Booker Prize Longlist 2019
Er is een reële kans dat Obioma’s roman dinsdag in de prijzen valt. Obioma heeft namelijk een indrukwekkende roman geschreven waarin hij laat zien hoe traditie en het moderne leven steeds vaker met elkaar op gespannen voet staan. Het betoog van een chi die zijn gastheer, een man, verdedigt en de ingewikkelde liefdesrelatie van deze man staan centraal.
An Orchestra of Minorities kent twee hoofdpersonen: kippenboer Nonso en zijn chi. Het leven van Nonso neemt een dramatische wending wanneer hij ene Ndali belet zelfmoord te plegen. Enige tijd later wordt het tweetal verliefd op elkaar en dromen ze samen over een nieuw leven. De werkelijkheid blijkt dan bikkelhard. Ndali’s familie, van hoge Nigeriaanse afkomst en zeer welvarend, accepteert niet dat zij haar leven vergooit aan een arme kippenboer met alleen maar middelbare school. Dat zij van elkaar houden telt niet, dat hij redelijk goede redenen had om niet te gaan studeren ook niet. Hun liefde wordt gedwarsboomd. Nonso’s oplossing voor het probleem lijkt ideaal maar brengt hen van de regen in de drup.
Hun tragische liefdesverhaal wordt verteld door de chi van Nonso. In de Igbo-wereld gelooft men dat de mens uit drie componenten bestaat: het lichaam (de mens), de beschermengel (de chi) en de geest (het domein van de avatar). De chi staat nog voor de conceptie van een persoon voor de taak om deze zo goed mogelijk door het leven te begeleiden. Aan de start van de roman blijkt dat Nonso’s chi zijn mens niet heeft kunnen verhinderen een misdaad te plegen. Hij deelt Nonso’s verhaal met de oppergoden in de hoop op deze manier vergiffenis voor Nonso te krijgen. Wat Nonso misdaan heeft, wordt echt pas op de allerlaatste pagina’s onthuld.
Het taalgebruik van de chi is op zijn zachtst gezegd bloemrijk. Hij spreekt in metaforen, strooit met bijvoeglijke naamwoorden en is een waar taalkunstenaar. Af en toe is de overdaad wat overweldigend, aan de andere kant, het vormt een mooi contrast met de harde wereld waarin Nonso leeft. Hij verdient genoeg met zijn boerderijtje om in zijn levensonderhoud te voorzien, hij is echter eenzaam en wanhopig op zoek naar een vrouw. Ndali lijkt een geschenk uit de hemel. Voor haar is hij bereid te veranderen, zij accepteert hem zoals hij is. Ze kan niet voorkomen dat hij Nigeria verlaat om te gaan studeren in Cyprus.
Ik laat het aan toekomstige lezers over om te ontdekken hoe Nonso in vredesnaam in Cyprus aankomt. Daar aangekomen confronteert Obioma zijn lezer op de kloof tussen Westerse en Afrikaanse wereld. Cyprus blijkt geen hemel op aarde, het is een keiharde maatschappij waarin zowel Nigerianen als Europeanen zich niet van hun beste kant laten zien. Een enkele uitzondering daargelaten. Ook Nonso laat zich in Cyprus niet van zijn beste kant zien. Hij laat zijn schouders hangen wanneer eea niet gaat zoals hij had gehoopt; de mensen die hem willen helpen moeten hem voortdurend oppeppen en aan het handje meenemen. Let wel, wat we weten over Nonso weten we via zijn chi. Of zijn beschrijving Nonso recht doet is niet geheel duidelijk.
Obioma laat door Nonso en zijn chi, door Ndali’s familie zien hoe traditie en moderne maatschappij steeds meer in disbalans raken. Ndali’s vader dankt zijn status aan een traditionele positie als stamoudste, zijn welvaart vergaart hij op moderne manier Nonso boert traditioneel, op het moment dat hij het moderne leven instapt blijkt hij daar eigenlijk niet op toegerust. Het geloof in chi’s is nog alom aanwezig, de moderne levensstijl met nadruk op klok, afspraken en geld verdienen staat er steeds meer haaks op.
Obioma heeft een complexe roman geschreven spelend in een land dat mee wil in de vaart der volkeren maar zich laat hinderen door traditie en machtsmisbruik. Hij laat zien dat de gewone mens niet altijd is opgewassen tegen de complexe moderne maatschappij. Door de traditionele chi het verhaal te laten doen in een bepaald weinig zakelijke stijl vergroot hij door het bloemrijke af en toe zalvende taalgebruik van de chi het besef dat Nigerianen wellicht op het punt staan afstand te nemen van een mooie traditie in ruil voor een modern bestaan. En spreekt uit zijn roman tegelijkertijd de hoop dat traditie en moderne tijd samen tot iets moois kunnen leiden. Voor Nonso komt dat helaas te laat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten