zondag 6 februari 2022

Sarah Winman || Still Life

 In Winman’s Still Life ontmoeten drie werelden elkaar: Cockney Londen, de wereld van kunst en wetenschap én Florence. Het levert een roman op waarin die werelden wonderbaarlijk blijken te passen en meer raakvlakken hebben dan je zou denken.

Aan het begin van de roman ontmoet Brits soldaat Ulysses Temper op het Italiaanse slagveld van de Tweede Wereldoorlog kunsthistorica Evelyn Skinner.  De ontdekking van een ongeschonden renaissance-meesterwerk in de ruïnes van Florence is de start van een onwaarschijnlijke vriendschap. Een vriendschap die vooral leeft in hun hoofden: Ulysses en Evelyn gaan elk hun eigen weg. De herinnering aan hun ontmoeting vervaagt echter niet en blijft waardevol.

Ulysess keert terug naar London waar zijn echtgenote Peg inmiddels een kind van een Amerikaanse soldaat heeft. Een man die haar in de steek heeft gelaten maar waar ze nog zielsveel van houdt.  In London trakteert Winman ons op de rauwheid en hardheid van het bestaan in een achterbuurt. Zo eentje waar de banen niet voor het oprapen liggen en opleiding geen vanzelfsprekendheid is, waar talent niet altijd tot succes leidt. Vriendschap en voor elkaar opkomen wel. Ulysses  en Peg weten zich omringd door een kleine groep mensen die alles voor hen zal doen: Cressy, Pete en Col.

Evelyn daarentegen keert terug naar de wereld van kunst en wetenschap. Zij doceert kunstgeschiedenis en onderhoudt vriendschappen met bekende kunstenaars; na enkele grote liefdes teert ze nu op haar gevoelens voor schilder Dotty. Beide vrouwen weten dat ze niet aan een relatie moeten beginnen; ze kunnen niet zonder maar ook niet met elkaar. Evelyn is degene die aan het begin van de 20e eeuw een relatie met een vrouw de normaalste zaak ter wereld vond, die tijdens haar reizen door Italië menig kunstenaar en gelijkgestemde heeft ontmoet.

Lees de roman vooral zelf om te ontdekken hoe Ulysses, Cress en Peg’s dochter Alys in Florence terechtkomen waar ze een hotel starten. En hoe na veel omwegen Evelyn en Ulysses elkaar weer ontmoeten waar hun vriendschap ooit startte. En geniet ondertussen van de prachtige beschrijvingen van vooral Florence. De stad komt tot leven, je wilt de trein pakken en er meteen naar toe gaan.

Winman combineert de drie werelden maar maakt in haar taalgebruik een duidelijk verschil. De hoofdstukken die over Evelyn gaan bevatten lange, vloeiende zinnen met veel beschouwingen over het leven en kunst. Pareltjes af en toe die laten zien hoe goed Winman schrijft. De hoofdstukken die in de Londense wereld van Ulysses spelen kenmerken zich door korte zinnen, af en toe bijna pratend taalgebruik. Geen plat Cockney gelukkig maar de taal weerspiegelt wel degelijk de buurt. Ik merkte dat ik me eraan stoorde. Niet omdat ik vind dat taalgebruik niet de omgeving mag weerspiegelen, wel omdat het net niet helemaal natuurlijk was. Winman munt eerder uit in vloeiende soms bijna lyrisch zinnen dan in kort, staccato en ‘parlando’.

Wat me echt irriteerde was haar gebruik van de alwetend verteller. Die kwam niet eens zo vaak tevoorschijn maar wanneer het gebeurde dan was het in de zin van ‘indien Evelyn toch geweten had dat …, als Ulysses had geweten dat …, wist Alys veel dat …’. Van die irritante doorkijkjes die niets toevoegen behalve dan dat ze je zogenaamd nieuwsgiering moeten maken naar wat er gaat gebeuren. Dank u, daar heb ik die verteller niet voor nodig.

Hoewel Winman haar hoofdpersonen uit Still Life goed neerzet, ontwikkelen ze in de kleine veertig jaar die de roman beslaat eigenlijk niet. Evelyn is op haar 18e al een onafhankelijke geest die zich niet zal conformeren, Ulysses die goede vent die alles voor zijn geliefden over heeft. De enige onverwachte ontwikkeling is dat hij een getalenteerd bouwer van globes blijkt.  Voor de rest is hij wie hij aan het begin van de roman was.

Still Life is het betere sort ‘feel good roman’. Uitermate plezierig om te lezen, met staaltjes van schrijfkunst die het gemiddelde absoluut overstijgen en met hoofdpersonen die je vanaf het eerste ogenblik mag. Het is een roman om gewoon lekker van te genieten.



 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten