https://booksandliliane.wordpress.com/2023/05/14/kiran-millwood-hargrave-the-dance-tree/
zondag 14 mei 2023
zondag 7 mei 2023
zondag 30 april 2023
Deze week op Wordpress: The Unfolding
https://booksandliliane.wordpress.com/2023/04/30/a-m-homes-the-unfolding/
zondag 23 april 2023
zondag 16 april 2023
BooksandLiliane: vanaf nu op Wordpress
Door persoonlijke omstandigheden ben ik de afgelopen tijd niet in staat geweest mijn blog te schrijven. In 2014 ben ik dit blog begonnen, omdat ik mijn liefde voor boeken wilde delen. Op Wordpress deed ik hetzelfde maar dan in het Engels. Ik vind het nog steeds leuk om de boeken die ik lees te delen maar ik heb besloten dat ik het mij zelf iets makkelijker maak. Ik beperk me vanaf nu tot mijn Engelstalige blog; niet zo heel vreemd gegeven het feit dat ik vooral Engelstalige boeken lees.
Wil je BooksandLiliane blijven volgen? Dat kan via Wordpress. De link naar het blog van vandaag heb ik alvast bijgevoegd. Ik zou zeggen, klik het vooral aan! Je wilt mijn blog over The Whalebone Theatre niet missen.
https://booksandliliane.wordpress.com/2023/04/16/joanna-quinn-the-whalebone-theatre/
zondag 19 februari 2023
Gabrielle Zevin || Tomorrow and Tomorrow and Tomorrow
Zevin’s roman is een succes. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. De roman is misschien net een ietsiepietsie aan de lichte kant maar Zevin slaagt er wel degelijk in om een aantal relevante thema’s aan de orde te stellen. En dat allemaal in een wereld die voor mij echt Verweggistan is, die van games.
Tomorrow and Tomorrow and Tomorrow is vooral een roman over vriendschap. Vriendschap die net zo belangrijk kan zijn als romantische liefde en grote invloed kan hebben op iemand’s leven. Sadie en Sam hebben zo’n vriendschap: vanaf het allereerste moment. In Tomorrow neemt Zevin ons mee in de hoogte- en dieptepunten van die vriendschap, laat ze zien hoe twee mensen ongelooflijk diep verbonden kunnen zijn in een relatie en er dan toch in slagen elkaar helemaal niet te begrijpen.
Zevin laat zien hoe deze en elke relatie afhankelijk is van openheid en vooral doorvragen. Er is een aantal momenten waarop Sam en Sadie uit elkaar groeien. Momenten die worden veroorzaakt door aannames die niet gecheckt worden. Sam en Sadie kwetsen elkaar op die momenten zonder in de gaten te hebben dat ze handelen op basis van foutieve informatie. Het komt helaas bij geen van beide op om even te vragen wat er nu daadwerkelijk speelde. Er is een game nodig om de twee op een gegeven ogenblik met elkaar in gesprek te brengen.
De relatie van Sam en Sadie is niet de enige die een rol speelt in Tomorrow. Sam en Sadie leven tenslotte niet in een isolement, ze ontmoeten allebei andere mensen met wie ze hechte vriendschappen opbouwen, diepe liefdesrelaties of degelijke professionele banden. Marx is het personage dat op één of andere manier Sam en Sadie blijft verbinden: omdat hij met hen beide een bedrijf opzet, omdat hij een soort bloedbroederband voelt met Sam en smoorverliefd wordt op Sadie.
Sam en Sadie ontmoeten elkaar door een game. Games blijven een cruciaal element in leven; hun creatieve en technische talent maakt dat ze succesvolle games ontwikkelen. Marx is degene die het bedrijf runt; hij is misschien niet het talent van het drietal maar maakt het wel mogelijk dat Sam en Sadie hun talenten kunnen ontwikkelen. Een rol die hij met liefde oppakt maar die niet altijd evenzeer gewaardeerd wordt door Sam en Sadie.
Er is niet echt sprake van karakterontwikkeling in Tomorrow. Omdat we Sam en Zadie in hun pubertijd ontmoeten en hen jaren blijven volgen, is het natuurlijk duidelijk dat ze opgroeien en ontwikkelen. In Tomorrow is de manier waarop mensen met elkaar omgaan, hoe ze met elkaar interacteren, elkaar waarderen (of niet) van groter belang. In die onderlinge relaties zit de ontwikkeling in Tomorrow niet in de individuen zelf.
Zevin heeft geen lineaire roman geschreven. Ze kijkt terug in de tijd en springt voortdurend heen en weer tussen verleden, heden en toekomst. Er zelfs één hoofdstuk waarin Sam en Sadie elkaar ontmoeten in een game, en in die game weer naar elkaar toegroeien. Het maakt op een of andere manier dat je als lezer alleen maar nieuwsgieriger wordt naar de redenen dat Sam en Sadie (tijdelijk) uit elkaar groeien, hoe ze elkaar vervolgens weer vinden.
Racisme is een element dat in Tomorrow steeds op de achtergrond speelt. Sam en Marx hebben een Aziatische achtergrond, Sadie is Joods. In hun games spelen ras maar ook gender geen rol; in één van hun populairste games schetst met name Sam een ideale wereld waarin mannen met mannen kunnen trouwen, vrouwen met vrouwen, lang voordat dit daadwerkelijk kan in de USA. Hij is zijn tijd ver vooruit, krijgt nog voor de tijdens van social media te maken met haat en bedreigingen.
Tomorrow speelt niet voor niets in de wereld van games. Die wereld kan namelijk iets dat de gewone wereld niet kan: gewoon weer opnieuw beginnen als het misgaat. Het is niet voor niets dat zowel Sam als Sadie wegvluchten in populaire games wanneer het werkelijke leven te zwaar wordt. Het is echt Marx, degene die ‘alleen maar organiseert’, die door een quote van Shakespeare duidt wat een game is: “It’s tomorrow, and tomorrow, and tomorrow. It’s the possibility of infinite rebirth infinite redemption. The idea that if you keep on playing, you could win. No loss is permanent, because nothing is permanent, never”. En laat dat nu de kern zijn van deze roman: niets is permanent maar je kunt het wel steeds opnieuw proberen, ook in diepe vriendschappen.
“Tomorrow,
and tomorrow, and tomorrow”
(from Macbeth, spoken by Macbeth)
Tomorrow, and tomorrow, and
tomorrow,
Creeps in this petty pace from
day to day,
To the last syllable of
recorded time;
And all our yesterdays have
lighted fools
The way to dusty death. Out,
out, brief candle!
Life's but a walking shadow, a
poor player,
That struts and frets his hour
upon the stage,
And then is heard no more. It
is a tale
Told by an idiot, full of sound and fury,
Signifying nothing.
zondag 12 februari 2023
Kate Atkinson – Shrines of Gaiety
Op het eerste gezicht zou je Shrines of Gaiety kunnen afdoen als een vermakelijke schelmenroman, spelend in de jaren dertig met als middelpunt een niet helemaal binnen de lijntjes tekenende familie die een aantal nachtclubs runt. Ik vrees dat je Atkinson dan zwaar tekort doet. Shrines of Gaiety kan op veel aspecten de concurrentie aan met de betere Dickensiaanse voorgangers. Ik leg uit waarom.
In de eerste plaats het aantal personages en het aantal verwikkelingen die aan het einde van de roman allemaal hun eigen plekje in de roman gevonden hebben.
De familie Coker runt op fenomale wijze de nachtclubs, of liever gezegd dat doet materfamilias Nelly. Haar kinderen kunnen op geen enkele wijze tippen aan haar. Sommige van die kinderen interesseert dat bepaald niet. Niven omdat hij in de Eerste Wereldoorlog teveel gezien heeft en de drie jongere dochters omdat ze andere zaken aan hun hoofd hebben. Dochter Edith lijkt wel degelijk in staat haar moeders koninkrijk op een gegeven ogenblik over te nemen, zij brengt het door een persoonlijke keuze echter bijna tot val. Zoon Ramsay komt liefde tekort, hij lijdt vooral onder het feit dat zijn moeder hem – niet geheel onterecht – niet serieus neemt.
En dan de personages aan de goeie kant. Inspector Frobisher die alles in zich heeft om een waardig opvolger van Atkinson’s Jackson Brody te worden, onnozel gansje Freda die denkt dat ze met haar talent London wel eventjes zal veroveren. Zij komt van een koude kermis thuis, realiseert zich waarschijnlijk niet meteen dat die koude kermis haar kracht, empathie en doorzettingsvermogen juist naar boven halen. Gwendolen Kelling is de volwassen geworden George uit Enid Blython’s De Vijf. Kordaat, nergens bang voor, bereid de wereld stormenderhand te nemen en elk obstakel uit de weg te ruimen. Pas wanneer één van de twee mannen in haar leven eindelijk vermeldt dat hij getrouwd is, wankelt ze.
Tussen de Cokers en de mensen aan de goede kant begeeft zich een groot aantal kleurrijke personages. Of juist grijze. De bibliothecaresses met wie Gwendolen jaren gewerkt heeft, de ongetrouwde dames in haar kosthuis … Atkinson zet ze feilloos neer. Dat geldt ook voor politieagent Oakes die een ietwat vreemde relatie tot de wet lijkt te hebben, de mysterieuze Azzopardi of de Veertig Dieven, een groep vrouwelijke zakkenrollers die op geheel eigen wijze opereren. Het knapste is nog wel de manier waarop Atkinson sleutelfiguur Maddox nauwelijks zelf ten tonele voert, er wordt vooral over hem gesproken, maar wel een scherp beeld neerzet van een corrupte agent.
Had ik al gezegd dat Atkinson haar taal perfect beheerst? Zij is één van die auteurs die de meest prachtige zinnen uit haar pen laat rollen, die af en toe slechts een subtiel geplaatst woord nodig heeft om een situatie te duiden. En dan hebben we het nog niet eens over de af en toe barokke beschrijvingen van de nachtclubs en hun bezoekers of de bijna tastbare lugubure sfeer in de mortuaria. Het nachtleven maar ook de schrijnende omstandigheden van vele inwoners van Londen in de jaren dertig komen door het talent van Atkinson tot leven.
Eén aspect van Shrines of Gaiety heb ik nog niet belicht: de knappe wijze waarop Atkinson humor en harde realiteit afwisselt. Wanneer Freda kan intrekken bij een vroegere vriendin is het bijna hilarisch om te lezen hoe ons gansje echt niet snapt welk beroep die vriendin uitoefent, terwijl tegelijkertijd de armoede waarin zij leeft druipt van de pagina’s af.
Ik heb één grote fout gemaakt tijdens het lezen van Shrines of Gaiety: ik had steeds maar kort de tijd om te lezen waardoor ik eigenlijk te sporadisch in de wereld van Nelly Coker, Frobisher en Kelling werd ondergedompeld. Op het moment dat ik – met dank aan een langere treinreis – de tijd had, schoot ik door de roman heen en wilde ik niet meer stoppen met lezen (heb ik dus ook niet gedaan).
Oftewel, ik blijf een fan van Atkinson. Ik zie nu alweer uit
naar haar volgende roman.
zondag 5 februari 2023
Karen Joy Fowler – Booth
Ik had voordat ik begon te lezen al zo mijn twijfels over deze roman. Niet alleen was ik niet razend enthousiast over een eerdere roman van Fowler, ik popelde ook niet echt om me te verdiepen in de moordenaar van Lincoln. Toch besloot ik Booth een kans te geven en helaas, ik was niet onder de indruk.
Booth werkt toe naar de moord op Lincoln door John Wilkes Booth, een telg uit een beroemde toneelfamilie. Zijn vader, geëmigreerd uit Engeland, veroverde Amerika met zijn toneelspel. In de roman vertelt Fowler hun geschiedenis, vanuit het perspectief van drie kinderen: Edwin, Rosalie en Asia. Kort samengevat: veel ups en downs, van bittere armoede naar (tijdelijke) welvaart, bloed kruipt waar het niet gaan kan – veel van de kinderen Booth blijken het kwikzilveren karakter van hun wispelturige vader meegekregen te hebben, drie zonen volgen in zijn voetsporen.
De lezer krijgt een beeld van John Wilkes Booth door de ogen van zijn broer en twee zussen. Hij lijkt een middelmatige acteur met een buitenmatig geloof in zijn eigen kunnen en invloed. Opgegroeid in een familie die slavernij niet ondersteunt, ontwikkelt hij – op kostschool – onder invloed van vrienden in het zuiden het vaste geloof dat slavernij wetmatig en rechtmatig is. Waarom dit geloof ontspoort in een complot om Lincoln te doden maakt Fowler wat mij betreft absoluut niet duidelijk.
Ergens halverwege de roman kwam ik tot de conclusie dat ik deze niet met veel plezier aan het lezen was. Om heel eerlijk te zijn, ik vond de roman lichtelijk aan de saaie kant. De familie Booth bleek me niet te kunnen boeien. Ik had het op een gegeven ogenblik wel gehad met hun verwikkelingen en het alcoholisme van een groot aantal van hen.
Fowler is er mede verantwoordelijk voor dat ik mijn interesse in de familie verloor. In de eerste plaats, omdat ze de verwikkelingen van de familie voortdurend afwisselt met geschiedkundige informatie over de periode die leidt naar de moord op Lincoln. Misschien heel erg interessant indien je Amerikaans bent of van geschiedenis houdt maar niet voor mij. Daarnaast hanteert Fowler een vrij afstandelijke stijl. Hoewel ze kiest voor het perspectief van drie kinderen Booth, zet ze een afstandelijke verteller in om hun visie op de gebeurtenissen weer te geven. Een afstandelijke verteller ook nog eens gericht op feiten en verslaglegging. Het was dat Fowler de verteller nog net niet ‘en toen …’ in de mond legde.
Niet mijn pakkie-an dus deze roman. Ik was in ieder geval
blij dat mij exemplaar van de bieb kwam en weer geretourneerd kon worden.
Jammer, ik had me graag laten overtuigen door Fowler die in Amerika toch een
behoorlijke reputatie heeft. Ik vermoed dat ik niet snel een derde roman van
haar zal oppakken.
zondag 29 januari 2023
Ian McEwan || Lessons
Ian McEwan is al sinds jaar en dag één van mijn favoriete schrijvers. Omdat ik zijn laatste romans iets minder vond, begon ik met enige vrees aan Lessons. Dit ondanks de laaiend enthousiaste recensies die ik tot mij nam. Mijn angst kwam voor een deel uit, voor een deel niet.
Om met het laatste te beginnen: ben jij net als ik al jaren een McEwan-fan omdat de man doodeenvoudig grandioos schrijft, dan moet je Lessons absoluut lezen. McEwan is als vanouds op dreef en heeft de prachtigste zinnen aan het papier toegevoegd. Ideeën en gedachten zijn verwoord op een manier waar ik alleen maar in bewondering naar kan kijken.
Ook de opbouw van de roman is ‘vintage’ McEwan: goed doordacht, geen speld tussen te krijgen. Beginnen in de jeugd van iemand maar ondertussen steeds de link met zijn volwassen leven blijven leggen. Af en toe leek het wel alsof McEwan een bijna lemniscaatachtige omgeving creëerde: alles is aan elkaar gerelateerd, alles komt bij elkaar terug.
De hoofdpersonen zijn ook rasecht McEwan. Niks te rechttoe rechtaan, lekker extreme jeugdtrauma’s die zeker bij hoofdpersoon Roland en zijn (ex-)echtgenote Alissa de nodige verwikkelingen opleveren. Ook pianolerares Miriam is heerlijk verknipt en draagt haar steentje bij. Zo heel af en toe bekroop me desondanks wel het gevoel ‘was het verhaal niet net zo goed overgekomen indien Roland iets minder extreem was geweest’. Ik vermoed eerlijk gezegd van wel.
Eigenlijk is de verhaallijn niet zo moeilijk: we volgen Ronald, een ‘legerkind’ dat naar kostschool wordt gestuurd en daar misbruikt wordt door zijn pianolerares. Het misbruik beïnvloedt bepaalt de koers van zijn leven in hoge mate, met name omdat het hem belet langdurige relaties aan te gaan met mensen, bewust te kiezen voor een doel in zijn leven. Ronald kiest er na school voor om te gaan genieten en realiseert zich pas veel later dat hij daarmee bepaalde wegen voor zichzelf heeft afgesloten. Tegen het einde van de roman, realiseert zeventiger Roland zich het volgende: ‘ … that he lacked that immediate hands-on-hips automatic and grounded sense of the right course’.
Wat mij minder aansprak in Lessons was de wijze waarop McEwan het leven van Ronald koppelt aan de wereldgeschiedenis. Niet dat ik er op tegen ben dat geduid wordt wat er in de wereld speelt terwijl de hoofdpersonen hun dingen doen, het was meer dat het af en toe wel erg veel was. Ik prees mijzelf gelukkig dat ik de ontwikkelingen voor een belangrijk deel kon plaatsen (omdat ik doodeenvoudig zelf oud genoeg was om ze mee te maken) maar ik kan me voorstellen dat voor jongere lezers het uitleggerige verveelt. En tja, voor mij persoonlijk is er al snel sprake van teveel geschiedenis. Houd je ervan? Dan zul je smullen van deze roman.
Tegen het einde van de roman horen we de stem van McEwan achter die van Ronald. Hij geeft dan enkele pagina’s lang zijn mening over wat er in recente jaren speelt in de wereld. Ik moet toegeven dat ik dat persoonlijk wel wat zwaar op de hand vond en misschien niet helemaal passend in een literaire roman.
Oftewel, geen makkelijke roman, niet eentje die je eventjes snel leest, soms moet je bepaalde passages misschien nog een keertje lezen. Lessons is een roman met veel bewonderenswaardige elementen waar je echt de tijd voor moet nemen.
zondag 22 januari 2023
Maggie O’Farrell – The Marriage Portrait
Het is vanaf de eerste regels duidelijk dat hoofdpersoon Lucrezia de’Medici niet oud wordt en de roman waarschijnlijk niet gaat overleven. Hoe zij uiteindelijk overlijdt blijft tot de laatste pagina’s een mysterie. Het is de kracht van Maggie O’Farrell dat zij een vrij onbekende vrouw uit de 14e eeuw voor ons tot leven brengt.*
O’Farrell bewerkstelligt dat op drie manieren: de structuur van haar roman, haar waarlijk fantastische schrijfstijl en de wijze waarop zij ons meeneemt in het leven van een jonge vrouw die voorbestemd is om uitgehuwelijkt te worden. Omdat de roman focust op één jaar uit het leven van Lucrezia, is er geen sprake van diepe karakterontwikkeling. Daarvoor is de spanne gewoon te kort.
O’Farrell start haar roman met Lucrezia en echtgenoot Alfonso. Lucrezia dacht dat ze naar een lieflijk buitenhuis zouden gaan met zijn tweetjes (relatief dan, een hertog kan niet zonder een entourage), ze blijken na een zware tocht te paard gearriveerd in een strenge, onwelkome grenspost. Tijdens het eten weet Lucrezia het zeker: Alfonso gaat haar vermoorden. In de roman die volgt werkt O’ Farrell gestaag twee lijnen uit: het leven van Lucrezia vanaf haar geboorte, haar pogingen om haar dood te voorkomen. De hoofdstukken waarin de lijnen worden uitgewerkt, wisselen elkaar om en om af.
Lucrezia is een typische telg uit een voornaam adellijk gezin, voorbestemd om uitgehuwelijkt te worden. O’Farrell beschrijft het leven op het hof en laat zien hoe Lucrezia en haar zussen en broers klaargestoomd worden om hun plicht te vervullen. Protesteren heeft geen zin; het hertogdom heeft allianties nodig. O’Farrell beschrijft deze wereld met al haar pracht en praal maar ook met het onderliggende gevoel van machteloosheid: Lucrezia is slechts een pion, haar ouders houden waarschijnlijk vast van haar maar ze heeft haar plicht te doen. Een machtige man trouwen dus.
Die machtige man is Alfonso en hij heeft een probleem. Hij heeft nog geen kinderen. Voor alle duidelijkheid: hij had al lang wat buitenechtelijke kindertjes op de wereld gezet moeten hebben maar dat lijkt maar niet te lukken. O’Farrell maakt zo van het begin af aan duidelijk dat Lucrezia een probleem gaat hebben. Kinderloosheid in de 14e eeuw was tenslotte altijd de schuld van de vrouw. Dat Alfonso een wreed heerser en een brute echtgenoot blijkt maakt het leven er niet eenvoudiger op. Lucrezia mag hem op geen enkele voorwaarde tegenspreken, in bed is geen sprake van elkaar liefhebben maar wordt zij avond na avond verkracht.
Door de structuur van de roman versterken de twee lijnen elkaar. Je weet als lezer dat het niet goed gaat aflopen voor Lucrezia, alle hoofdstukken die haar huwelijk beschrijven bevestigen die sombere uitkomst alleen maar. Tegen beter weten in blijft je vervolgens hopen, dat Lucrezia het bij het verkeerde eind heeft en dat Alfonso haar niet gaat doden.
In de handen van een mindere schrijfster had dit waarschijnlijk een gemiddeld verhaaltje opgeleverd. O’Farrell voegt echter iets toe dat zij tot in de puntjes beheerst, haar ongelooflijk bijna fabelachtige schrijfstijl. Beeldend, vol met lyrische of juist dreigende beschrijvingen van Lucrezia’s omgeving, zinnen die soepel over het papier lopen ondanks hun complexiteit. Niet voor het eerst laat O’Farrell zien welk een talent zij is. Haar zinnen en haar taal alleen zijn een reden om deze roman te lezen.
In de recensie van het NRC (december 2022) staat dat
O’Farrell in The Marriage Portrait van dik hout planken zaagt maar dan wel
wonderschone planken. En dat klopt helemaal. Die wonderschone planken tillen de
roman op van gemiddeld naar prachtig.
*men gaat ervan uit dat Robert Browning zijn gedicht My Last Duchess heeft gebaseerd op een portret van Lucrezia de’Medici.
https://www.poetryfoundation.org/poems/43768/my-last-duchess
zondag 15 januari 2023
Mohsin Hamid || The Last White Man
De roman start met de scene waarin de hoofdpersoon, Anders, ontdekt dat hij letterlijk veranderd is. Voor het slapen gaan was hij nog een witte man, bij het wakker worden is hij veranderd in een zwarte. Hij blijkt niet de enige. Aan het einde van de roman zijn er geen witte mensen, iedereen is zwart geworden. Een gegeven dat Hamid gebruikt om de wereld zoals wij deze kennen tegen het licht te houden.
In eerste instantie is Anders een uitzondering. Hij ervaart nu zelf wat het is om een zwarte man te zijn in een door witte mensen gedomineerde wereld. Hij wordt nu letterlijk anders gezien. Zou Hamid overigens in de gaten hebben gehad dat de naam Anders in het Nederlands de verandering in zijn hoofdpersoon benadrukt? Vast niet. Anders ondergaat positieve ervaringen, zijn half-half vriendin Oona accepteert de nieuwe Anders en een solide relatie ontstaat. Ook Anders’ vader, eerder de belichaming van ‘pro-white’ dan andersom, doet serieus zijn best om zijn veranderde zoon te accepteren. Ironisch genoeg blijkt de stervende vader tegen het einde van de roman daadwerkelijk de laatste witte man.
Er zijn vanzelfsprekend ook negatieve reacties. Zo geeft Oona’s moeder letterlijk over wanneer ze de twee samen in bed aantreft. Met het toenemen van het aantal veranderde mensen neemt ook het geweld van de overgebleven witte mensen toe. Samenzweringstheorieën floreren, complotten ploffen overal op. Totdat het omslagpunt bereikt wordt waarop er doodeenvoudig niet meer genoeg witte mensen zijn om strijd te voeren. De rust keert dan weer terug in de wereld.
De rust keert terug maar Hamid heeft dan al duidelijk gemaakt dat de mensheid op zoek zal blijven naar dat wat mensen anders maakt. In dit geval: zij die altijd zwart waren en zij die naar zwart veranderd zijn. Hoewel aan het einde van de roman iedereen schijnbaar in pais en vree leeft is overduidelijk dat de eerste zaadjes voor toekomstige onrust al gepland zijn.
The Last White Man lees je niet omdat Hamid zo prachtig schrijft of zo’n goede harmonie tussen thema, structuur en taal heeft bewerkstelligt. Nee, deze roman lees je vooral omdat Hamid zijn lezers met de symbolische verandering keihard met hun neus op de feiten drukt: er is racisme in deze wereld, er wordt gediscrimineerd, de politie draagt in hevige mate bij aan deze discriminatie. Het zaadje dat hij plant voor toekomstig racisme en discriminatie stemt niet hoopvol.
Hamid laat echter ook zien dat in een wereld vol met racisme en discriminatie persoonlijke contacten het leven beduidend beter kunnen maken. De manier waarop Anders’ vader probeert voor zijn zoon op te komen is bijna vertederend, de ontluikende liefde tussen Anders en Oona prachtig. De wijze waarop hun dochter haar oma liefdevol terecht wijst ontroerend.
The Last White Man is geen gemakkelijke roman. Daarvoor is
het thema te ongemakkelijk. Het is wel een roman die door het unieke
perspectief de vinger legt op de fouten in onze maatschappij. Nu maar hopen het
The Last White Man één van die romans is die een bijdrage kan leveren aan het
proces om die fouten langzaam maar zeker te herstellen.
zondag 8 januari 2023
Caleb Azumah Nelson || Open Water
Caleb Azumah Nelson heeft een roman geschreven die imponeert. Open Water begint als een bijna lyrische tekst over een opbloeiende liefde, maar verandert gaandeweg in een aanklacht tegen de wereld waarin deze liefde had moeten kunnen opbloeien.
Twee jonge mensen ontmoeten en vallen voor elkaar. Omdat zij net uit een relatie komt met één van zijn vrienden houden ze het eerst bij vriendschap, daarna volgt onvermijdelijk een relatie. Hij probeert een carrière op te bouwen als fotograaf, zij danst. Allebei hebben ze met dank aan een beurs een opleiding op een privéschool gevolgd, allebei hebben ze te maken gehad met racisme en discriminatie.
Nelson beschrijft hun ontluikende liefde in een prachtige stijl: lyrisch in bewoording, Open Water lijkt af en toe meer op de lange epische gedichten van enkele eeuwen geleden dan op een roman. Opmerkelijk is ook zijn keuze voor een opvallende verteller. De roman is duidelijk geschreven vanuit het perspectief van de mannelijke hoofdpersoon maar wordt verteld door een alwetende verteller die consequent ‘jij’ gebruikt. Een persoonlijk verhaal van één persoon wordt daardoor net iets meer op afstand geplaatst, net iets universeler.
Nelson geeft geen namen: de twee hoofdpersonen blijven ‘jij en zij’. Ook dit bewerkstelligt dat de roman aan de ene kant een ultrapersoonlijke vertelling wordt met aan de andere kant een veelbetekenende universele laag. Eén ding is wel meteen duidelijk: beide hoofdpersonen zijn zwart. Muziek is een verbindende factor in hun leven. Door samen oortjes te delen maar ook in clubs waar ze uren achter elkaar dansen. Allebei genieten ze van rappers als Isaiah Rashad, Kendrick Lamar. Zwarte mannen met scherpe, harde teksten waarin veel kritiek op de maatschappij blijkt*. Een significante keuze van Nelson.
Op een gegeven ogenblik maakt de ontluikende liefde plaats voor de factoren die de liefde in de weg staan. Dan blijkt met name de mannelijke hoofdpersoon getekend door racistische incidenten. Incidenten die hem nu verhinderen om zich open te stellen voor zijn vriendin. Hij durft zijn echte gevoelens met haar niet te delen, vlucht letterlijk uit haar leven. Nelson beschrijft deze incidenten dan, laat zien hoe ze het leven van zijn hoofdpersoon hebben beïnvloed. De roman verandert dan van lyrisch naar een felle, verdomd goed geschreven aanklacht.
Juist omdat Nelson de ontluikende liefde zo mooi beschreven heeft, zo prachtig heeft omschreven welke gevoelens twee mensen voor elkaar koesteren, viel de aanklacht rauw op mijn dak. Ik heb ook nog steeds het idee dat ik die nog een keer moet herlezen om echt te vatten wat er staat. Kort samengevat: een zwarte knul in Engeland krijgt te maken met consequente intimidatie door de politie, wordt consequent vijandig benaderd, krijgt te vaak te maken met geweld. Zoals gezegd, geen gemakkelijke boodschap maar helaas nog steeds realiteit.
Nelson bewijst dan wederom zijn kracht als schrijver door een soepele overgang te maken van aanklacht naar de toekomst van zijn twee hoofdpersonen. Of ze ooit weer samen komen is de vraag, dat ‘jij’ zijn ervaringen met racisme en discriminatie benut voor zijn kunst, muziek en fotografie, is hoopgevend. De boodschap blijft echter overweldigend.
Nelson heeft een overweldigend debuut geschreven. Hij bewijst met Open Water dat hij in staat is lyrisch over liefde te schrijven en tegelijkertijd een vlammende aanklacht tegen onrecht. Hij is daarmee niet alleen een uitstekende auteur maar ook de stem van (jonge) mannen die stelselmatig worden geconfronteerd met racisme en discriminatie.
Isaiah Rashad - Park
Mama I knew I was 'bout it
Way before venue was crowded
Way before Kevin pulled up with that Reverend
I told him to level, go fuck on the feelings
Don't nut on her face
Trust me I feel like the man
Trust me I feel like the Wop, rock
You can depend on the stock, watch
Bitch I got ten in the pot, crock
All of my limits could die
All of y'all niggas
All of my limits could die
Look at you timid as fuck
And you holding me up
And I'm trying to be Nicki Minaj
Rich as a bitch in the drop
Rich as a bitch, rich as my bitch on the side
Hoe I got more than you know, hoe I got
Look, watch, spill out your soul in the closet
Don't question your passion
We flipped that reefer we couldn't be ashing
They got me so high that I look like I'm passive
Bitch, don't you know who you asking?
Bitch have you tutored the pastor?
I know the root and the master
I know the coupe was a casket
I had that bitch looking like all the shit that I'm writing
That shit was so good that I passed it
Bust that shit straight out the plastic
Bitch I ain't good bitch I'm crafty
I want to piss on a rapper
I just got hookers and pampers
Niggas line up when I practice
I'm not a savage, I don't do shit just to do it
This going precise as we planned it
I'm just a bandit, plus I'm as sharp as a tack or a guillotine right at your
family
Keep it so candid, knock ya like she said some candy
You down for this shit? Are you Brandy?
Find a mechanic, tell 'em I pay 'em in fabric
3500 in traffic
Nigga I'm savvy
I look more Cuban than Maverick, the metal, the tube of the handle
Nigga I'm savvy, wait (hey)
Wait, look, nigga I'm savvy
I look more Cuban than Maverick, the metal, the tube of the handle
Nigga I'm savvy
I look more Cuban than Maverick, the metal, the tube of the handle
Nigga I'm swagging
Bitch I might shoot at your Camry
Bitch I might shoot at your camera
Nigga what's happening?
Niggas won't piss on your grave
Bitch I might piss on your family
Nigga what's happening?
Bitch I might shoot at your camera
Bitch I might shoot at your
Nigga what's happening?
I look more Cuban than Maverick, the metal, the tube of the handle
Nigga I'm savvy
Back-back, to the back-back, to the frozens and the BB's
Way before ya, way before ya thought I told ya
It's alot on the line
These hoes wanna ride on the line
These hoes ain't no bible of mine
Back-back, to the back-back, to the frozens and the BB's
If sixteen ain't enough
I could swing it twenty-five
I could tell ya how to go
I could tell you where to ride
I could tell you where the—
zondag 1 januari 2023
Een terugblik en een Goed Voornemen
2022 begon met een verrassing en een hoogtepunt. Crossroads verraste me volledig. Eerdere Frantzen' romans konden me niet echt bekoren, deze heeft er eindelijk voor gezorgd dat ik misschien een fan word. Ik zie uit naar het vervolg. Claire Keegan's Small Things Like These is mijn hoogtepunt, ik vind het nog steeds jammer dat ze er de Booker Prize niet voor gewonnen heeft.
Hanya Yanagihara was de tweede die me verraste. I vond A Little Life ronduit vreselijk, ik was ervan overtuigd dat Yanagihara een middelmatige schrijfster was. To Paradise overtuigde me van het tegendeel: zij is een zeer getalenteerde auteur. Ik vond To Paradise prachtig.
Sarah Hall schreef een intrigerende roman waarin zij naadloos het dagelijkse leven van een beeldhouwster combineerde met haar verleden. Ondertussen een troosteloos beeld schetsend van een wereld die ten onder gaat aan een akelig virus. Doireann Ní Ghiofra overviel me volkomen met haar A Ghost in the Throat. Een roman die het dagelijkse leven van een moeder probleemloos vermengde met de zoektocht naar een vrouwelijke dichter uit het verleden.
The Water Dancer stond al lang te wachten op mijn 'te lezen boeken'-plank. Ik was blijkbaar bang dat Ta-Nehisi Coates' roman over slaverij toegevoegd kon worden aan de rij middelmatige romans met boodschap. Dat bleek een vergissing. Coates slaagde er uitstekend in om een krachtige boodschap te verwerken in een prachtige, literaire roman.
Het spreekt voor zich dat ik de romans van Elizabeth Strout en Ali Smith natuurlijk goed vond, geen verrassing daar. En dat geldt voor een groot aantal van de romans die ik dit jaar gelezen heb. Tot mijn grote blijdschap kan ik constateren dat ik in 2022 eigenlijk heel weinig slechte romans gelezen heb. Hopelijk geldt dat voor 2023 ook. Er staan al weer aardig wat romans op die plank, Lessons van Ian McEwan wacht al geruime tijd. Ik vermoed dat ik bang ben dat de roman geen typische McEwan topper is. Mijn goede voornemen voor 2023: zo meteen starten met Lessons.
Ik wens iedereen een goed boekenjaar toe.
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/01/jonathan-franzen-crossroads.html
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/01/claire-keegan-small-things-like-these.html
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/03/hanya-yanagihara-to-paradise.html
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/07/sarah-hall-burntcoat.html
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/07/doireann-ni-ghriofa-ghost-in-throat.html
http://booksandliliane.blogspot.com/2022/08/ta-nehisi-coates-water-dancer_01382967384.html
Abonneren op:
Posts (Atom)