zaterdag 20 augustus 2016

David Szalay || All That Man Is

Longlist ManBooker 2016



In acht verhalen schetst David Szalay een ontnuchterend beeld van een man. Hij neemt ons mee in de levens van acht verschillende mannen op verschillende momenten in hun levens: van puber tot bejaarde, waarbij de bejaarde de opa van de puber blijkt te zijn. De momenten waarop wij deze heren aantreffen zijn bepaald niet de meest hoogstaande uit hun leven. Toegegeven, de hoofdredacteur van het tijdschrift die met opzienbarend nieuws over een politicus komt, vindt dat misschien een geweldig moment in zijn leven, maar het gaat wel ten koste van zijn vriendschap met de politicus. Met één uitzondering schetst Szalay mannen zoals wij die zouden tegenkomen: niet bijzonder, niet geweldig, gewoon ‘gewoon’. De ene uitzondering, een succesvol ondernemer, is net tot de conclusie gekomen dat zijn leven de moeite niet meer waard is: zijn bedrijf is zo goed als failliet, hij is in een rechtszaak vernederd. Alle anderen modderen maar een beetje aan. Heel herkenbaar en daardoor vrij confronterend. Szalay maakt de wereld niet mooier dan zij is, hij beschrijft mannen zoals wij ze allemaal in ons dagelijks leven tegenkomen. Szalay kiest er echter wel degelijk voor om deze heren te presenteren op die bepaald niet hoogstaande momenten in hun leven, hij had ook geluksmomenten kunnen kiezen. Het is een bewuste keuze van de schrijver om dat niet te doen en ons te confronteren met de ontnuchterende momenten.  Het geheel is mooi maar lichtelijk deprimerend.


zondag 14 augustus 2016

Wyl Menmuir || The Many

Longlist ManBooker Prize 2016

Ik verklap de clou

The Many draait om een dode knul: Perran. Het is niet duidelijk of hij is verdronken of teveel vervuild water heeft ingeslikt. Het dorp waar hij woonde en werkte, heeft in ieder geval sinds zijn dood een verbod om buiten de grenzen, aangegeven door een rij van oude containerschepen, te vissen of het water in te gaan. Vissers halen steeds minder vis binnen, wat zij vangen is vaak zwaar mismaakt en vermagerd. Zo'n 10 jaar na de dood van Perran verhuist Timothy naar het dorp. Hij heeft het huis van Perran gekocht en knapt het op. Contact met de dorpelingen heeft hij in eerste instantie niet, één van de mensen met wie hij na verloop van tijd contact krijgt is Ethan, een visser. Deze neemt hem mee de zee op, samen passeren ze de containerschepen en vangen voor het eerst sinds tijden een volle boot. Timothy is dan geobsedeerd geraakt door Perran, hij probeert meer van hem te weten te krijgen en accepteert niet dat de dorpelingen niet over hem willen praten. Het gaat zelfs zo ver dat deze alles in zijn huis kort en klein slaan. Dan treft een vloedgolf het dorp en verschijnen scheuren in de bodem, de huizen, in de mensen. Menmuir onthult dan voor het eerst dat Timothy zwaar in de rouw is: zijn zoontje Perran is doodgeboren. De mysterieuze gebeurtenissen in The Many krijgen dan een plek. Het lijkt alsof Timothy in zijn droom is teruggekeerd naar het dorp waar hij ooit met zijn echtgenote overnacht heeft, toen al een ongastvrije plek. Zijn keuze voor dit dorp als ' escape to the country' is vanaf het begin bevreemdend. De matheid waarmee de dorpelingen hun lot accepteren, het feit dat Ethan door Timothy - op zijn manier - in protest begint te komen, het lijkt erop alsof dat alles een allegorie is voor het rouwproces dat Timothy doormaakt. Aan het einde duikt Ethan de zee in en bevrijdt zich letterlijk van de opgelegde ketens. Ook Timothy kan dan eindelijk weer benoemen dat Perran zijn zoon is. Wat ik nog niet geheel kan plaatsen, is de vervuiling en de controle daarop door buitenstaanders. Staat die vervuiling voor de ziekte waaraan Perran overlijdt, staat het voor het lichaam van zijn vrouw dat geen veilige plek gebleken is voor Perran? Ik weet het niet, ik weet wel dat het mij in eerste instantie op een totaal verkeerd been gezet heeft. Niet de vervuiling maar een rouwproces blijkt centraal te staan in de roman. Menmuir beschrijft niet de realiteit maar een droom, dat verklaart de magisch-realistische gebeurtenissen. Dat Menmuir daarnaast de sfeer van een ten dode opgeschreven vissersdorp wonderbaarlijk goed treft, is een bijkomend voordeel. Ik betwijfel of dit een roman is die aanslaat bij een groot lezerspubliek. Daarvoor is de schrijfstijl te sober en wekt het magisch-realisme te veel vervreemding op. Ook ik had er een nachtje slaapje voor nodig om tot de conclusie te komen dat alles draait om de rouw voor een doodgeboren kind en dat de verzonnen wereld langzaam maar zeker niet meer nodig is. Waar de titel overigens voor staat: geen flauw idee.


zaterdag 6 augustus 2016

Jessica Tom || Food Whore

Food Whore bewijst dat een goed blog niet automatisch leidt tot een goed boek. Tom heeft in haar blog jarenlang geschreven over eten en restaurants, haar wens om dit om te zetten naar een boek kan ik best begrijpen. Het resultaat is echter flauwe chicklit; Tom volgt braafjes het 'recept' voor geslaagde chicklit en houdt zich keurig aan voorgeschreven ingrediënten en hoeveelheden. Oftewel: keurig meisje trekt naar de grote stad om daar een opleiding te gaan volgen aan een prestigieuze opleiding op het gebied van voeding. Meisje krijgt niet de gewenste stage maar eentje die ze niet had doorgegeven. Ze mag gaan werken in een toprestaurant. Dit blijkt een list van de New York Times recensent die van de ene op de andere dag zijn smaak is verloren. Meisje gaat akkoord met zijn voorstel om voor hem te proeven en te verwoorden wat ze proeft (meisje is in beide natuurlijk een talent), in ruil daarvoor regelt hij de door haar gewenste stage. Naïef meisje laat zich verleiden door de macht van het woord, dure kleding en vier sterren-eten, meisje komt er te laat achter dat andere zaken in het leven belangrijker zijn. Meisje komt natuurlijk tot inzicht, kiest voor haar echte vrienden, wordt uiteindelijk beloond met die ene echte stage en ook de echt leuke vriend is in zicht. Dit had allemaal tot een amusante en vermakelijke roman kunnen leiden indien Tom meer schrijftalenten had gehad. Haar beperkte taalgevoel, het te braaf volgen van de regeltjes en de hoofdpersoon die maar niet tot leven wil komen - en eerlijk gezegd vooral irritant is - maken dat Food Whore blijft steken in middelmatigheid. Ik vermoed dat het succes van de roman in New York meer te maken heeft met het wereldje waarin de roman speelt (misschien dat sommige koks en restaurants gelijkenis vertonen met bestaande koks en restaurants) dan met de kwaliteit van de roman zelf. De restaurantrecensent van de New York Times sabelde de recepten waarmee de roman doorspekt is neer: een zichzelf respecterende chefkok zou ze niet durven presenteren. Ook op dat vlak maakt Food Whore de belofte dus niet waar.