Booker Prize 2022: mijn favoriet

Morgen maakt de jury de winnaar van de Booker Prize 2022 bekend. Ik moet bekennen dat het grote verschil tussen de romans het moeilijk maakt om en favoriet te kiezen. Ik heb de hele short list gelezen en er zat niet één roman tussen die ik de prijs niet waardig achtte. Ik begreep ze misschien niet allemaal even goed, was niet altijd gecharmeerd van het genre maar ik waardeerde hun unieke bijdrage aan de wereld van literatuur.

Zoals trouwe lezers ondertussen wel weten ben ik geen fan van expliciete beschrijvingen van geweld. Twee van de romans op de short list beschrijven dictatuur en burgeroorlog in hun landen; de logisch daaraan gekoppelde beschrijvingen van geweld werkten niet voor mij. Om die reden vallen, ondanks alle positieve dingen die ik over de romans kan zeggen, Glory en The Seven Moons of Maali Almeida af.

Ik begreep helaas niets van Treacle. Het hielp niet dat de roman voor mijn gevoel wel heel erg tegen ‘fantasy’ aan schurkte. Ik kan me voorstellen dat liefhebbers van het genre deze roman zeer waardeerden, ik kon er weinig mee. Ook het aantal levende doden (of dode levenden) dat de pagina’s van The Trees bevolkte sprak me bepaald niet aan. Horror is al helemaal geen favoriet en hoewel ik ook in dit geval best zag dat de levende doden nodig waren voor de verhaallijn en de boodschap, haakte ik persoonlijk af toen hun aantallen per pagina groeiden.

Oh William! en Small Things passen beter bij mij. Het zijn ‘kleine’, bijna introverte romans met veel persoonlijke introspectie. Geen luidruchtige stemmen of hoofdpersonen, geen oproepen tot actie en geweld. Ik geef daar echt wel de voorkeur aan. Een keuze tussen beide romans is nog best lastig, ik heb van beide genoten. Uiteindelijk gaf het prachtige, kippenvel veroorzakende einde van Small Things de doorslag. Keegan slaagt erin een boodschap van hoop mee te geven aan een keuze die onherroepelijk negatieve gevolgen zal hebben voor het gezin van de hoofdpersoon. De enige keuze die hij kon maken.

 

Claire Keegan || Small Things Like These

Small Things Like These is een novelle, wel helemaal 110 pagina’s tellend. In die 110 pagina’s schetst zij een subtiel beeld van een kleine Ierse gemeente ergens in de sombere jaren tachtig van de vorige eeuw. Langzaam maar zeker maakt de rust in het plaatsje plaats voor dreiging.

Small Things Like These speelt in een week net voor de Kerst. Ondernemer Bill Furlong werkt hard om de mensen in zijn kleine gemeente van kolen en hout te voorzien, de eerste sneeuw van het jaar is voorspeld. Bill is het prototype hardwerkende zorgzame burger. Hij zorgt goed voor zijn gezin met vijf dochters, voor zijn medewerkers en voor mensen die het nodig hebben. Net als de meeste Ieren maakt hij zich zorgen om werkloosheid, om de stijgende armoede. Hij oordeelt niet snel over de mensen die in barre omstandigheden de verkeerde uitweg, drank bijvoorbeeld, kiezen.

Bill is de ‘illegale’ zoon van een jonge vrouw die ongelooflijk veel geluk heeft gehad. Terwijl haar familie haar verstoot om haar zwangerschap, mag ze van haar werkgeefster blijven. Dus hebben zij en haar zoon jarenlang een veilig thuis, krijgt de jonge Bill waarschijnlijk meer kansen met dank aan mevrouw Wilson dan hij in zijn eigen familie gekregen had. En vermijdt de jonge vrouw een verblijf in een Magdalena Wasserij.

De Magdalena Wasserijen zijn inmiddels een berucht begrip in Ierland. Bill blijkt de leverancier van één van de kloosters en wordt net voor de Kerst geconfronteerd met de zwarte kant van de wasserij. Keegan legt meedogenloos bloot, dat heel veel mensen waarschijnlijk geweten hebben van de wreedheden van de nonnen maar erover gezwegen hebben. Omdat de nonnen zoveel invloed hadden in hun leefgemeenschap, beter niet gedwarsboomd konden worden.

Keegan brengt vervolgens de zoektocht in beeld van een man die zelf gepest is over zijn afkomst en die zich realiseert dat zijn moeder een hard gelag bespaard gebleven is. Een man ook die zich realiseert dat zijn familie, zijn kleine kern, het goed heeft en dat hij hun toekomst op het spel kan zetten door de nonnen te dwarsbomen. Een man ook die door een toevallige opmerking opeens ontdekt waarom zijn moeder beschermd is door haar werkgeefster.

Ik vind het ongelooflijk knap dat Keegan in zo weinig pagina’s een zo complex vraagstuk zo neerzet. Haar zinnen bevatten al dan niet subtiele verwijzingen naar feiten die haar lezers zouden moeten / kunnen kennen. Het zijn juweeltjes, prachtig geschreven met een onderliggende betekenis. Ook de opbouw van de novelle klopt helemaal: van de wat oppervlakkige schets van Bill steeds dieper in op zijn geschiedenis, de koppeling van die geschiedenis aan wat er naast de deur speelt. Bill ontwikkelt zich in 110 pagina’s van het prototype hardwerkende zorgzame burger tot een persoonlijkheid, getekend door zijn eigen geschiedenis, zijn hoop voor zijn eigen gezin. 

Ik las in één recensie dat de schrijver teleurgesteld was over het feit dat Keegan weliswaar een zwart beeld schetst maar er dan toch te ver vanaf blijft. Blijkbaar waren vorige verhalen en romans behoorlijk donker en zwart. Vraag is natuurlijk wat in deze novelle donker en zwart zou zijn? Je ogen sluiten voor het feit dat er vlak bij jou meisjes stelselmatig mishandeld worden of de toekomst van je eigen dochters op het spel zetten? Laat ik het erop houden dat Keegan de Kerstsetting vast niet voor niets gekozen heeft. Ze biedt hoop; ik laat even in het midden voor wie die hoop op de korte en lange termijn goed uitpakt.

Mijn blog komt te laat voor de kerstcadeautjes, maar één ding moge duidelijk zijn: ik vond Small Things prachtig.