zondag 3 oktober 2021

Damon Galgut || The Promise

 


Shortlist 2021

 

Galgut heeft een knappe roman geschreven waarin we via de perspectieven van vier hoofdpersonen niet alleen een blik kunnen werpen op hun levens maar ook vrij subtiel de situatie in Zuid-Afrika meekrijgen. Wanneer precies is niet geheel duidelijk, dat Zuid-Afrika op het punt van veranderen staat wel.

De familie Swart staat centraal in The Promise. Galgut heeft hun verhaal opgesplitst in vier delen: Ma, Pa, Astrid en Anton. Waarom hij heeft gekozen voor deze indeling, wordt vanzelf duidelijk. Alleen dochter Amor ontbreekt in deze structuur. Haar perspectief komt echter zeker ook aan bod. Dat is namelijk het meest intrigerende element van The Promise. De wijze waarop Galgut voortdurend heen en weer springt tussen perspectieven. Soms zelfs middenin een alinea. Hij begint met Pa, springt over naar de predikant die naast hem staat en dan weer terug naar Pa. Als lezer ben je dus voortdurend alert op wiens perspectief nu aan bod is. Dat van één van de personages of misschien zelfs de verteller.

De verteller in dit geval is niet alwetend. Hij/zij is eerder een buitenstaander die van tijd tot commentaar geeft, reflecteert op de situatie, nooit wordt betrapt op opmerkingen als ‘als Amor had geweten dat …, dan…’.  Deze verteller voegt een extra laag toe aan de roman, zorgt ervoor dat de persoonlijkere perspectieven van de personages in een groter geheel geplaatst worden. En dat werkt buitengewoon goed.

De familie Swart wijkt af van het gemiddelde Zuid-Afrikaanse witte gezin. Moeder is van origine Joods en blijkt op haar sterfbed teruggekeerd naar haar oude geloof. Een bron van ergernis voor haar echtgenoot die volledig in de ban is van een bepaald manipulatieve predikant. Moeder is ook degene die op haar sterfbed haar echtgenoot de belofte afdwingt dat hun hulp in de huishouding, Salome, het huis krijgt waarin zij al jaren woont. Dochter Amor is de enige die vervolgens deze belofte wil invullen. Het feit dat haar familie de doodswens van haar moeder negeert zorgt voor een definitieve breuk met de familie.

Wat knap is aan The Promise is dat Galgut er met een minimum aan informatie in slaagt om de familieleden te schetsen. Hij heeft geen uitvoerige beschrijvingen nodig om hen te typeren. Consequentie hiervan is dat er weinig tot geen sprake is van karakterontwikkeling maar dat doet er dit in geval niet toe. De familieleden staan niet op zichzelf, ze representeren elk een type Zuid-Afrikaan of zelfs wereldbewoner dat de lezer zou kunnen herkennen.

The Promise is een knap opgebouwde roman waarin Galgut fantastisch speelt met de stijlelementen die hij tot zijn beschikking heeft. De perspectiefwisselingen in combinatie met de karaktertyperingen leveren een scherpe roman op die in weinig woorden heel veel vertelt. De vele perspectiefwisselingen dragen bovendien bij aan een zekere lichtheid in de roman, iets dat gezien het best wel pittige onderwerp welkom is.

The Promise is het type roman dat in je hoofd blijft hangen. Het onderwerp is universeel en tijdloos. Galgut is gelukkig het type schrijver bij wie de literaire kwaliteit niet ondergeschikt raakt aan de boodschap. Hij slaagt erin ze te verenigen en levert zo een prachtige roman af. Zeker een kanshebber voor de Booker dit jaar.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten