zondag 26 juni 2016

Andrew Miller || The Crossing

Ik kan alleen iets over deze roman vertellen door de inhoud prijs te geven

Maud en Tim lijken een gelukkig gehuwd stel met een perfecte dochter, Zoe. Al vanaf het begin is echter duidelijk dat er gevaren op de loer liggen. Tim is de telg uit een zeer welgesteld gezin, Britser dan Brits. Dat pa echt meer drinkt dan goed voor hem is, ma moeite heeft om eea in goede banen te leiden en dat Tim zelf zich zonder veel succes op een carrière in de muziek stort (een trustfonds heeft zo zijn voordelen), wordt allemaal onder de mantel der liefde bedekt. Tim’s familie is daarnaast behoorlijk bevoordeeld: dat Maud, een succesvolle chemisch-biologe liever blijft werken dan fulltime voor haar kind te zorgen, stuit op een grote muur van onbegrip. Het helpt niet dat Maud weinig liefdevol opgevoed is door twee om het zwakjes uit te drukken kille ouders. Goed voorbeeld heeft ze dus bepaald niet gekregen. Waar Tim joviaal en gastvrij is (ook bij het uitnodigen van een minnares in zijn bed), is Maud extreem introvert en gesloten. Ze is zeker geen makkelijke, toegankelijke persoonlijkheid. Ze kan volledig opgaan in haar werk en in haar grote hobby, zeilen. Waar Tim’s familie dol is op Zoe, hebben de ouders van Maud nauwelijks interesse in hun enige kleinkind. Wanneer Zoe dodelijk verongelukt, keert Tim’s familie zich volledig tegen Maud. Het feit dat Maud zich in haar verdriet nog meer opsluit in zichzelf wordt vooral gezien als een bevestiging dat zij een ontaarde moeder is.  Er is geen enkel begrip voor haar pijn en haar manier van omgaan met dit hartverscheurende leed. Winton laat zeer overtuigend zien dat de o zo sociale familie op dat moment uitermate bekrompen opereert en schoondochter volledig in de kou laat staan.
Op zeker moment besluit Maud met haar zeilboot de oceaan over te steken. Niemand die op haar let en niemand die deze bepaald roekeloze beslissing kan beïnvloeden. De zeilboot raakt zwaar gehavend tijdens een orkaan, maar Maud overleeft en weet na enige dagen een kust te bereiken. En daar verliest Miller me. Ze belandt namelijk in een klein dorpje waar alleen kinderen wonen. Twee van deze kinderen besluiten om Mauds verdriet met hulp van een religieus ritueel met slangen te verdrijven, een daadwerkelijk fenomeen in het zuiden van de VS. Dat lukt, Maud kan opeens toegeven aan haar gevoelens. Ik vond deze wending in het verhaal te gekunsteld, te vergezocht. Ik had me zo maar kunnen voorstellen dat na dagen stuurloos op zee gedobberd te hebben, de eerste stap aan land hetzelfde effect had kunnen sorteren. Ik zie de toegevoegde waarde van het kinderdorp niet. Jammer, want The Crossing is voor de rest een prachtige roman over verdriet en de verschillende manieren waarop mensen daarmee omgaan.  



vrijdag 17 juni 2016

Kate Tempest || The Bricks that Built the Houses

Kate Tempest schrijft naast toneelstukken en romans ook poëzie, en dat is duidelijk in The Bricks. Woordkeuze, ritme, lengtes van zinnen, afwisseling: over alles is nagedacht en het klopt. Het resultaat is een roman die op inhoud én op stijl overtuigt. De ruige wereld waarin de hoofdpersonen zich begeven, wordt versterkt met stevige beeldspraak en bijna rapachtige opsommingen. Deze worden probleemloos afgewisseld met introverte teksten die de moedeloosheid en bijna-wanhoop van de hoofdpersonen weerspiegelen. De wereld waarin Tempest ons in introduceert is mij volledig vreemd: ik ben niet opgegroeid in een Londense volksbuurt, ik ben gelukkig ook niet gedwongen geweest in mijn levensonderhoud te voorzien met de verkoop van partydrugs in de City en op feesten. Voor hoofdpersoon Harry geldt dat wel: zij is gehecht aan haar eigen volksbuurt in Zuid-Londen en is vastbesloten daar ooit met de opbrengsten van haar drugshandel een ontmoetingscentrum te starten. Harry weet wat ze wil en streeft onwrikbaar haar doel na; je vraagt je af wat ze had kunnen bereiken indien ze als tiener even vastbesloten haar school had afgerond. Haar broer Pete en zijn vriendin Becky laten zien dat ook dit geen garantie is: hij heeft een universitaire titel maar rolt van het ene tijdelijke baantje in het andere, Becky was top van de klas in haar dansopleiding maar slaagt er niet in de felbegeerde plek in een modern dansgezelschap te krijgen. Waar Becky echter koppig doorgaat en langzaam maar zeker de aandacht trekt in de danswereld, heeft Pete de moed opgegeven. Hij misgunt Becky zelfs de weinige successen die ze heeft. Tempest beschrijft de jeugd van Harry, Pete en Becky en laat er geen misverstand over bestaan dat de transformatie van dubbeltje tot kwartje toch voor een belangrijk deel ook ligt aan de persoon in kwestie. De transformatie van volksbuurt tot ‘place to be’ illustreert dit subtiel.
Tempest start The Bricks met een vooruitblik naar een bepalend moment in het leven van de drie hoofdpersonen. Daarna gaat zij één jaar terug in de tijd en laat zien wat tot dat moment geleid heeft. En dan gaat het mis. De lezer snapt eindelijk waarom Harry en Becky de stad uitvluchten, maar het lijkt alsof Tempest dan zelf de geest geeft en het verhaal verder enigszins afraffelt. Of ze doet het bewust: alle gedoe is gedaan, ambities zijn niet behaald en iedereen gaat – enigszins gelaten of ‘Zen’ – verder: het leven in een notendop. Het effect is helaas dat ik ietwat teleurgesteld The Bricks dicht sloeg. Desondanks, ik leefde geheel mee met drugsdealer Harry en danseres / masseuse Becky en was aangenaam verrast door deze roman over de zelfkant van hun leven.


zaterdag 11 juni 2016

Lauren Groff || Fates and Furies

Ik vrees dat ik over deze roman niets kan zeggen zonder de clou weg te geven. Wil je die niet weten, dan kun je beter niet verder lezen. Neem wel van mij aan, dat deze roman meer dan de moeite van het lezen waard is.

In Fates and Furies neemt Groff ons mee in het leven van Lotto en Mathilde, een gelukkig getrouwd stel. Hij is na een mislukte carrière als acteur een succesvol schrijver van toneelstukken geworden, zij is zijn steun en toeverlaat. Omdat zijn moeder hun huwelijk niet zit zitten, heeft zij Lotto onterft. De eerste jaren leeft het stel dan ook in bittere armoede, Mathilde's baan betaalt de rekeningen. Met de toneelstukken komt eindelijk het succes en het geld. Kinderen hebben ze nooit gekregen, iets waar vooral Lotto onder lijdt. Tegen het einde van Fates krijgt hij te horen dat Mathilde in hun moeilijke beginjaren een relatie heeft gehad met haar werkgever. In eerste instantie lijkt het erop dat Lotto haar verlaat en zelfs zelfmoord pleegt. Aan het begin van Furies blijkt dat hij overleden is aan een hersenbloeding, hij heeft Mathilde nooit laten weten dat hij de waarheid weet. In Furies blijkt dat wat hij heeft gehoord nog maar een fractie is van de waarheid over Mathilde. Haar ouders hebben haar uit hun leven verbannen na de dubieuze rol die de 4-jarige Mathilde heeft gespeeld bij de dood van haar jongere broertje. Zij woont eerst bij haar oma, een prostituee in Parijs en daarna bij haar oom een Canada. Hoewel hij meer dan genoeg geld heeft, is hij slechts bereid in Mathilde's onderhoud te voorzien tot haar 18e. Haar keuze om de universiteit te betalen is bepaald niet gebruikelijk: zij laat zich onderhouden door een oudere minnaar. Aan het einde van haar studietijd zoekt zij naar een volgende geldschieter en haar blik valt dan op Lotto. Waar Mathilde geen rekening mee heeft gehouden is dat ze smoorverliefd op hem wordt. Het is even een tegenvaller dat moeders de kas dichtdraait, maar Mathilde neemt fijntjes wraak: ze zorgt ervoor dat Lotto en zijn moeder elkaar nooit meer zien. Mathilde is dus bepaald geen fijn mens en toch vond ik haar veel aardiger zodra duidelijk werd dat ze haar fouten en haar onzekerheden had.Bovendien blijkt dat zij wel hard gestraft is voor een daad waarvan maar de vraag is in hoeverre ze door had wat ze deed. In haar latere leven laat ze ondanks haar absoluut aanwezige onvolkomenheden zien dat haar ouders haar te zwaar gestraft hebben.

Groff combineert in de roman korte zinnen met kleurrijke beelden die een levendig geheel vormen. Deze stijl past goed bij de flamboyante Lotto en het leven vol drugs drank en genot dat hij en Mathilde leiden. Door de roman in twee delen op te splitsen en deel één te wijden aan Lotto en twee aan Mathilde zorgt Groff ervoor dat de waarheid over Mathilde als een complete verrassing komt. Het maakt bovendien dat zijn voortijdige dood geen spelbreker is. Fates and Furies is een slimme goed geschreven roman over een succesvol huwelijk gebaseerd op één grote leugen.