zondag 27 oktober 2019

John Lanchester || The Wall



Booker Prize Longlist 2019

The Wall beschrijft een dystopie. De muur in kwestie nodig om Engeland te beschermen tegen de immer stijgende zeespiegel. En niet alleen om het water buiten te houden: ook de anderen moeten tegengehouden worden. Met geweld desnoods.

Hoofdpersoon Kavanagh is een van de jonge mensen die verplicht twee jaar de muur moeten verdedigen. We ontmoeten hem op de eerste dag van zijn dienstplicht. Hij vertelt het verhaal, we kennen alleen zijn standpunt. En zijn standpunt lijkt dat van de grote massa: de muur is nodig, we verdedigen ons land en de muur met ons leven tegen de anderen. Hij lijkt slechts op één aspect af te wijken: hij wil dolgraag tot de elite gaan behoren, hij heeft alleen nog geen idee hoe.

De roman is slechts enkele hoofdstukken ver wanneer duidelijk wordt dat de anderen vluchtelingen zijn. Mensen die door het stijgende water van huis en haard verdreven zijn, op zoek naar een nieuwe plek om thuis te noemen. Die zullen ze in het Engeland van na de muur niet vinden. Elke ander wordt rücksichtslos dood geschoten door de soldaten op de muur, de enkeling die het toch lukt om het land binnen te komen krijgt de keuze: executie of een leven langs als hulp, een nette omschrijving van slaaf. De soldaat die een ander het land in laat glippen, wordt als straf zelf de zee op gestuurd.

Kavanagh’s kapitein blijkt een voormalig vluchteling. Ik had niet lang nodig om te snappen dat hij één van die mensen is waar op de muur en door onze hoofdpersoon schande over gesproken wordt: de ondergrondse beweging die vluchtelingen helpt. Het zal ook geen verbazing wekken dat zijn deel van de muur aangevallen wordt. De aanval mislukt maar niet zonder dat vluchtelingen het land in kunnen. Kavanagh en zijn vriendin zijn twee van de mensen die als straf de zee op wordt gestuurd. Ik zal niet verklappen wat daarna gebeurt.

Wat ik erg mooi vond in The Wall was de manier waarop Lanchester de sombere, dreigende sfeer weet te schetsen. Hij schetst de kou, de lange periodes van wacht houden erg goed. Ik heb echter twee problemen met The Wall: de roman is behoorlijk voorspelbaar en de hoofdpersonen zijn redelijk clichématig. De gebeurtenissen in het leven van Kavanagh maken hem niet bewust van de keiharde opstelling van Engeland. Hij blijft het oneerlijk vinden dat hij de zee opgestuurd is terwijl hij nog wel zo hard gevochten heeft om de vluchtelingen te beletten het land in de komen, het lijkt niet tot hem door te dringen dat het misschien eerder wat onmenselijk is om vluchtelingen zo te behandelen.

The Wall is dystopisch en in hoge mate symbolisch. Natuurlijk staat Kavanagh voor de gemiddelde massa die niet verder denkt dan zijn/haar neus lang is. Natuurlijk is de kapitein de held die zoveel mogelijk vluchtelingen het land in probeert te krijgen. De symboliek ligt er te dik bovenop. Natuurlijk reageerde ik ook met afschuw toen ik las welke opties de anderen krijgen in dit Engeland, natuurlijk leefde ik mee toen Kavanagh en zijn vriendin de zee opgestuurd werden. Verder dan dat ging het echter niet.

Ik ben enigszins verbaasd dat deze roman het tot de Booker longlist heeft geschopt. Het lijkt, niet voor het eerst, een kwestie van boodschap die belangrijker is dan de literaire kwaliteit. Over het belang van die boodschap bestaat wat mij betreft geen twijfel, ik had het fijn gevonden indien Lanchester de literaire aspecten beter tot zijn recht had laten komen. En ach, ik zal niet de enige zijn die bij het lezen van deze roman ogenblikkelijk de Game of Thrones-muur op het netvlies krijgt.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten