zondag 24 november 2019

Deborah Levy || The Man Who Saw Everything


Booker Prize Longlist 2019

Ik moet iets over de inhoud weggeven

Saul Adler wordt aangereden door een auto. Al vanaf de start zaait Levy twijfel over de afloop. Ogenschijnlijk zet Saul zet zijn leven, met een gekneusde heup, voort. Hints in de roman wijzen erop dat er iets anders aan de hand is. Dan krijgt hij een tweede ongeluk, op precies dezelfde plek. Of is dat het enige ongeluk?

Levy past een stijltrucje toe waardoor de lezer zich voortdurend afvraagt wat waarheid is en wat nu. En of de gebeurtenissen elkaar wel zo lineair opvolgen als ze gepresenteerd wordt. Het tweede ongeluk maakt duidelijk dat de lezer eerdere pagina’s in ieder geval anders in tijd moet zien.

Veel gebeurt er niet in The Man. Saul wordt aangereden door een auto, zijn vriendin Jennifer Moreau verbreekt hun relatie. Hij gaat, zoals gepland, voor een studiereis naar Oost-Berlijn. In 1988, vlak voordat de muur valt. Hij wordt verliefd op zijn gids / vertaler Walter en brengt hem en zijn zus in de problemen doordat hij de macht van de Stasi en de drang om te vluchten onderschat. Terug in Engeland zet hij zijn leven voort. Pas nadat in juni 2016 het ongeluk voor de tweede keer plaatsvindt,  onthult Levy beetje voor beetje wat er in tussen 1988 en 2016 is gebeurd. Saul ligt op sterven, hij is verward. Hij haalt mensen, tijden en gebeurtenissen door elkaar.

De belangrijke mensen in Saul’s leven keren terug aan zijn ziekenhuisbed. Dan blijkt dat zijn beeld van hen niet perse het juiste is. Zo blijkt zijn vader niet de despoot die Saul van hem heeft gemaakt, is zijn broer eigenlijk best wel een goede vent, heeft Saul misschien zijn rol als buitenbeentje uitvergroot. Jennifer blijkt bepaald goede redenen gehad te hebben om hun relatie te beëindigen. Vooral de menselijkheid en daarmee het falen van Saul komt dan aan het licht. Hij blijkt bepaald egoïstisch, vaak vooral op zijn eigen bestwil uit. Zijn mooie uiterlijk correspondeert niet geheel met zijn innerlijk. Ook Saul blijkt maar een mens.

Ik moet zeggen dat ik het tweede deel van de roman sterker vond dan het eerste.  Op basis van het tweede deel weet ik nu dat Saul tijdens zijn verblijf in Berlijn gebeurtenissen kon voorspellen omdat hij vanaf zijn sterfbed terugdenkt aan Berlijn. Al lezende lijkt het echter erg magisch-realistisch. En voelt het voor mij teveel als een gemaakt stijltrucje. Ik was in ieder geval blij dat in deel twee Levy vooral vertrouwt op haar schrijftalent en de wijze waarop ze stap voor stap de waarheid boven tafel brengt.

Leuk detail: Jennifer, fotografe, repliceert de hoes van Abbey Road met Saul in wit pak. De foto is bedoeld voor de zus van Walter, een groot Beatles-fan. De aanrijding vindt plaats op het zebrapad waar de foto genomen is. Saul heeft voor de gelegenheid een wit pak aangetrokken, net als de in 1988 al overleden John Lennon.

Deel één las ik door de verwijzingen naar magisch-realisme op afstand. Omdat de personages aan de cliché-kant bleven, kon ik me niet geheel aan de roman overgeven. In deel twee lukte me dat wel. Levy overbrugt dan de afstand tussen wat je op het eerste gezicht ziet en wat er daadwerkelijk achter zit. Op dat moment overtuigt ook haar schrijftalent. Niet langer trucjes om dingen te suggereren maar prachtig beschreven mensen en gebeurtenissen.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten