zondag 23 september 2018

Guy Gunaratne || In Our Mad and Furious City



Man Booker Longlist 2018

Die gekke, kwade stad is Londen. Onze hoofdpersonen wonen daar, in bepaald niet één van de betere wijken. ‘Estate’ is het verzamelputje van kansarm Londen. De wijk zindert door een terroristische actie eerder die week, een aangekondigde demonstratie van ultra rechts verergert de situatie. In ‘Estate’ proberen drie jongens hun leven te leiden:  Ardan, Selvon en Yusuf. Gunaratne trekt bovendien een duidelijke parallel met de ouders van de eerste twee, Caroline en Nelson. 

De drie jongens zijn vrienden. Ze hebben elkaar ontmoet op school en voetballen samen op straat. Ardan is van Ierse afkomst, bezeten door muziek en dan met name rap. Te iel, te onzichtbaar om veel indruk te maken. Selvon is Jamaicaans, hij traint tot op het obsessieve af om maar uit zijn wijk te kunnen ontsnappen. Een sportbeurs voor de universiteit is zijn ontsnappingsroute. Yusuf is van Pakistaanse afkomst, zijn vader was imam maar is recentelijk overleden. Een akkefietje met zijn oudere broer maakt dat familie en de nieuwe imam samenspannen om beide jongens weer op het rechte pad te krijgen. Yusuf wordt tegen zijn wil langzaam maar zeker de fundamentalistische islam ingetrokken.

Caroline is op het moment van schrijven een dronken, verlopen vrouw van Ierse afkomst. Zij blijkt door haar familie in Belfast naar Londen gestuurd om niet verwikkeld te raken in de gevechten tussen Britten en IRA. In Londen krijgt ze te maken met andere problemen, een echtgenoot met losse handjes bijvoorbeeld. Nelson is één van de vele Jamaicanen die een beter leven heeft gezocht in Londen. Hij dreigt eerst meegezogen te worden in gevechten tussen rechts en ‘zwart’ maar kiest ervoor om zijn leven vreedzaam te lijden. Hij accepteert dat zijn keuze tegen geweld tegelijkertijd een keuze is voor accepteren dat hij tweederangs is, dat hij nooit een echte Brit zal zijn.

Beide ouders hebben nauwelijks contact met hun zonen. De één is te dronken, de ander na een beroerte niet meer tot praten in staat. De één denkt niet na over wat er met haar zoon gebeurt, de andere piekert zich suf en vreest het ergste. De derde zoon heeft geen vader meer waarop hij kan terugvallen en is overgeleverd aan ‘zíjn’ mensen.

Gunaratne laat ons kennis maken met vijf mensen die alle vijf hun zwakke en sterke punten hebben. Zijn hoofdpersonen zijn de mensen die je op straat daadwerkelijk tegen kunt komen. Niet perfect, elk met hun eigen problemen en zorgen , geen enkele behoefte om verwikkeld te raken in de wereld van geweld en terrorisme. Ardan, Selvon en Yusuf zijn waarschijnlijk de jongetjes waarvan je in eerste instantie op straat schrikt om dan later tot de conclusie te komen dat het gewoon aardige knullen zijn.

Gunaratne wisselt in elk hoofdstuk het perspectief van zijn hoofdpersonen af; er is geen misverstand over wie aan het woord is. Omdat Caroline en Nelson ouder zijn, werkt hij in hun hoofdstukken met terugblikken naar de tijd dat zij de leeftijd van hun kinderen hadden. Door deze parallel kan Gunaratne laten zien dat ook in hun tijd problemen speelden over ras, geloof en afkomst. En dat persoonlijke keuzes bepalen welke kant je opgaat.

Gunaratne schrijft prachtige volzinnen die hij afwisselt met straattaal. Zijn vijf hoofdpersonen gebruiken woorden die behoren bij hun generatie, bij hun wijk. Het zorgt ervoor dat de roman snelheid en vaart krijgt, dat de onderhuidse spanning in Londen door de taal weerspiegelt wordt.

Gunaratne speelt aan de ene kant met de alledaagsheid van de drie jongens maar kiest er tegelijkertijd voor om het verhaal een zeer verrassende wending te geven. Aan het einde van de roman vliegen ultra-rechts en moslim elkaar in de haren, een uitgebrande moskee wakkert letterlijk en figuurlijk het conflict aan. Alleen de lezers weten wie daadwerkelijk de moskee in brand gestoken heeft.

Gunaratne eindigt zijn roman met een soort vooruitblik. Ik weet niet of ik daar nu zo blij mee was. Ik geloof dat ik liever zelf had kunnen beslissen hoe het met de vijf afloopt. Desondanks was ik onder de indruk van In Our Mad and Furious City. De roman is met vaart geschreven, wisselt effectief tussen de vijf perspectieven van de hoofdpersonen, springt vakkundig heen en weer tussen tijd en kent een onderhuidse spanning die de spanning op straat weerspiegelt.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten