zondag 16 september 2018

Richard Powers || The Overstory



Man Booker Prize Longlist

Heel kort samengevat: Powers volgt de levens van mensen die al dan niet toevallig bomenactivist worden of op een andere manier tegen het einde van de roman een plekje in die strijd krijgen. Deze korte samenvatting doet de uitermate complexe roman met een veelheid aan hoofdpersonen behoorlijk te kort. Het duurde even voordat ik door had waar Powers mee bezig was, maar daarna wilde ik alleen nog maar doorlezen.

Mijn initiële verwarring met The Overstory werd veroorzaakt door de opbouw van de roman: deze start met kortere hoofdstukken over families of personen en de bomen in hun leven. Pas op 1/3 van de roman blijkt dat al deze mensen, en de bomen waar zij zo van houden, een plek hebben in The Overstory. Dan blijkt ook dat er maar één echte hoofdpersoon is, het oerbos.

Powers neemt ons mee in de strijd van een groepje bomenactivisten in de jaren 80-90 van de 20e eeuw. Zij verzetten zich met hand en tand tegen de rücksichtslose commerciële kap van oerbossen door beursgenoteerde organisaties die alleen maar uit zijn op gewin. En ondersteund worden door de toenmalige wetenschappers op het vlak van bossen. Ook die geloofden heilig dat een productiebos een beter bos is; al die troep op de grond van oerbossen: weg er mee. De enkele persoon die gelooft in de meerwaarde van de ondergrond in bossen wordt meedogenloos weggevaagd. Zij wordt belachelijk gemaakt wanneer uit haar onderzoek blijkt dat bomen in het bos verbonden zijn en communiceren. Zij verliest haar positie meer in de wetenschappelijke wereld en vlucht letterlijk het bos in.

De plek van de bomenactivisten is op een gegeven ogenblik duidelijk. De rol van een aantal personages blijkt echter onduidelijk. Vooral die van de whizzkid die games bouwt waar miljoenen spelers verslaafd aan zijn. Hem bieden ze de mogelijkheid om zijn gehandicapte lichaam, hij is uit een boom gevallen en heeft een dwarslaesie opgelopen, te laten voor wat het is en rond te dwalen in zijn eigen wereld. Ik vroeg me eerst af of Powers hem had opgevoerd als contrast met de wereld van de bomen. Aan het einde van de roman blijkt zijn rol echter vele malen mooier dan ik had kunnen bedenken. Ook hij probeert vanuit zijn rolstoel met alle digitale middelen die hem ter beschikking staan de bossen te redden.

The Overstory is te complex om even in een blog te vatten. Ik vrees ook dat de roman niet voor iedereen zal zijn. Powers is er niet de auteur naar om het zijn lezers makkelijk te maken en dat doet hij ook in deze roman niet. Even snel diagonaal scannend door The Overstory heen vliegen is niet aan de orde. Aan Powers is eenvoudige taal niet besteed, de structuur van The Overstory vraagt voortdurende aandacht, de verhaallijnen vloeien naadloos over in het ene betoog dat Powers houdt: red de bossen! De gedachte aan wortels en boom is natuurlijk zeer voor de hand liggend.

Hij blijkt een pleitbezorger die zich in zijn onderwerp heeft verdiept. Powers laat zijn lezers zien dat bossen en individuele bomen een onderlinge verbondenheid hebben die zij waarschijnlijk niet vermoeden. Ik was gefascineerd door de wereld die Powers mij door de ogen van de verguisde wetenschapper laat zien. Haar liefde voor bomen en de wereld die zij creëren is enorm, door haar zijn mijn ogen geopend voor een mij totaal onbekende wereld.

Die bossen zijn de absolute hoofdpersonen van The Overstory, de mensen slechts pionnen die dienen om te laten zien hoe mooi de bossen zijn, hoe complex hun manier van leven en communiceren. Ik vond bossen altijd mooi maar om nu te zeggen dat ze een speciaal plekje in mijn hart hebben, nou nee. Ik zal door de lyrische beschrijvingen van hun schoonheid en hun onderlinge verbondenheid vanaf nu anders naar welk bos dan ook kijken. 

The Overstory is een prachtige, complexe roman met een duidelijke, indringende boodschap. Gelukkige is het aan Powers toevertrouwd om de boodschap te onderbouwen met een roman die aan vele literaire eisen voldoet: prachtig geschreven, complexe structuur die het verhaal ondersteunt, hoofdpersonen die een eigen rol, plek en ontwikkeling hebben, meerdere wisselende perspectieven van voor- en tegenstanders. The Overstory vraagt om een duidelijke inspanning van de lezers maar die krijgen er dan ook heel wat voor terug. 




Geen opmerkingen:

Een reactie posten