Charlotte McConaghy || Once There Were Wolves

In Once There Were Wolves worden in Schotland roedels wolven losgelaten. Wetenschappers, boeren en bewoners van de omliggende dorpen komen natuurlijk met elkaar in conflict, de terugkeer van de wolf in onze maatschappij is nu eenmaal een beladen onderwerp. McConaghy beperkt haar roman niet tot die terugkeer, ze voegt er voor het gemak een moord, een liefdesgeschiedenis en een complexe tweelingzussenrelatie aan toe. Af en toe dreigt de roman onder al dat geweld in elkaar te storten, het is dan vooral McConaghy’s waarlijk prachtige beschrijving van de natuur en de wolven die alles overeind houdt.

Inti Flynn begeleidt het uitzetten van de wolven. Zij is ervan overtuigd dat de terugkeer van de dieren het landschap ten goede komt en dat, mits juist begeleid, de dieren herten en reeën gaan vangen en weg blijven van de koeien en schapen die hen op een presenteerblaadje worden aangeboden. Inti houdt van wolven en ik vermoed McConaghy ook. Dat blijkt wel uit de liefde en de schoonheid waarmee zij over de dieren schrijft die Inti onder haar hoede heeft. Ik moet bekennen dat ik af en toe tot tranen geroerd was door de lotgevallen van de wolven. Absoluut prachtig.

Wat niemand weet is dat Inti’s zus bij haar inwoont. Die zus is psychisch niet in orde, durft hun kleine huisje niet eens uit. In de loop van Once There Were Wolves wordt duidelijk dat Aggie lijdt onder een zwaar trauma, een trauma dat zich dreigt te herhalen in het dorp waar de tweeling tijdelijk vertoeven. Inti herkent in het paarden fokkende echtpaard het patroon van slaan en geslagen worden. Zij kan alleen maar machteloos toekijken wanneer de echtgenote zwaar gewond in het ziekenhuis belandt. Dan vindt ze ’s nachts het lijk van de echtgenoot. Ik zal niet verklappen wat Inti dan doet, weet vooral dat zich dan een geheel aan ontwikkelingen en verdenkingen ontspint dat zich steeds verder opbouwt. Pas tegen het einde onthult McConaghy in een verrassende ontknoping de echte dader.

Inti is bang dat de wolven de schuld gaan krijgen van de moord. Net zoals zij bang is dat de wolven de schuld gaan krijgen van de koeien en schapen die na enige maanden ten  prooi lijken te vallen aan hun jachtlust en honger. Ook dit zet bewegingen in gang die Inti niet helemaal in hand heeft. McConaghy gelukkig wel. Zij houdt de verhaallijnen goed bij elkaar en zorgt er zorgvuldig voor dat de lezer gestaag naar die ontknoping toe geleid wordt.

Inti valt tenslotte ook nog eens voor de charmes van de plaatselijke politieagent, Duncan. De liefde die tussen hen groeit kan onder deze omstandigheden alleen maar complex zijn. Er was een moment dat ik bij mijzelf dacht ‘had ze dit niet kunnen weglaten? Is die liefdesgeschiedenis niet wat overbodig?’. Nee dus; hoewel op momenten een beetje veel van het goede, vervult de liefde tussen Inti en Duncan op cruciale momenten de rol van katalysator.

McConaghy heeft zichzelf veel werk gegeven met deze roman waarin veel verhaallijnen uiteindelijk een bevredigend einde moeten opleveren. Dat doet McConaghy keurig: geen open eindjes, geen verkeerde afslagen. Voor mij zal Once There Were Wolves vooral de roman blijven waarin de schrijfster mij vooral de schoonheid en kracht van wolven liet zien. Ik hoef er niet perse eentje ’s nachts tegen te komen maar ik waardeer het na het lezen van Once There Were Wolves wel dat er nu in ons kikkerlandje van de prachtige dieren een kans krijgen.

Charlotte McConaghy || Migrations (The Last Migration)

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: McConaghy bewijst met Migrations dat een toekomstroman met een duidelijke boodschap ook een verdomd goede roman kan zijn. Eentje met een goede opbouw, mooi geschreven en sterke karakterontwikkeling. De kwaliteit van Migrations laat de boodschap des te harder aan komen.

In de wereld van Franny Stone leven bijna geen dieren meer in het wild. Vissen, zoogdieren en vogels: ze zijn bijna uitgestorven. Franny besluit een laatste vlucht van enkele Noordse Sterns te volgen. Ze heeft drie vogels van een zender voorzien en manipuleert de bemanning van een vissersboot om met haar vanuit Groenland naar de Zuidpool te varen. De boot heet Saghani: de Raaf. Voor Franny die een speciale relatie heeft met raven en kraaien een teken dat het voorbestemd is.

Het is vanaf het begin duidelijk dat Franny niet meteen de gemiddelde persoon is. Zo heeft ze absoluut geen zitvlees, echtgenoot Niall heeft vanaf de eerste minuut van hun relatie moeten aanvaarden dat Franny ruimte nodig heeft en af en toe letterlijk wegvlucht. Ze hebben één duidelijke afspraak: ik laat je los op voorwaarde dat je steeds bij mij terugkomt. En dat doet Franny, keer op keer. Het is overduidelijk dat haar liefde voor Niall groter is dan de dwang om alleen de wereld over te reizen.

McConaghy bouwt haar roman niet lineair op. Haar roman is onderverdeeld in drie duidelijke delen. Die delen beslaan het verleden maar ook momenten in Franny’s leven. Soms gaan deze terug naar haar prille jeugd, soms zijn die recenter. Het effect is dat langzaam maar zeker onthuld wordt waarom Franny is wie ze is. En waarom ze zo bang is dat haar neiging om nooit op een plek te blijven genetisch bepaald is. De belangrijkste mensen in haar leven blijken allemaal weggegaan te zijn, om welke reden dan ook. Het wordt ook steeds duidelijker dat Franny nog steeds lijdt onder de consequenties van een zwaar traumatische gebeurtenis. Pas aan het einde van de roman wordt duidelijk hoe heftig die gebeurtenis was en hoe deze haar leven heeft beïnvloed.

De relatie met Niall blijkt de meest bestendige in Franny’s leven. In de gesprekken die Niall en Franny voeren laat McConaghy zien dat zij in staat is de balans te houden tussen boodschap en lyrisch schrijven. Niall is bioloog en vecht een zo goed als verloren strijd tegen de teloorgang van de natuurlijke wereld. Hij lijdt onder het feit dat steeds meer dieren het onderspit delven, dat economische belangen nog steeds voorop staan. Hij begrijpt niets van Franny maar wist vanaf het eerste moment dat hij de rest van zijn leven met haar wilde doorbrengen.

De liefdesrelatie van Niall en Franny zit diep. Hoe diep ga ik nu niet uitleggen, dan geef ik teveel van de plot weg en dat zou zonde zijn. Neem gerust van mij aan dat de hele roman eigenlijk gebouwd is rondom hun relatie, rondom het feit dat Niall op zijn plek blijft, Franny reist en dat het daarom niet vreemd is dat zij de barre tocht naar de Zuidpool op zich neemt.  De liefdesrelatie maakt het voor McConaghy ook mogelijk dat zij steeds meer over het karakter en leven van Franny onthult. Dat van Niall blijft daarbij onderbelicht: hij is de wetenschapper die een hekel heeft aan zijn bemiddelde moeder en die een verloren strijd strijdt.

Migrations eindigt optimistisch, passend bij de hechte relatie tussen Niall en Franny. Zij heeft een belofte gedaan aan hem, die moet worden nagekomen. Waarom dat zo belangrijk is moeten jullie vooral zelf ontdekken: ik verklap het niet. Het optimistische einde past ook bij de lange zoektocht naar zichzelf om haar trauma te verwerken. En om heel eerlijk te zijn: af en toe is het ook wel fijn indien ook een toekomstroman niet alleen pessimistisch is.

Migrations heeft mij in positieve zin verrast. McConaghy laat zien dat er een balans mogelijk is tussen een loodzware zeer duidelijk aanwezige boodschap en de kwaliteit van haar roman. Verfrissend in een tijd waarin een wat rammelende roman als meesterwerk gepresenteerd wordt omwille van de dringende boodschap. McConaghy laat zien dat het ook anders kan. Top!