeds minder. Uit angst voor haar ongeboren kind, haar eigen leven en dat van Alice komt ze steeds meer in opstand tegen haar echtgenoot. Ze ontwikkelt in luttele maanden een eigen, sterke wil. Het wat domme gansje blijkt een zelfstandige, doortastende vrouw die haar eigen leven op het spel zet om Alice te kunnen redden. En tja, daar gaat het een beetje mank in The Familiars. Fleetwood voldoet opeens aan het beeld van de held, die in zware tijden ergens onverwachte kracht vandaan haalt en tot opzienbarende daden in staat blijkt.

Halls trekt in The Familiars wel meer clichés uit de kast. Rechter Roger Nowell is het prototype van een meedogenloze man die letterlijk over lijken gaat, die onschuldige kinderen laat getuigen tegen hun eigen familie. Richard het cliché van de liefhebbende edoch zwakke echtgenoot die pas in actie komt als het echt niet anders kan. Fleetwood en Richard zijn prototypes van rijkelui die geen idee hebben van wat er in de dorpen om hen gebeurt, Alice het prototype van de vrouw met een goede inborst die zonder opleiding maar met haar kennis van kruiden levens probeert te redden.

Oppervlakkig gezien levert The Familiars een aardig verhaal dat naar het einde toe steeds spannender wordt: overleven Fleetwood en Alice respectievelijk de bevalling en de heksenjacht?  Halls slaagt er echter niet tot nauwelijks in om het verhaal uit te diepen. Hoofdpersonen zijn clichés, de ontwikkelingen blijven op de vlakte, worden niet geplaatst in enigerlei maatschappelijke of politieke context. Jammer, het idee achter The Familiars is zeker goed. Halls had er echter meer uit kunnen halen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten