donderdag 31 december 2015

Deze kwamen boven drijven: mijn 2015 in boeken

Al nadenkend over 2015-boekenjaar kwamen de romans van Ian McEwan, Michel Faber, Marilynne Robinson, Kazuo Ishiguro en Jeanette Winterson meteen boven drijven. Ian McEwan en Michel Faber bewezen met The Children Act en The Book of Strange New Things wederom dat zij tot de top van de Engelstalige literatuur horen (met nadruk op Engelstalig: zijn Nederlandse afkomst voorkomt dat Faber genomineerd wordt voor onder andere de Man Booker Prize). Hun schrijfstijl en de intelligente wijze waarop zij hun romans opbouwen, leveren keer op keer pareltjes op. Kazuo Ishiguro leverde met de The Buried Giant een roman op waar niet iedereen even gecharmeerd van zal zijn: draken, ridders en mythische omstandigheden zijn niet voor iedereen. Voor mij staat de roman alleen al op eenzame hoogte door de prachtige dood die Ishiguro verleent aan Gawain, één van mijn lievelingsridders in de Arthuriaanse mythes. Jeanette Robinson maakte een persoonlijke en dynamische hervertelling van A Winter’s Tale die bewees wat een mager verhaal kan in de handen van een goede schrijver. Marilynne Robinson verraste mij met haar ingetogen roman Lila. Waar de voorganger Gilead nog gebukt ging onder religie, was Lila het prachtige persoonlijke verhaal van een vrouw die onder moeilijke omstandigheden was opgegroeid. Het is mij nog steeds een raadsel dat deze roman niet eens de short list van de Man Booker 2015 gehaald heeft. Wat mij betreft was Marilynne Robinson de winnaar.

Ik werd aangenaam verrast door Celeste Ng die mij bekoorde met Everything I Never Told You en door Naomi Wood met haar roman over Hemingway’s echtgenotes. Ik lag in een deuk bij Liane Moriarty’s Big Little Lies, danste mee met de bijen in Laline Paull’s onverwachte roman en leefde mee met het trieste leven van twee gedoemde pubers in Phillip Meijer’s American Rust. Kate Atkinson bewees wederom dat ze geweldig schrijft met A God in Ruins en Max Porter leverde wat mij betreft een roman die in geen enkel rouwproces mag ontbreken. Grief is a Thing with Feathers beschreef op onnavolgbare wijze het rouwproces van een jonge vader.

En dan waren er de romans waar ik me voor mijn blog door heen worstelde. Ik heb nog steeds een haat-liefde verhouding met Hanya Yanagihara’s A Little Life (teveel ellende, teveel verdriet) en denk met onverminderde afschuw terug aan Marlon James’ A Short History of Seven Killings. De overdosis aan geweld maakte dat ik niet meer kon stilstaan bij James’ geweldige technische prestatie en zijn schrijftalent. Eén ding moge duidelijk geworden zijn in 2015: romans met een teveel aan geweld komen er in BooksandLiliane niet echt goed vanaf. Het is duidelijk niet mijn pakkie-an.

Ik sluit 2015 af met City on Fire van Garth Rise Hallberg. De 700 pagina’s die ik nog moet lezen, red ik niet meer in één dag. Indien Rise Hallberg op dezelfde wijze blijft schrijven, schat ik in dat City on Fire volgend jaar hoog gaat scoren in mijn terugblik. Ik hoop dat iedereen genoten heeft van mijn blogs en dat deze aanleiding zijn geweest om met plezier aanbevolen romans te lezen. Ik wens iedereen een geweldig 2016 met hopelijk weer veel prachtige romans om te lezen.



maandag 28 december 2015

Nell Zink || The Wallcreeper

Nell Zink wordt de hemel ingeschreven: een talent dat pas op latere leeftijd ontdekt is en een redelijk eigenwijs leven leidt. Het moge duidelijk zijn dat ik haar moest lezen. Omdat Linda The Wallcreeper aanbeval werd het die. Het begin was veelbelovend: in de eerste de beste zin krijgt de hoofdfiguur door een auto-ongeluk al een miskraam. Haar echtgenoot is meer geïnteresseerd in het aangereden vogeltje, een rotskruiper, en verdrijft alle gedoe rondom de miskraam enkele dagen later met anale seks, wat Tiffany lijdzaam ondergaat. Op dat moment dacht ik bij mijzelf ‘oh nee, een Lena Dunham-ervaring’. Die ervaring zet helaas door. Tiffany is het ene moment gelukkig, het andere moment ongelukkig in haar huwelijk. Zelf activiteit ontplooien in de vorm van werk is er niet bij, dan liever een minnaar. Echtgenoot Stephen ontdekt natuurbehoud (en een mooie natuurbehoudster) en Tiffany volgt wederom lijdzaam in zijn voetsporen. Natuurbehoud krijgt vervolgens een steeds prominentere rol. Omdat ik de roman las terwijl in Parijs de klimaatconferentie zich afspeelde, kreeg ik af en toe de indruk dat ik notulen van de klimaatconferentieoverleg aan het lezen was. Heel interessant maar niet in een boek dat ook nog tracht te laten zien hoe hoofdpersoon Tiffany zich ontwikkelt. Tiffany, aangespoord door echtgenoot en minnaars, vernielt namelijk persoonlijk een stuk kade langs de Elbe waardoor een overstroomgebied ontstaat. In werkelijkheid een gebeurtenis die het belang van overstroomgebieden in Europa op de kaart zetten. Hoe ik dat weet? Omdat Nell Zink mij dat via Twitter heeft laten weten. Mijn vraag in het algemeen ‘ik weet nog niet wat ik moet met The Wallcreeper’ werd door haar beantwoord: ‘de roman gaat over natuurbehoud en een heleboel seks, want daar houden mensen van’. Mijn volgende vraag of het deel over natuurbehoud dan ironisch bedoeld was (de beschrijving van de relevante personages doet dat namelijk wel vermoeden) kreeg een uitermate duidelijk antwoord: nee. Mijn voorzichtige opmerking dat Tiffany in de laatste pagina’s van het boek wel een erg snelle ontwikkeling doormaakte en of dat niet in iets meer pagina’s had gemogen (de roman telt tenslotte wel helemaal 100 pagina’s) werd door haar niet meer beantwoord maar wel in haar favorieten geplaatst. Conclusie: er waren passages die mij duidelijk maakten dat Nell Zink kan schrijven, en hoe. Helaas voor haar ben ik geen fan van typetjes Tiffany die het leven gelaten ondergaan, zelfs als ze opeens het licht zien. Ik weet nog steeds niet zeker of de beschrijvingen van de natuurbehouders niet ironisch bedoeld waren. Net zo als ik ook niet zeker weet of Nell Zink in haar tweets uitermate serieus was of mij in de maling nam. Ik vrees dat ik ook haar tweede roman, genomineerd voor National Book Award, zal moeten lezen. The Wallcreeper blijft wat mij betreft een vraagteken, niet helemaal in positieve zin.


woensdag 16 december 2015

Max Porter || Grief is the Thing with Feathers

Grief is the Thing with Feathers is een roman over verdriet, over een weduwnaar die in zijn wanhoop een nieuwe huisgenoot verzint: Kraai. Grief is een van de mooiste weergaven van verdriet die ik ooit gelezen heb: poëtisch, raak, wrang. Maar is tegelijkertijd een schrijver's boek. De figuur Kraai is gebaseerd op een serie gedichten die Ted Hughes ooit schreef na de zelfmoord van zijn eerste echtgenote Sylvia Plath. De weduwnaar is een groot fan van Hughes. Ben je niet bekend met het duo Hughes - Plath (de kans is tegenwoordig iets groter omdat Conny Palmen enige maanden geleden een roman over het stel geschreven heeft), dan slaan de verwijzingen naar Hughes en Kraai volledig dood. En zelfs al ken je ze wel, ik moet bekennen dat ik toch ook moest googelen of Hughes ooit gedichten had geschreven over een kraai. Dieptrieste gedichten overigens: donker en zwartgallig.
Wil je een boek lezen dat alle gevoelens van verdriet perfect verwoordt, dan is Grief perfect. Wil je een boek lezen puur om de poëtische taal, om de vertelstijl die de chaos in het hoofd van de weduwnaar weerspiegelt, doen! Ben je bereid te accepteren dat de rouwende weduwnaar doorslaat in zijn verdriet en de zwartgallige kraai nodig heeft om eea te verwerken, vooral lezen. Wil je actie en snap je niets van denkbeeldige kraaien, laat Grief dan vooral voor wat het is. Ik heb 114 pagina's lang genoten van Porter's prachtige taal en vertelstijl.


zondag 13 december 2015

Atticus Lish || Preparation for the Next Life

Preparation for the Next Life is een tekst die hoofdpersoon Zou Lei tegenkomt in een moskee in New York. Daar is ze hongerig en zonder geld belandt op een dag dat het allemaal tegenzit. Zou Lei is een illegale Chinese immigrant die probeert een beter leven op te bouwen in de VS. Dat gaat bepaald niet van een leien dakje. Werken tegen een hongerloontje, te veel betalen voor een smerig bed in een volgepropt huis, fysiek zwaar werk, lange dagen en altijd de angst dat ze voor de tweede keer gearresteerd wordt door de politie en weer in de gevangenis belandt. Zou Lei heeft twee lichtpunten in haar leven: haar eigen onbreekbare doorzettingsvermogen en optimisme én haar relatie met Skinner, de enige persoon met wie ze in de VS daadwerkelijk contact heeft. Hij is een veteraan die lichamelijk en geestelijk danig gehavend uit de Irak-oorlog teruggekomen is en door het leger met een zakje geld op zak letterlijk op straat gezet wordt. Zijn zware hoofdwond waardoor hij vermoedelijk hersenschade heeft opgelopen en zijn overduidelijke PTSD (stress syndroom) worden door het leger ontkend. Het feit dat Skinner uit een eenvoudig, bepaald niet hoog-ontwikkeld gezin komt, maakt het voor hem niet eenvoudiger om de draad van zijn leven weer op te pakken. Hij heeft gewoon geen idee waar hij moet beginnen. Preparation for the Next Life is een liefdesverhaal maar wel eentje verpakt in grimmige omstandigheden. De mensen die Lish opvoert, zijn het type Amerikaan dat wij vooral kennen uit reality tv: veel gegil en geruzie, weinig geduld en overal meteen bovenop springen. Niet dat de Chinezen er beter afkomen. Het is bepaald niet zo, dat Zou Lei in een liefdevolle gemeenschap wordt opgenomen. Het is ieder voor zich, keiharde concurrentie en wee je gebeente indien je net als Zou Lei niet 100% Chinees bent. Dan word je door je landgenoten net zo hard uitgekotst als Skinner door het leger. Een vreemde combi dus die twee. De combi werkt eventjes en dat is vooral te denken aan Zou Lei. Haar optimisme is gedurende korte tijd een remedie maar dan slaan zijn geestelijke klachten keihard toe.
Preparation for the Next Life is een keiharde roman die meedogenloos de zelfkant van de Amerikaanse maatschappij beschrijft.  Lish schildert een onverbiddelijk beeld van arme mensen die niet weten hoe ze hun hoofd boven tafel moeten houden en steeds verder wegzinken in armoede en criminaliteit. Lish gebruikt daardoor twee doeltreffende stijlmiddelen: hij beschrijft de omgeving waarin Zou Lei en Skinner verkeren tot in alle details én hij geeft conversaties, tussen Zou Lei en Skinner maar ook willekeurige conversaties op straat woord voor woord weer, wat vooral in de straatscenes neerkomt op veel gescheld en gekijf. Het resultaat is een beklemmende drukke roman, te druk af en toe. Lish geeft zijn lezer geen rust en weerspiegelt daarmee het leven van Zou Lei en Skinner. Ook zij hebben geen seconde rust. Het maakt bepaald geen gemakkelijke roman, ik weet ook niet zeker of ik Preparation for the Next Life nu een goede roman vindt. Ik vrees dat de aanklacht tegen de harde Amerikaanse maatschappij de boventoon voert. Het is dat Lish erin geslaagd is van Zou Lei iemand te maken die ik graag zou leren kennen. Haar doorzettingsvermogen, haar optimisme zorgden ervoor dat de roman niet is verworden tot één lange aanklacht. Absoluut geen gemakkelijke kost deze roman die ik in veel winkels hoog opgestapeld zie liggen en die gemarket wordt als een ‘onsentimentele liefdesroman’. Laten we het er maar op houden dat dit zwakjes is uitgedrukt.


zaterdag 5 december 2015

Sandra Newman || The Country of Ice Cream Star

Puber Ice Cream Star groeit bepaald niet in een makkelijke omgeving op: haar wereld kent alleen maar kinderen omdat iedereen rond zijn/haar 20e overlijdt aan een dodelijke ziekte. De kindermaatschappij bouwt voort op ideeën en beelden die uit een ver verleden stammen en door de kinderen op eigen wijze zijn geïnterpreteerd. In de loop der jaren hebben zij gemeenschappen geformeerd: de jutter-zigeunerachtige groep waartoe Ice Cream Star behoort maar ook de Christenen (met een wel zeer curieuze interpretatie van oude en nieuwe testament) en de krijgers. de groepen kennen strenge regels en vermenging is niet aan de orde. De komst van een volwassen man, een 'Roo', en een radioboodschap verzonden door andere Roo's verandert het leven van Ice Cream en haar lotgenoten dramatisch. De Roo's lijken te beschikken over een medicijn tegen de ziekte en Ice Cream wil het kost wat kost bemachtigen. Dit leidt tot een keten aan gebeurtenissen die steeds duidelijker maakt dat het effect van de ziekte verder is gegaan dan alleen een fikse vermindering van de wereldbevolking. Het heeft bepaald niet het beste in de mensheid naar boven gehaald. De Roo's (zoals halverwege de roman blijkt: Russen) die over een medicijn blijken te beschikken, trekken moordend en plunderend de wereld over; persoonlijk belang is het enige dat telt. De kindermaatschappij die in de ooit machtige Verenigde Staten is overgebleven, is puur een bron van slaven, zonder eigen belang het medicijn verstrekken is niet aan de orde.
Aan het einde van de roman blijkt Ice Cream Star geen partij voor de volwassen Russen. Ice Cream is en blijft een puber. Aan de ene kant vertederend, aan de andere kant meer dan irritant. Ze neemt beslissingen zonder even na te denken, heeft maar een doel voor ogen en is absoluut niet in staat meerdere belangen tegen elkaar af te wegen. Maar ja, ze is dan ook wel helemaal zo'n 15 jaar en heeft in haar korte leven al te veel mensen zie sterven.
Ik vind de gedachte achter The Country of Ice Cream Star interessant: wat gebeurt er in een maatschappij waarin alleen maar kinderen leven? Wat doet zo'n ramp met de mensheid? De uitwerking van dit concept valt tegen en is onvoldoende uitgebalanceerd. Naarmate de roman vordert nemen gevechten steeds meer plek in (en zij die mijn blog volgen, weten hoe leuk ik dat vind maar niet heus) en kreeg ik persoonlijk steeds meer moeite om te volgen wie nu tegen wie vocht. Waar ik in het begin van de roman geboeid was door de wereld van Ice Cream, haakte ik tegen het einde steeds meer af. Ik snap dat puber Ice Cream overweldigd wordt door de volwassen wereld van politiek en geweld waarin zij verzeild geraakt is maar ik had het gewaardeerd indien Newman daar meer tijd aan had besteed en niet aan de uitvoerige beschrijvingen van de gevechten. Dan had ze de persoon Ice Cream net iets meer kunnen verdiepen en dat had ze wel verdiend. Een veelbelovende toekomstroman verzandt helaas in een prototype oorlogsroman (denk Rambo) en eindigt daardoor veel minder interessant dan het sterke begin beloofde.


vrijdag 27 november 2015

Rosalie Hamm || The Dressmaker

The Dressmaker zit op het randje van degelijke melige roman en literatuur. Er is net te weinig karakterontwikkeling voor het laatste, maar de stereotypen zijn te verrassend om The Dressmaker te laten verworden tot vlot geschreven feel good roman. De roman legt bovendien de vinger stevig op het venijn in kleine dorpsgemeenschappen en de onverdraagzaamheid die daar - zichtbaar en onzichtbaar - heerst ten opzichte van elkaar. De achterbuurtfamilie die letterlijk aan de rand staat en bijna op de vuilnisbelt woont, de politieagent die er niet voor uit kan komen dat hij liever kledingontwerper was geworden (en dan nog liever zijn eigen kleding buiten had gedragen), de dochter die omhoog trouwt maar door haar schoonfamilie niet geaccepteerd wordt, de echtgenote van de politicus die door hem bedrogen, vernederd en volgestopt wordt met kalmerende middelen en tenslotte, de ongetrouwde moeder die niet geaccepteerd wordt, haar dochter die gepest en getreiterd wordt. Deze dochter blijkt bij terugkeer in het dorp een zeer getalenteerd naaister. Ze levert niet alleen goed knip- en stikwerk, haar jurken leggen de aandacht waar die moet liggen en maken de draagster mooier. Ondanks het feit dat deze Tilly alle vrouwen in het dorp voorziet van kleding, wordt ze nog steeds niet geaccepteerd. Ze is en blijft het kind van de ongetrouwde vrouw en ook nog eens, buiten haar schuld, verantwoordelijk voor de dood van de grootste pestkont in haar klas. Die onwrikbaarheid van het dorp en de onuitgesproken spelregels van het bestaan daar worden door Hamm haarfijn vastgelegd. Pas je er niet in, zelfs al doe je nog zo je best om je aan te passen? Jammer dan, je hoort er niet bij. Tilly neemt uiteindelijk op geweldige manier wraak op het dorp en neemt daarin en passant ook degenen mee die haar wel hielpen. Daarin slaat de roman dan weer door naar gewoon ' feel good'. Ik zou zeggen een aanrader voor de donkere winterdagen.


zondag 22 november 2015

Anuradha Roy || Sleeping on Jupiter

Sleeping on Jupiter is één van de romans op de longlist van de Booker Prize en voldeed blijkbaar ook aan de onbenoemde eis van de jury: er moet vooral iets gruwelijks in voor komen. In dit geval het misbruik van jonge meisjes door een wereldberoemde guru in een ashram. Een serieus thema dat door Roy verpakt wordt in een korte roman met veel personages. Personages waarvan ik mij steeds vaker afvroeg of ze nu iets bijdroegen aan de plot. Het feit alleen al dat ik de vraag stel, geeft aan dat nut en noodzaak van een aantal personages ter discussie staat. Ik snap waarom Roy ze inzet: sommige van hun handelingen leiden tot een actie van het belangrijkste personage, Nomi. Tegelijkertijd leiden zij echter ook af van de verwikkelingen rondom Nomi en de plot waar Sleeping on Jupiter om draait.
Nomi is een jonge vrouw die terugkeert naar haar geboorteland India. Haar familie is daar ooit vermoord, zij is toen opgenomen in een ashram en daar jarenlang misbruikt door de guru. Na haar vlucht uit de ashram is ze geadopteerd door een Noorse vrouw; Nomi's verleden heeft haar altijd verhinderd om echt contact te leggen met haar adoptiemoeder. Roy kiest ervoor dit verhaal te verstoppen in subplots: over de cameraman met wie Nomi aan het werk gaat, de gids in een tempel, drie oude vrouwen die een korte vakantie vieren, de jongen op wie de gids verliefd is en de theeverkoper voor wie hij werkt. Ik vrees dat Sleeping on Jupiter had gedijd bij een beperking van personages. Roy heeft er nu voor gekozen om een soort keten van actie - reactie in te zetten waarin alle personages een plek krijgen. Ze heeft het echter ook nodig gevonden al die personages van een verhaal te voorzien, hoe beperkt dan ook. Dat ik de personages zie als onderdelen van een keten bewijst dat Roy er niet in is geslaagd de aanwezigheid van haar personages aannemelijk te maken. Die actie - reactie had ze ook op andere wijze voor elkaar kunnen krijgen. Ik weet niet of Sleeping on Jupiter ooit vertaald wordt naar het Nederlands. In dat geval, ach, je valt je geen buil aan deze roman maar deze ontstijgt de middelmatigheid niet.


dinsdag 10 november 2015

Jeanette Winterson || The Gap of Time

The Gap of Time is een hervertelling: het is Wintersons versie van Shakespeare's A Winter Tale. Winterson sluit daarmee aan op een oude traditie uit Shakespeare's tijd, ze voegt er bovendien iets extra's aan toe. The Gap of Time is namelijk ook een zeer persoonlijke hervertelling. A Winter's Tale draait om een vondeling, Perdita. Ook Winterson is ooit ten vondeling gelegd. Ik weet niet of het die persoonlijke betrokkenheid is, ik weet wel dat ik door Winterson onnavolgbaar meegezogen werd in The Gap of Time. Haar vondeling groeit op in een herkenbare moderne wereld inclusief het vondelingenluik dat onlangs ter discussie stond. De hoofdpersonen zijn op effectieve wijze verplaatst in de tijd zonder aan geloofwaardigheid in te boeten. Sterker nog, ik kan me heel goed voorstellen dat Winterson's slimme gebruik van rolmodellen haar hoofdpersonen voor ons in deze tijd juist herkenbaarder maakt. Leo, de jaloerse echtgenoot is een mix van een gehaaide zakenman en Tom Jones. Zijn energie, viriliteit en ambitie hoeven nauwelijks uitgelegd, die kennen we uit series, films en kranten. Datzelfde geldt voor metroman Xeno, frêle zangeres MiMi en PA Pauline. Ze zijn geboetseerd op basis van mensen die wij kunnen kennen en behoeven daardoor nauwelijks introductie of karakterontwikkeling om te overtuigen. Leo spat door Winterson's woordkeuze zo ongeveer van het papier af, Xeno zweeft er bijna over heen. Bij Perdita's stiefvader Shep ruik je als vanzelf de geuren van gumbo en hoor je blues en soul. Winterson brengt in haar korte roman op weergaloze wijze energie en rauwe ambitie over. Om dat vervolgens keer op keer in contrast te stellen met filosofische, overpeinzende, langzame passages. Alsof een onbenoemde verteller overneemt. Pas tegen het einde openbaart die verteller zich: het blijkt Winterson zelf te zijn. het contrast werkt. Ik merkte bovendien dat ik zeker de overpeinzende passages opnieuw wilde lezen, ze beter in mij op wilde nemen. Hun bijna poëtische schrijfstijl vroeg om langzaam lezen terwijl de korte, af en toe staccato zinnen over Leo het tempo juist opzweepten. Winterson heeft A Winter's Tale niet zomaar herverteld, ze heeft van een prachtig toneelstuk op meer dan overtuigende wijze haar persoonlijke verhaal gemaakt. The Gap of Time voegt iets toe aan A Winter's Tale en is daarmee een waardevolle aanvulling geworden. Winterson doet de oude meester recht aan, ik vermoed dat hij deze versie van zijn verhaal met luid applaus had begroet.


zondag 8 november 2015

George Gissing || New Grub Street

New Grub Street is een klassieker die mij tot nu toe ontgaan is. Ik heb of ooit niet opgelet tijdens college of hij is ook degenen ontgaan die indertijd de verplichte leesstof samenstelden. De roman is onlangs vertaald naar het Nederlands en kwam door de recensie van Hans Bouman in de Volkskrant eindelijk tot mij. Hij gaf de roman vijf sterren, mede omdat New Grub Street de tand des tijds zo goed doorstaan heeft. Die mening deel ik volledig met Bouman. Toegegeven, de setting is niet meer van deze tijd. In de tijd van bijstand en WW hoeven mensen niet meer te vrezen voor honger en ziekte en hoeven ze niet meer op zoek naar een partner die hen kan onderhouden. Veel van de stress van de hoofdpersonen uit New Grub Street zou in deze tijd niet meer aan de orde zijn. Andere zaken zijn nog echter steeds uitermate herkenbaar. De zelfingenomenheid waarmee de literaire kliek in de roman de wereld beschouwt en de eigen belangrijkheid in de wereld zwaar overschat kan zonder enig probleem worden doorvertaald naar het verschijnsel BNN-er. En ook de wijze waarop Jasper Milvain zijn toekomst plant, is helemaal van deze tijd. Sterker nog, het lijkt alsof Gissing het eerste prototype van de carrière plannende ambitieuze professional heeft opgetekend. Hul Jasper in een strak gesneden maatpak of de volle baard van de hipster en hij is van deze tijd. Egoïstische ouders, echtgenoten die vinden dat hun partner hun ontwikkeling in de weg staat, vrouwen die klein gehouden worden door hun familie, vrouwen die desondanks hun kansen grijpen, auteurs die pas na hun dood ontdekt worden, uitermate herkenbaar. Ik weet niet of ik de vijf sterren van Bouman deel, ik weet wel dat New Grub Street een van de betere romans is die ik de afgelopen tijd gelezen heb. Ik heb meegeleefd met sommige personages en me verbaasd over anderen, Gissing's vaardige pen bracht ze moeiteloos tot leven. Ik kan me voorstellen dat voor lezers die de context te letterlijk nemen New Grub Street te ouderwets is, kun je daar doorheen kijken en zien hoe ver Gissing eigenlijk zijn tijd vooruit was in de beschrijving van zijn personages, dan is het New Grub Street de moeite van het lezen absoluut waard.


zondag 1 november 2015

Ann Leckie || Ancillary Justice

Sci-fi was voor mij altijd iets dat zich beperkte tot de tv en soms de film: Doctor Who volg ik nog steeds, de eerste drie Star War-films blijven geweldig en Star Trek is en blijft favoriet. Om een heel duidelijke reden: in Star Trek is de ‘alien’ niet als vanzelfsprekend gewelddadig en belust op oorlog met alles en iedereen. Natuurlijk waren er in Star Trek ook wezens die het wat minder goed met het heelal voor hadden, toch kun je stellen dat in deze serie het geloof in het goede in welk wezen dan ook het uitgangspunt was. Misschien dat ik daarom Ann Leckie de moeite waard vond. Ancillary Justice biedt geen zwart-witte oplossing voor een zwart-wit probleem, in de wereld van Leckie ligt eea ietwat genuanceerder. Zo is de hoofdpersoon geen mens maar een soort supercomputer samengesteld uit onderdelen van denkende, levende wezen. Deze computer is tegelijkertijd een ruimteschip, Justice of Toren, en één van de vele menselijke robots, One Esk, die via een soort ‘cloud’ gelinkt zijn aan Justice of Toren. Bedenker van de ‘ancillaries’ zijn de Radch, een volk met een strikt hiërarchische maatschappij die uitgaat van hun superioriteit en aangestuurd door een heerser, Anaander Minaai, die erin geslaagd is zichzelf vele malen te klonen. Ook hij / zij deelt zo een brein met vele lichamen. Eén van die lichamen blijkt echter in opstand gekomen tegen de agressieve wijze waarop de Raadchai werelden veroveren en rassen gebruiken als levende robot. Justice of Toren heeft dit ontdekt en heeft deze ontdekking moeten bekopen met vernieling. One Esk is de enige overlevende en zoekt nu zijn / haar weg in het heelal. Ik zal niet verklappen met welk doel One Esk onder de schuilnaam Breq op pad gaat en of dit lukt, wat ik wel kan melden is dat in Ancillary Justice juist One Esk de robot verrassende menselijke trekjes  toont, terwijl Anaander Minaai alle menselijkheid kwijt geraakt lijkt te zijn in de duizenden jaren van zijn / haar bestaan (oh ja, de Raadchai wereld kent geen geslachten). Leckie legt bovendien het manco van de Radch-wereld bloot in de Radch die zij ten ten tonele voert: Seivarden, Skaaiat en Awn, zij onttrekken zich aan de dictatuur van de Radch-cultuur en tonen zich goede vrienden die bereid zijn hun leven of carrière op te offeren voor de goede zaak.

Soms was Ancillary Justice knap ingewikkeld. Zeker op momenten dat Justice of Toren, One Elk en Elk’s lotgenoten samen opereerden was het niet eenvoudig uit elkaar te houden wie nu wat deed. Datzelfde geldt voor de vele vormen van Anaander Minaai. Aan de andere kant was het ook zeer intrigerend om te bedenken hoe zoiets zou werken en met One Esk / Breq te bedenken welke Anaander Minaai nu degene was die gevolgd zou moeten worden.  Ancillary Justice is meer dan een Sci-fi roman, het is een roman die de pijnlijke vinger legt op goed en kwaad. Ik vermoed dat ik deel twee binnenkort wel ga aanschaffen, ik wil namelijk weten hoe het gaat afgelopen met One Esk, Seivarden en Skaaiat. 



woensdag 28 oktober 2015

Denis Johnson >> The Laughing Monsters

Iemand op internet had The Laughing Monsters aanbevolen. Ik kan niet meer terugvinden wie. Jammer, ik had graag aan deze persoon gevraagd waarom hij/zij vond dat ik deze roman moest lezen. Ik heb het gedaan en het was geen straf maar om nu te zeggen dat ik een toproman gelezen heb? Nou nee. Ik merkte dat ik redelijk iebel werd van het feit dat steeds geïnsinueerd werd dat onze hoofdpersoon in opdracht van CIA of iets dergelijks naar Sierra Leona was gestuurd maar dat nergens in de roman het hoe wat of waarom precies duidelijk werd. Hij moet blijkbaar ene Michael volgen maar waarom, dat is me nog steeds niet duidelijk. Wat volgt is een rare rondreis door Sierra Leona, Ghana en nog wat Afrikaanse landen en een hoofdpersoon die voortdurend van de hak op de tak springt. Het onrustige van de reis vertaalt zich dus ook naar een onrustige vertelstijl. Ik moet bekennen dat ik zo voor me zag dat deze roman succesvol zou worden omgetoverd tot een serie of film maar als boek vond ik de stijlfiguur minder geslaagd. Ik had sterk de indruk dat Johnson vooral trucjes toe paste in de hoop zijn verhaal daarmee interessanter te maken. Die trucjes waren echter te doorzichtig en werkten daardoor niet. Geen succes wat mij betreft.


woensdag 21 oktober 2015

Anne Enright || The Green Road

Veel gebeurt niet in The Green Road, de roman draait vooral om relaties en om de consequenties die opvoeding, of liever gezegd een moeder, kan hebben op latere keuzes in het leven. In dit geval op keuzes in het leven van Constance, Emmett, Dan en Hanna. Laat ik voorop stellen dat ik de roman vooral goed vind op die momenten dat Enright de familierelaties induikt en dat doet door de kleine omgangsdingen te benadrukken. Zij excelleert niet in de grote gebaren maar in de kleine gestes, de kleine gewoontes. Daar waar zij het nodig vindt Dan en Emmett in hun leven ver buiten Ierland te beschrijven, verliest zij aan scherpte en verwordt wat zij schrijft tot algemeenheden. Juist in de familierelaties slaagt Enright er onovertroffen in om haar lezer te overtuigen. In die hoofdstukken waarin zij de relatie tussen moeder Rosaleen en haar vier kind(eren) beschrijft of de relaties die haar kinderen in hun eigen leven krijgen, vergroot zij het kleine en benadrukt daarmee juist dat een moeilijke relatie tussen ouder en kind over het algemeen niet zit in het grote (mishandeling ed) maar in de kleine dagelijkse dingetjes. Enright slaagt erin de lezer zich op meerdere fronten ongemakkelijk te laten voelen: in de relatie tussen de kinderen en hun moeder, in het feit dat jij jezelf erop betrapt dat je denkt 'best wel een leuk mens die moeder, waar zeuren die kinderen over?!' en door te laten zien dat het voor de kinderen ook wel eenvoudig is om alle schuld op hun moeder af te wentelen: dus is de oudste het tegenovergestelde van haar eigen moeder, begraaft de oudste zich in ontwikkelingswerk, heeft nummer drie moeite met relaties en is de jongste een gemankeerde alcoholistische actrice. De vraag 'maar wat draag ik zelf bij?' wordt niet gesteld. Ongemakkelijk door de herkenbaarheid, Zoals gezegd, Enright vindt het nodig twee van de vier kinderen de grote thema's van het leven te laten ervaren, AIDS in de jaren 80 in New York en de problematiek van ontwikkelingslanden. Dat zijn niet de sterkste hoofdstukken van het boek. Die spelen zich af in Ierland, in en rond het ouderlijk huis. The Green Road is daardoor wat wisselend van kwaliteit: Enright excelleert op momenten en laat het op andere momenten afweten. Jammer.


maandag 12 oktober 2015

Man Booker Prize 2015: Mijn favoriet

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: mijn favoriet gaat niet winnen. Deze roman is namelijk door de jury niet op de longlist geplaatst. Na het lezen van de complete shortlist weet ik zeker dat Lila van Marilynne Robinson met kop en schouders boven haar shortlist-genoten uitsteekt. Lila is een prachtig geschreven roman waarin Robinson verhaalt hoe zwaar een jeugd vol geweld en onrust kan zijn. Juist door ook aandacht te besteden aan mooie dingen in het leven van Lila en haar toekomst als moeder / echtgenote, benadrukt Robinson subtiel hoe moeilijk het leven van haar hoofdpersoon is geweest. Helaas heeft de jury een aantal romans uitverkoren waarin die subtiliteit en balans volledig ontbreken. Het lijkt wel of de jury erin wil rammen, dat geweld en agressiviteit onderdeel van het leven zijn. Naast de overdosis aan geweld is mijn probleem met drie van de zes romans, dat de auteurs doorslaan in hun boodschap en niet de literaire middelen inzetten die een begenadigd auteur kan inzetten om boodschap en literaire kwaliteit te verweven. Seven Killings heeft de subtiliteit van een game met één en al geweld, de roman beukt alleen maar op de lezers in. In A Little Life leidt een opeenstapeling van misbruik en mishandeling tot een zwaar gevoel van hopeloosheid. Ik heb de roman meerdere malen weg moeten leggen, omdat het me teveel werd. In The Fishermen blijkt de situatie voor vier broers totaal hopeloos en ongeloofwaardig. Het kan zijn dat ik te weinig weet van de Nigeriaanse cultuur maar de auteur slaagt er niet in om dat gat te overbruggen. Ook The Year of the Runaways is een opeenstapeling van geweld, haat en misbruik waarvan je compleet moedeloos wordt.  Alleen A Spool of Blue Thread en Satin Island kun je lezen zonder bij jezelf te denken 'dit kan toch niet zo blijven doorgaan!'. Toch is mijn favoriet onder de shortlist-romans The Year of the Runaways. A Spool en Satin Island zijn aardig en vermakelijk maar niet van het kaliber waar de Booker voor staat. The Year of the Runaways bleef voor mij, ondanks alle gewelddadigheid en wreedheid overeind door de introductie van een menslievende en barmhartige hoofdpersoon, Narindar, de papieren echtgenote van Randeep. Zij offert haar eigen leven op om een jongeman een kans op een beter leven te bieden en maakt zo, dat in The Year de hoop overeind blijft. Blijft het nog steeds een heftige roman maar in ieder geval eentje waarin Sunjeev Sahota zijn boodschap weet over te brengen door geweld af te wisselen met barmhartigheid.

Ik realiseer mij dat ik niet volmondig voor The Year kies, maar meer kan ik er dit jaar niet van maken. Na vier boeken vol geweld was ik het zat, ik hoop dat de jury volgend jaar uit haar depressie is en gewoon weer voor mooie boeken kiest.



zondag 11 oktober 2015

Tom McCarthy || Satin Island

Ik heb McCarthy's vorige Man Booker short list roman 'C' nooit uitgelezen: saai en oninteressant, na zo'n 50 pagina's heb ik het opgegeven. Ik had dus bepaald geen hoge verwachtingen van Satin Island. Ik vermoed dat Satin Island geen publiekstrekker gaat worden, daarvoor is de roman te filosofisch, te intellectueel. Ik moet zeggen dat ik het wel amusant vond om een roman te lezen die in eerste instantie veel weg had van een managementboek, maar dan goed geschreven. De hoofdpersoon heeft een vage functie binnen een vaag mondiaal bedrijf - zeer dure consultancy schat ik zo in - en veel van de prietpraat is zeer herkenbaar: het niet nader uitgelegde project dat de wereld gaat veranderen, de goeroe-achtige bestuurder, de opdracht om hét document te schrijven, het is allemaal vermakelijk aanwezig. Ergens halverwege de roman verschuift het accent subtiel: onze hoofdpersoon begint te twijfelen aan het bedrijf, het project en aan zijn eigen opdracht. En ook daar speelt McCarthy met de moderne werkgever: altijd op zoek naar iets betere, naar zingeving, naar een manier om te kunnen excelleren. Tussendoor kat McCarthy ook nog extremen in de moderne wereld af. Met name experimentele behandeling van kanker moet het ontgelden. De scène waarin de hoofdpersoon een verband legt tussen kanker en oorlogsgebieden is schrijnend en prachtig geschreven.  Satin Island is niet zo maar een parodie op de corporatie wereld, Satin Island is ook een zoektocht naar de betekenis van ons leven. Aan het einde van de roman heeft de hoofdpersoon die betekenis niet gevonden en ik vrees dat dit nooit zal gebeuren, met als dit voor de meesten van ons het geval is. Mooi, maar ik vrees niet voor het grote publiek.


dinsdag 6 oktober 2015

Marlon James || A Brief History of Seven Killings

Wat zal ik zeggen? Ga ik iemand aanraden deze roman te lezen? Nou nee, of je moet in staat zijn een enorme hoeveelheid geweld gecombineerd met de hersenspinsels van criminelen, drugsverslaafden en CIA-agenten te verstouwen. Ik merkte in ieder geval dat ik totaal murw gebeukt was door James. Is het een knappe prestatie van James? Vast. Het is niet niets dat iemand een kleine 700 pagina's vol schrijft met alleen maar 'stream of consciousness'. En zich dan ook nog weet te verplaatsen in de hoofden van mensen van wie je mag verwachten dat de schrijver hun persoonlijke ervaringen niet deelt. Het gros van de mensen die in Seven Killings aan het woord komen zijn namelijk bendeleiders, drugsbarons en hun hulpjes. Afgewisseld met een enkele CIA-agent, ook niet altijd even zuiver in de leer, een journalist en wel helemaal één vrouw. Het probleem dat ik heb met Seven Killings is dat James mij meedogenloos bombardeert met een orgie aan geweld, het geraaskal van moordenaars die stijf staan van de crack, ongelooflijke vrouwonvriendelijkheid, intriges op lokaal en mondiaal niveau en een overdaad aan feitjes die opkomen in de hoofden van al die vertellende mensen. James doet het vast met een bedoeling, wellicht dat de vorm van zijn roman correspondeert met de hoeveelheid geweld die in zijn geboorteland Jamaica blijkbaar aan de orde van de dag was en die de Jamaicanen dagelijks moesten ondergaan. En dan nog, ook die Jamaicanen hadden vast af en toe een momentje van rust. Een moment waarop ze wel konden genieten van het leven, een moment waarop geweld even niet hun leven beheerste. Dat moment gunt James zijn lezers niet. Seven Killings is een bombardement en dan zo eentje waarbij nog wat extra bommen gegooid worden en nog wat extra om zeker te zijn dat het beoogde effect gehaald wordt. 'Overkill' heet zoiets. Ik zou James graag willen vragen waarom hij niet meer afwisseling in zijn personages heeft aangebracht. Ik vraag me af of er nu werkelijk niet 1-2 personages aan het woord hadden kunnen komen die een ander perspectief naar voren hadden gebracht en die niet zo ongelooflijk geobsedeerd waren door geweld, moord, sex en drugs. Datzelfde geldt voor zijn keuze om met stream of consciousness te werken. Een roman die ook ruimte had geboden aan omgeving en beschrijving had er waarschijnlijk minder in gehakt. Ik vrees dat James deze keuze zeer bewust gemaakt heeft. Helaas voor hem betekent dit in ieder geval een lezer / blogger die niet gecharmeerd is van zijn boek en afgaande op de reacties op social media ben ik niet de enige. Ik ben in ieder geval blij, dat degenen die door dit boek geinspireerd zouden kunnen raken er waarschijnlijk nooit aan beginnen.




dinsdag 22 september 2015

Sunjeev Sahota >> The Year of the Runaways

Ondanks alle geweld en onderdrukking is The Year of the Runaways een boek over hoop: op een nieuwe, betere toekomst voor jezelf en je familie in een ver land. The Year is ook een boek over alle ontberingen die zogenaamde gelukszoekers ondergaan voordat ze hun eigen land verlaten, tijdens de reis en vooral nadat ze eenmaal in het beloofde land zijn aangekomen - Groot Brittannië in dit geval; of het nu gaat om de verkoop van je nier, het aangaan van een wurglening of het tijdelijk trouwen met een onbekende vrouw. Deze roman zou eigenlijk verplichte literatuur moeten zijn voor iedereen die oordeelt dat economische vluchtelingen maar thuis moeten blijven, in India in dit geval. Voor twee van de drie hoofdpersonen geldt dat in ieder geval niet. De een, Tochi, wordt tijdens relletjes levend verbrand omdat hij toevallig uit de verkeerde, lage kaste komt; de ander, Avtar, wordt ontslagen omdat de zoon van de baas nu eenmaal niet ontslagen kan worden. En tja, wat doe je dan als er echt nergens werk te bekennen is. Voor nummer 3, Randeep, ligt het toch wat anders: hij komt uit een gegoed milieu en verknalt zijn eigen toekomst wanneer hij het meisje waarop hij verliefd is aanrandt. 'Nee' was toch echt 'nee'. De roman volgt de jonge mannen op weg naar en in Engeland. Romantische beelden over India worden meteen de kop ingedrukt: corruptie, discriminatie en geweld zijn aan de orde van de dag. Niet dat het in GB veel beter is: de mannen moeten bedelen om werk, worden zwaar onderbetaald en uitgebuit en kunnen elk moment vervangen worden. Twee of zelfs drie baantjes zijn aan de orde van de dag. De tijdelijke echtgenote van Randeep, Narinder, is weliswaar in Engeland geboren maar heeft als vrouw in een conservatief Sikh gezin geen enkele kans op een eigen leven. Haar keuze om Randeep te helpen heeft uiteindelijk zware consequenties voor haar verdere leven. The Year is zeker geen makkelijke roman, de inhoud is confronterend en, zeker wanneer je zoals ik 's morgens in de trein leest, bepaald geen comfortabele ochtendlectuur. De vriendschap die zich met horten en stoten ontwikkelt tussen Avtar en Randeep is een positieve noot, de opoffering van Narinder en de vraagtekens die zij steeds meer zet bij de zogenaamd menslievende tempel die werkloze mannen niet toestaat in het tempelcomplex onderdak te zoeken, maken dat het geloof van de lezer in de mensheid niet meteen onderuit gaat.  Ik was bovendien erg blij dat de roman afsluit met een vooruitblik naar 10 jaar later. Of het grote succes de mannen dan eindelijk is komen aanwaaien verklap ik niet, wel dat ze niet meer noodgedwongen wonen in vieze volle huizen of uitgebuit worden. The Year is dus geen comfortabele roman, Sahota is gelukkig wel een begenadigd schrijver die zowel India als Groot Brittannië prachtig beschrijft en zijn vier hoofdpersonen geweldig neerzet. Je moet voor the Year af en toe alleen een sterke maag hebben.


woensdag 16 september 2015

Chigozie Obiama || The Fishermen

Shortlist Booker Prize 2015

Let op! Ik kan alleen maar iets over deze roman vertellen door de inhoud weg te geven!

Ik heb wisselende gevoelens over The Fishermen. Dat heeft vooral te maken met het feit dat ik persoonlijk aanhikte tegen de tragische gebeurtenissen en dan met name hun oorzaak. Ik vond de schrijfstijl van Obiama prachtig, Hij formuleert mooi en kiest zijn woorden zorgvuldig. Ook de opbouw van de roman is knap en doeltreffend. Zo heeft elk hoofdstuk de titel van het dier waarmee één van de hoofdpersonen wordt vergeleken. De roman speelt in de jaren negentig in Nigeria en ook de contrasten in dat land in die tijd zijn treffend verwoord: de economische ontwikkelingen en het voetbalteam dat Olympisch kampioen wordt maar ook de gewelddadigheden van opeenvolgende om de macht strijdende fracties en het oervaste geloof in voorspellingen. Dat laatste blijkt van enorme invloed op het leven van vier jonge broers. Wanneer een zwerver voorspelt dat de oudste broer gedood zal worden door een visser, gelooft hij de waanzinnige man meteen. De vier broers zijn door hun vader benoemd tot vissers, niet van vis maar van successen, en de arme jongen is ervan overtuigd dat één van zijn broers hem zal vermoorden. Vanaf dat moment mijdt hij zijn broers, die natuurlijk niet begrijpen wat er aan de hand is. Vader is grotendeels afwezig in verband met zijn werk, moeder heeft geen invloed op de knul, de situatie loopt daardoor langzaam maar zeker uit de hand en eindigt in een ruzie tussen de twee oudste broers. Het resultaat is dramatisch: de oudste wordt neergestoken, de jongere pleegt zelfmoord. Alsof het nog niet erg genoeg is dat twee pubers sterven omdat ze geloven in de voorspelling van een gek, besluiten daarna de twee jongere broers wraak te plegen. De jongste, ik-persoon Ben, aarzelt en moet worden overgehaald, maar uiteindelijk doden de twee de arme zwerver. Helaas voor hen worden zij gezien door soldaten. Zoon één besluit op de vlucht te slaan, Ben besluit te blijven om zijn ouders niet nog meer verdriet te doen. Zes jaar later eindigt het boek met zijn vrijlating uit de gevangenis en het vermoeden dat zijn broer hem bij het ouderlijk huis opwacht, Mijn probleem met de roman is, dat ik het allemaal wat veel vind. Ja, ik wil best geloven dat bijgeloof een verwoestend effect kan hebben op een mensenleven maar gut, vier broers? Obiama had mij waarschijnlijk overtuigd indien hij zich iets ingehouden had. Het resultaat is, dat ik The Fishermen een goede roman vindt maar zeker niet overweldigend. Vergeleken met eerdere Booker-genomineerden vind ik deze persoonlijk te magertjes. Zeker de moeite van het lezen waard maar niet goed genoeg in vergelijking met voorgangers.


dinsdag 8 september 2015

Anna Smaill || The Chimes

The Chimes is een toekomstroman met een vrij bekend thema: na een ingrijpende gebeurtenis heeft een kleine groep de macht gegrepen en onderdrukt het gewone volk. Eén of meerdere dappere helden besluiten hun leven te wagen om de machthebbers van hun troon te stoten, daarbij uit onverwachte hoek geholpen. In The Chimes is de ingrijpende gebeurtenis een aanval met een wapen, ‘het carillon’, de kleine groep een elite van priesters die het volk onderdrukt door hen te bewerken met een lichtere versie van het carillon. Ziekte en geheugenverlies zijn het gevolg, alleen keurig werkende mensen blijven van dit lot gespaard. Twee jongelingen, Simon en Lucien, blijken in staat het carillon te vernietigen. In The Chimes wordt niet gecommuniceerd via geschreven taal maar via muziek. Boeken en uitingen van het schrift zijn door de priesters vernietigd; hun doel: orde bewaren en chaos voorkomen. En natuurlijk slaan ze in dat doel een beetje door.

Ik merkte tijdens het lezen dat ik het thema te uitgekauwd vond . Smaill is niet de eerste die ons verblijd met een boek over de wereld en haar bevolking na een ramp. Ik moet zeggen dat ik het boek ook steeds minder interessant vond naarmate de queeste van Simon en Lucien een grotere rol ging spelen. Daarvoor vond ik vooral de Dickensiaanse wijze waarop Smaill London beschrijft goed. Ik voelde en rook zo ongeveer de modder waarin beide jongens een groot deel van hun dag doorbrengen. Hun speurtochten naar metaal die leiden door oude metrobuizen en het riool zijn bijna tastbaar. Ook de angst van Simon om zijn geheugen te verliezen, wordt door Smaill prachtig beschreven, hij doet wanhopig zijn best om met kleine voorwerpen de herinneringen aan zijn moeder en aan gebeurtenissen te bewaren. Zijn schrikbeeld: de zombie-achtige mensen die hun geheugen volledig kwijt zijn en door de stad dwalen.

The Chimes boeide op de momenten dat Smaill vertelde: de stad komt tot leven, de angst van Simon is invoelbaar. De uitwerking van haar thema vind ik minder. Het is al te vaak gebruikt in boek en film. De toevoeging van muziek had speciaal kunnen zijn ware het niet dat ik moeite had om mij voor te stellen hoe eea zou kunnen werken. En ik kan me zomaar voorstellen dat ik niet de enige ben die de beschrijvingen van Smaill niet helemaal kan volgen. Ik vrees dat ik The Chimes vooral onbevredigend vind.


maandag 31 augustus 2015

Sarah Hall || The Wolf Border

Drie verhaallijnen komen samen in The Wolf Border: de re-introductie van wolven in Cumbria, de onverwachte zwangerschap van de hoofdpersoon en de drugsproblemen van haar jongere broer. Rachel, een veertiger die gekozen heeft voor een leven als projectmanager die overal ter wereld wolven bestudeert en re-introduceert, raakt zwanger van één haar collega’s. Zelf het kind van een nogal losbandige moeder die het niet zo nauw nam met de opvoeding van haar kinderen, is haar onverwachte zwangerschap nu niet meteen de boodschap waarop ze al zolang wacht. Dus vlucht ze, naar een ander land en een nieuwe baan waar ze zonder bemoeienis van de vader kan besluiten of ze het kind houdt. Haar vlucht brengt haar terug naar geboortegrond, naar Cumbria. Daar heeft een steenrijke lord met een uitgestrekt landgoed het plan opgevat om wolven te re-introduceren. Rachel is de perfecte projectleider. In Cumbria besluit Rachel haar kind te houden en rolt ze langzaam maar zeker het familieleven in, het gaat zelfs zo ver dat ze zich ontfermt over haar broer die aan drugs verslaafd blijkt te zijn en haar hulp hard nodig heeft om af te kicken. De drie verhaallijnen wisselen elkaar af en lopen soms in elkaar over. Geen van allen gaan ze echt diep. Ik was bijvoorbeeld wel nieuwsgierig naar de echte reden waarom de wolven gere-introduceerd worden of naar de echte reden dat Rachel zo hard van de vader van haar kind wegrent. Hall maakt duidelijk dat Rachel en haar broer niet echt de meest eenvoudige moeder hadden en daarmee ook niet de meest eenvoudige jeugd, haar informatie blijft echter steeds aan de oppervlakte hangen. Dus weet ik na het lezen van The Wolf Border meer over wolven dan voorheen, maar vraag ik me nog steeds af wat de hoofdpersonen in de roman bezielde. The Wolf Border is zeker geen slecht boek, het leest aangenaam weg. Ik kan me voorstellen dat meer verdieping had geleid tot een uitstekende roman. Nu is die aangenaam, niet meer niet minder.


donderdag 27 augustus 2015

Hanya Yanagihara || A Little Life

Ik moet ver in mijn geheugen teruggaan om een boek te vinden dat zo droevig is, zo troosteloos. Zelfs alle positieve passages in A Little Life draaien allemaal om hetzelfde: hoe ervoor te zorgen dat hoofdpersoon Jude gelukkig blijft en / of geen afscheid neemt van het leven. Zijn vrienden, zijn adoptieouders: zij willen er allemaal voor zorgen dat Jude gelukkig wordt, en dat blijkt helaas een onmogelijke opgave. Jude is zo vervormd door een jeugd vol mishandeling, misbruik en wreedheid dat gelukkig worden voor hem onmogelijk is. Hij is ervan overtuigd dat hij alle ellende verdiend heeft en heeft een totaal vertekend beeld van zichzelf; een normale relatie opbouwen met iemand blijkt onmogelijk. Op het moment dat hij erin toestemt met grote liefde Willem naar bed te gaan neemt zijn zelfmutilatie toe. Eén van zijn misbruikers heeft hem ooit geleerd zijn pijn te verdringen door zichzelf te snijden, Jude snijdt nog steeds regelmatig in zijn armen, tot op het obsessieve af in tijden van stress. Bij de moordpoging door een andere misbruiker is zijn rug zwaar beschadigd, met als resultaat dat Jude steeds meer moeite krijgt met lopen en steeds ernstigere open wonden krijgt op zijn benen, uiteindelijk leidend tot amputatie. De persoon Jude blijkt zo bijzonder dat een groep mensen er alles aan doet om zijn leven zo aangenaam mogelijk te maken. De jaren met Willem zijn enigszins gelukkig, na zijn dood is het een kwestie van tijd voordat Jude zichzelf van het leven berooft. Een ietwat slechtere schrijver had dit tranendal hopeloos laten ontsporen. Yanagihara heeft A Little Life zo vakkundig opgebouwd dat het nog enigszins goed gedoseerd wordt. Door bijvoorbeeld steeds van standpunt en ik-persoon te veranderen. Of omdat het leven van Jude stukje bij stukje tot ons komt. Het duurt tot ver in de roman, voordat de omvang van zijn misbruik duidelijk wordt. Op dat moment vraagt de lezer zich niet zozeer af of Jude ooit gelukkig wordt, als wel wanneer hij er een einde aan maakt. A Little Life is niet alleen droevig en troosteloos, sommige passages zijn meer dan gruwelijk. Ik heb de roman meerdere malen opzij belegd, omdat ik scènes niet wilde bevatten. Ik vroeg me steeds vaker af of Yanagihara de mate van ellende niet beter had kunnen doseren. Ik vermoed dat zij de boodschap over wilde brengen dat misbruik en mishandeling leiden tot getroebleerde mensen. Die boodschap was ook overgekomen met een fractie van wat Jude is overkomen; het is gewoon teveel. Daar komt nog bij dat Jude een beetje teveel weg heeft van een heilige: hij verstopt zijn lijden vakkundig, wordt zeer gewaardeerd en bemind door zijn vrienden en naasten en is ondanks alle ellende een beminnelijk persoon gebleven, misschien omdat hij zijn frustratie vooral op zichzelf uit kuurt? Dat Jude zo'n aardig persoon is, is een gegeven. De lezer heeft dit maar te accepteren. Ik vond dit een zwak element in de roman: de verheerlijking van Jude door zijn vrienden is te groot, buiten proportie. A Little Life blijft daardoor een roman die weliswaar knap geschreven is en op meerdere momenten ontroert maar die lijdt aan overdaad: teveel ellende voor één persoon, teveel bewondering voor één persoon. A Little Life is zeker geen slechte roman, maar wees gewaarschuwd, vrolijker word je er bepaald niet van. Het zal me niet verbazen indien de roman doorgaat naar de Booker Short List, maar dan vooral om het tranendalelement.



zondag 9 augustus 2015

Philipp Meyer >> American Rust

Wees gewaarschuwd, American Rust is bepaald geen opwekkend boek. Twee jonge knullen die er alles aan lijken te doen om van hun leven een puinhoop te maken, ouders die daar al aardig in geslaagd zijn, een zus die een semi-verstandshuwelijk gesloten heeft om de zorg voor haar vader te kunnen betalen, een moeder die bleef hangen aan de nietsnut en de goede vent weigerde, de goede vent die te ver gaat om toch in haar gunst te komen en als klap op de vuurpijl een regio waar eigenaren hun bedrijven hebben uitgemolken, nooit hebben geïnvesteerd in vernieuwing en nu allemaal omvallen. Daar staat wel wat tegenover: vriendschap en eer. Isaac en Poe zijn vrienden, de een een potentieel briljant wiskundige, de ander een getalenteerd baseball-speler. Beide grijpen ze de kans om naar de universiteit te gaan niet met beide handen aan, maar blijven hangen in hun economisch zieltogende regio die steeds meer last krijgt van drugs en misdaad. Waarom? Angst, ouders, er niet klaar voor zijn ... Meyer legt het 350 pagina's lang aan ons uit. Schrijnend is de opmerking van Poe die halverwege de roman opmerkt, dat het toch niet zou mogen dat mensen om succesvol te kunnen zijn, hun geboortegrond moeten verlaten.  Meyer tekent de zoektocht van Isaac en Poe en neemt ons mee in hun ontberingen en hun zieleroerselen. Omdat beide heren van het type rechttoe rechtaan zijn, maakt Meyer gebruik van korte zinnen, weinig tierelantijnen en opsmuk. De schrijfstijl ondersteunt op die manier de zoektocht van Poe en Isaac op een prachtige manier.
Zoals gezegd, vrolijk word je niet van American Rust. Pas tegen het einde gloort er hoop voor Isaac en Poe. Ze hebben dan beide al het nodige doorstaan en het is ook duidelijk geworden dat hun American Dream een wankele basis heeft. In hun regio, hoe mooi dan ook, tiert werkeloosheid. Jongens als Poe, niet al te slim, zijn volledig afhankelijk van hun kans op een sportbeurs; jongens als Isaac, te slim en tegen het autistische aan, vallen in een omgeving waar werken in de harde metaal de maatstaf is al snel buiten de sociale boot. Steun vanuit het ouderlijk huis is dan noodzakelijk. Indien die - zoals bij Isaac en Poe - onvoldoende aanwezig is, kan het ongelooflijk mis gaan. American Rust schrijnt, het doet pijn om te lezen hoe twee jonge mannen en een regio ten onder dreigen te gaan. Vriendschap, liefde en eer blijven uiteindelijk overeind, er is wellicht toch een toekomst voor Isaac en Poe. De vraag blijft of ze het uiteindelijk gaan maken. Het is niet alleen hun omgeving die maakt dat ze dreigden te mislukken, voor een deel lag het ook aan Isaac en Poe zelf. Zij krijgen nu een nieuwe kans, wij zullen nooit weten of ze die wel met beide handen aangrijpen. Aangrijpend, schrijnend maar wel erg mooi.



vrijdag 31 juli 2015

Aislinn Hunter || The World Before Us

Twee dagen nadat ik The World Before Us dicht geslagen heb, weet ik nog steeds niet precies wat ik met deze roman aan moet. Ik vermoed, dat deze gaat over de invloed die een gebeurtenis op het leven van iemand kan hebben, ik twijfel over de wijze waarop dit is uitgewerkt. Hunter's keuze om twee verhaallijnen te verweven, pakt gewoon niet goed genoeg uit.

In The World Before Us lijdt hoofdpersoon Jane onder de gevolgen van een traumatische gebeurtenis. Tijdens een wandeling met de 5-jarige Lily en haar vader William, verdwijnt het kind spoorloos in het bos. Er wordt nooit een spoor van haar teruggevonden. Jane verwijt zichzelf dat ze het meisje even uit het oog gelaten heeft en dat zij - ze was ook wel helemaal 15 jaar - de vader wel heel leuk vond. Op het moment dat de roman begint werkt Jane in een museum dat op het punt van sluiten staat, zij is qua carrière in de voetstappen van William gestapt - hoewel iets minder succesvol. Die avond ontvangt William een prijs en geeft daarom een lezing over zijn nieuwste boek in het museum. In dat boek gaat hij onder andere in op de geschiedenis van het landgoed waar zijn dochter verdween. Wanneer hij Jane niet eens herkent, neemt deze de benen en vertrekt naar het dorp waar het landgoed ligt. Zij wil gaan uitzoeken wie N was, de vrouw die haar in haar eigen afstudeeronderzoek intrigeerde: een patiënte in de psychiatrische inrichting die grenst aan het landgoed. Het spreekt voor zich dat ze tijdens dat onderzoek ook met haarzelf geconfronteerd wordt. Zover lijkt alles rechtlijnig ware het niet, dat Jane omsingeld wordt door de geesten van overledenen. Zij spelen op een of andere manier een rol spelen in het verhaal over het landgoed, de inrichting en het verdwenen meisje. En daar haakte ik al vrij snel af. Het was mij gewoon niet duidelijk welke rol die geesten speelden. Ze helpen Jane niet om zich te verzoenen met haar eigen verleden, ze leiden haar niet in de richting van N, ze zwerven alleen maar een beetje in haar buurt rond op zoek naar wie ze zijn. Dat zou de clou kunnen zijn: uiteindelijk, hoeveel waarde wij ook hechten aan zaken, verworden wij tot naamloze energie. Romantechnisch gezien kwam het hele gedoe met de geesten mij te gekunsteld over en voegde het wat mij betreft weinig toe. Toegegeven, de geesten geven af en toe extra info over Jane, dat had Hunter echter ook op een minder vergezochte wijze kunnen oplossen. De geesten vertroebelden de boel alleen maar. Geen aanrader zou ik zo zeggen.



vrijdag 24 juli 2015

Helen MacDonald || H is for Hawk

In eerste instantie was ik niet van plan H is for Hawk te lezen; een verslag over het trainen van een valk? Ik dacht het toch niet, ondanks alle lovende reacties. De reactie van medeblogger maakte dat ik toch overstag ging. Zij schreef namelijk dat H wel literatuur leek. En daar had ze helemaal gelijk in. Waar autobiografieën naar mijn bescheiden mening vooral bestaan uit opsommingen van feitjes en data, blijft H daar ver van. Daar is de periode die MacDonald in H beschrijft waarschijnlijk te kort en te specifiek voor. Helen MacDonald start met de training van havik Mabel vlak na de plotselinge dood van haar vader. Ze laat er geen misverstand over bestaan: Mabel helpt haar het verlies van haar vader te verwerken. Ze grijpt bovendien terug op een boek, dat haar op het gebied van havikkentraining niet echt verder zal helpen maar dat haar wel inzicht biedt in haar eigen rouwproces: Goshawk van TH White. Laat dat nu ook de auteur zijn van The Once and Future King, het boek dat mij ooit er toe bracht Engelse Taal- en Letterkunde te gaan studeren en mijn eindscriptie te schrijven over moderne versies van het Arthur-verhaal. H is for Hawk wordt hierdoor een mooie combinatie van MacDonalds persoonlijke verhaal, de training van haar havik met alle hoog- en dieptepunten, Engeland waar niemand vreemd opkijkt wanneer je met een havik door je wijk loopt en een analyse van TH White. Ik ben blij dat ik zijn roman ooit onbevangen gelezen heb, nooit geweten dat daar zo'n getroebleerd persoon achter zat.
MacDonald kruipt door een diep dal; de training van Mabel helpt haar om er weer uit te kruipen. Het boek wordt gelukkig nergens leodramatisch, daarvoor is Mabel teveel een havik. Op de momenten dat haar training een zoetsappig succesverhaal dreigt te worden, doet of Mabel iets wat niet mag of laat MacDonald als trainer een behoorlijke steek vallen. Mooie beschrijvingen van MacDonald die dwars door het struikgewas achter haar havik en de prooi aan moet, zijn dan het gevolg. Leuk detail: havikken staan blijkbaar in de valkenierswereld bekend om hun nukkige gedrag. MacDonald merkt echter al snel dat daar bij Mabel geen sprake van is, sterker zelfs, Mabel speelt met haar. Een terloopse opmerking, ' jullie zijn allebei vrouw', maakt haar duidelijk dat daar een kern van waarheid in zit: een (vrouwelijke) havik gedijt bij een vrouwelijke valkenier. Mannen blijken voor deze vogels te rechtlijnig.

Een aanrader indien je eens een keer iets anders wilt lezen dan een standaard literaire roman. 


vrijdag 17 juli 2015

Penelope Fitzgerald || The Bookshop & Offshore

Penelope Fitzgerald kreeg pas op latere leeftijd bekendheid met haar romans, of moet ik zeggen novelles? Zowel The Bookshop als Offshore tellen zo'n 100 pagina's, niet meer.   Hans Bouman, recensent bij de Volkskrant, wees mij (en veel lezers met mij) op Fitzgerald ter gelegenheid van de publicatie van een Nederlandse vertaling van The Bookshop. Ik had nog nooit van Fitzgerald gehoord, ik heb het maar geschoven op het feit dat zij in 1978 de Booker won met Offshore (het jaar waarin ik Engels ging studeren) en toen al vrij oud was. Slecht excuus, al zeg ik het zelf. Omdat de romans zo kort zijn, heb ik er vorige week maar meteen twee gelezen. Ik ben blij toe, Fitzgerald heeft haar Booker indertijd terecht verdiend. Zij schetst in luttele pagina's een treffend beeld van een kleine gemeenschap, in het ene geval een dorp waar een boekwinkel gevestigd wordt, in het andere een kleine groep woonbootbewoners op de Theems in Londen. In beide novelles gebeurt weinig: ze gaan vooral over het leven in zo'n kleine gemeenschap. Desondanks legt Fitzgerald wel de vinger op wat pijnlijke plekken: de dame op stand die de nieuwe boekwinkeleigenaresse laat weten dat ze maar een ander pand moet zoeken, want zij heeft haar oog laten vallen op dit pand (dat jaren onopgemerkt leeg heeft gestaan) en die subtiel wraak neemt wanneer er niet naar haar wordt geluisterd. De klassenmaatschappij subtiel maar raak geschetst. Dat geldt ook voor de wereld van de booteigenaren: zij hebben allemaal bewust gekozen voor deze plek aan een zelfkant van Londen maar worden door naasten en lot terug de 'beschaving' ingedreven, ze mogen niet afwijken. De novelles spelen beide in de jaren 60, de eerste veranderingen in de maatschappij worden zichtbaar. Voor de personages in The Bookshop en Offshore komen ze echter net te laat. Fitzgerald schetst geen vrolijke wereld, beide novelles eindigen triest. Ze heeft echter wel prachtige beschrijvingen van een veranderende maatschappij aan ons nagelaten.








zondag 12 juli 2015

Kate Atkinson || A God in Ruins

Aan het einde van deze blog verklap ik essentiële informatie over de inhoud. Wees gewaarschuwd!

Kate Atkinson heeft zich genesteld in het rijtje hedendaagse Britse topauteurs. Haar Case Histories ontstijgen het niveau van de gemiddelde detective, haar literaire werk verrast keer op keer. Zo ook A God in Ruins. In haar nawoord las ik, dat voor haar deze roman vooral gaat over de impact die WO II had op jonge Britse piloten. Laten dat nu net de hoofdstukken zijn die ik met het minste plezier gelezen heb. Waar ik in de oorlogshoofdstukken vooral door verrast werd, was de jonge leeftijd van de piloten die nacht na nacht hun bommen afwierpen op Duitsland: rond de 20. Waarschijnlijk was mijn beeld wat vertekend door oorlogsfilms waarin deze heroïeke mannen altijd gespeeld werden door topacteurs, op leeftijd. Teddy, het voornaamste personage uit A God in Ruins, is pas begin twintig wanneer hij piloot wordt van een bommenwerper, zijn bemanning zelfs nog jonger. Atkinson beschrijft vooral de vluchten die mogelijkerwijs niet goed hadden kunnen aflopen (motorpech, een zwaar beschadigd beschoten vliegtuig); Teddy slaagt er steeds in het toestel weer op de grond te krijgen. Mijn bezwaar tegen de hoofdstukken zit in de net te patriottische toon die Atkinson aanslaat. Ze heeft duidelijk bewondering voor deze mannen en dat klinkt door. Het lijkt alsof ze daardoor iets minder kritisch is geweest over haar eigen schrijfstijl in deze hoofdstukken: teveel opsomming, teveel voor God, vaderland en bemanning. Voor de lezers die Life after Life gelezen hebben, bevatten deze hoofdstukken echter nog een extra laag. In de voorganger laat Atkinson Teddy's zus Ursula keer op keer sterven en weer opnieuw geboren worden om zo de levens van haar naasten te beïnvloeden, zo ook de laatste crash van Teddy waarin hij in de Noordzee om het leven komt. In A God in Ruins leeft Teddy door, sterker nog, hij wordt hoog bejaard en daardoor kunnen wij kennis maken met zijn familie: echtgenote Nancy, dochter Viola en kleinkinderen Sunny aka Ed en Moon aka Bertie. In de hoofdstukken over Teddy en zijn familie ligt wat mij betreft de kracht van A God in Ruins: prachtig geschreven, subtiel en gevoelig. En door heen en weer te springen in tijd steeds kleine essentiële brokjes onthullend van hun levens. Zo snappen we waarom dochter Viola zo'n ongelooflijk onaardig en egoïstisch kreng is geworden en hoe het komt dat Sunny/Ed en Moon/Bertie worstelen met hun opvoeding. Teddy's onmacht om de oorlog te verwerken, resulteert in vergaande vriendelijkheid, toegeeflijkheid en onmacht. Hij blijkt zeker niet in staat om na de dood van Nancy zijn jonge dochter op te vangen. De oorzaak van haar trauma blijkt ver tegen het einde van de roman. Viola blijft een kreng maar wel met een stevige reden.
En dan legt Atkinson helemaal aan het einde toch nog een duidelijk verband met Life after Life. Wanneer Teddy op zeer hoge leeftijd sterft, keert Atkinson terug naar zijn laatste vlucht als piloot. Hij offert zijn leven op voor een jong bemanningslid dat geen parachute meer heeft en stort met een brandend vliegtuig neer in de Noordzee. Dit keer liepen de rillingen me over de rug, omdat deze scene ongelooflijk mooi beschreven was. Geen gedoe over dappere mannen, alleen maar een gewone man die doet wat hij moet doen en sterft. En met hem het leven dat hij na zijn dood geleefd had kunnen hebben: Nancy trouwt met iemand anders, Viola, Sunny/Ed en Moon/Bertie hebben nooit bestaan. De muren van hun leven storten met Teddy's echte dood in elkaar. Ik kende Life after Life en snapte dus waarom dit gebeurde. Ik ben wel benieuwd welk effect deze ingreep heeft op lezers die de voorganger niet gelezen hebben. Snappen zij het of zien zij het als een ongelooflijk onlogische stap?

Atkinson staat al lang op mijn lijstje van favoriete auteurs. A God in Ruins bewijst dat ze daar terecht op staat. Ik zou zeggen: lees haar.


zondag 5 juli 2015

Boeken voor de vakantie: hittegolfbestendig

In deze aflevering van boeken voor de vakantie: hittegolfbestendige romans.

http://booksandliliane.blogspot.nl/p/boeken-voor-tijdens-de-vakantie.html



zaterdag 4 juli 2015

Alena Graedon || The Word Exchange

The Word Exchange is een roman met een boodschap: wees voorzichtig met die o zo handige gadgets want je wordt er dom van én je kunt nooit weten wie er misbruikt van maakt. Waar Dave Eggers met The Circle vooral ingaat op groepsdwang, concentreert Alena Graedon zich in The Word Exchange op de gevolgen voor ons taalgebruik. In haar roman nemen Meme en Nautilus o zo handig zaken van mensen over: een taxi bellen? Meme heeft het al geregeld; iemand willen bellen? Meme belt al; even niet op een woord komen? Meme biedt een woord aan uit de woordenbeurs. An sich klinkt het allemaal redelijk logisch. Het wordt al wat enger wanneer Nautilus daadwerkelijk contact blijkt te maken met hersenstromen en het denkvermogen van de gebruiker beïnvloedt cq overneemt. Het maakt dat je toch gaat nadenken over wat het betekent voor ons denk- en taalvermogen dat wij blindelings vertrouwen op de correctiefunctie op smart phone, tablet en computer? Alena Graedon laat zien wat er gebeurt wanneer mensen blind varen op een aparaat en wanneer dat apparaat - onbedoeld - een digitaal en fysiek virus verspreid: woordgriep. Zieken hebben niet alleen hoge koorts, ze verliezen hun vermogen om te spreken. Ernstige gevallen zelfs voor altijd. Dus komen er in The Word Exchange heel wat woorden voor die vallen in de categorie 'koeterwaals'. Bij beperkt gebruik is de betekenis van woord en zin nog wel te achterhalen, sommige personages in The Word Exchange spreken een voor de lezer totaal onbekende taal.
The Word Exchange is daarnaast ook nog een roman: over Anana wier vader Doug, de directeur van Amerika's laatste woordenboek, spoorloos verdwijnt. Over haar ex-vriend Max die een dubieuze rol blijkt te spelen in het streven om de wereld afhankelijk te maken van de woordenbeurs; over een groep mensen die dit probeert tegen te houden, de Diachronic Society. En het is het verhaal van collega Bart, goede vriend van zowel Doug als Max, stiekem al jaren verliefd op Anana (en zij bij nader inzien ook op hem) die in zijn dagboek bijhoudt wat zich allemaal afspeelt terwijl hij dreigt te bezwijken aan woordgriep. The Word Exchange is een aardige roman met de nodige verwikkelingen en intriges. Graedon is echter te veel de linguïst en te weinig de romanschrijver om te kunnen spreken van een uitstekende roman. Daarvoor zijn de stijlfiguren te onbeholpen en blijven de hoofdpersonen en hun onderlinge relaties te veel hangen in clichés. Ik schat in dat The Word Exchange vooral hoog scoort bij mensen die van taal houden; die gruwen waarschijnlijk net als Graedon en ik bij de gedachte dat we onze taal kwijt zouden kunnen raken.


zondag 28 juni 2015

Deel vier van boeken voor de vakantie: even weg naar ...

Deel vier alweer van boeken voor de vakantie. Met dit keer boeken die je meenemen naar een andere tijd of plaats.

http://booksandliliane.blogspot.nl/p/boeken-voor-tijdens-de-vakantie.html



vrijdag 26 juni 2015

Priya Basil || The Obscure Logic of the Heart

The Obscure Logic of the Heart wordt neergezet als een moderne variant op Romeo en Juliet: twee geliefden voor wie verliefd worden op elkaar geen vanzelfsprekendheid is. Zij is een Britse moslim van Pakistaanse afkomst, hij een Keniaanse Sikh; zij komt uit een hardwerkend arbeidsmilieu, zijn ouders bulken van het geld; zij studeert rechten en zet zich in voor de goede zaak, hij is architect en leeft vooral voor zijn ontwerpen. Zij werkt voor de VN in vluchtelingenkampen en maakt zich zorgen om illegale wapenhandel, hij accepteert dat zijn vader de bouw van zijn ontwerpen financiert en is zich niet bewust van het feit dat het geld komt uit de illegale wapenhandel. Anil valt als een blok voor Lina en zij iets langzamer voor hem. Hij heeft te maken met een beste vriend die niets ziet in deze liefde, zij met ouders voor wie maar één potentiële echtgenoot voldoet, een moslim. Anil en Lina trotseren de nodige obstakels, worden gescheiden, komen weer bij elkaar, gaan weer uit elkaar en komen weer bij elkaar. De hoofdstukken over hun perikelen worden afgewisseld met brieven die geschreven zijn door de Britse ex-geliefde van Lina’s vader.
Basil heeft ervoor gekozen om de tegenstelling tussen Britse Pakistaanse en Keniaanse Sikh op meerdere manieren te benadrukken. Ze had zich kunnen beperken tot de religieuze verschillen en de druk die op een jonge vrouw gelegd wordt om zich te conformeren aan haar cultuur en haar religie. Basil kiest er echter voor om deze jonge vrouw te laten werken bij de VN en introduceert via haar de wereld van opvangkampen en wapenhandel. Ik moet bekennen dat de hoofdstukken waarin Lina in Sudan vluchtelingen bezoekt niet tot de allersterkste behoren. Hoe oprecht en welgemeend ook, Basis wil hier te nadrukkelijk een boodschap kwijt. Deze boodschap concurreert echter heftig met de liefdesgeschiedenis tussen Anil en Lina. Het resultaat is dat ik pagina’s vol lees over geweld in vluchtelingenkampen, de wreedheid van vechtende partijen of de harde werkelijkheid van illegale wapenhandel maar dat Basil eigenlijk nooit gesprekken opvoert tussen Anil en Lina over hun verschillen. Ja, ze laat de twee ruzie maken: ‘jij vindt dat jij het zo moeilijk hebt omdat …, jij houdt nooit rekening met het feit dat ik het zo moeilijk heb …’ maar een echt gesprek over hoe ze die verschillen kunnen oplossen? Nee. De oorspronkelijke Romeo en Juliet waren mensen van vlees en bloed, Anil en Lina zijn clichés. Anil blijft de wat oppervlakkige man die zijn ogen sluit voor de realiteit van Kenia, Lina blijft de jonge vrouw met zware baan die niet opgewassen is tegen de druk van de familie. Van ontwikkeling is geen sprake. De brieven van de ex-geliefde maken de moeilijke keuze tussen godsdienst en geliefde veel pijnlijker duidelijk dan al het gedoe tussen Anil en Lina. Basil heeft in haar roman geen keuze kunnen maken in haar onderwerp, ze heeft teveel willen vertellen en zegt daardoor te weinig. Ik vermoed dat ze een geweldige liefdesroman had kunnen schrijven of een dramatisch betoog tegen illegale wapenhandel, nu komen geen van beide fatsoenlijk uit de verf.



zaterdag 20 juni 2015

Deel drie van Boeken voor in de Vakantie is verschenen: behoefte aan wat spanning.
Mis het niet!

http://booksandliliane.blogspot.nl/p/boeken-voor-tijdens-de-vakantie.html